Soliqqa tortish

Soliqni hisoblash, hisob- 
kitoblarni taqdim etish 
va to‘lash tartibi
Qishloq xo‘jaligi tovar ishlab 
chiqaruvchilari yagona yer soligT 
summasini belgilangan shakl 
bo‘yicha soliq solinadigan baza-
113

---

na yer soligTni toTash yer uchastkasi olib qo‘yilgan oydan 
boshlab to‘xtatiladi.
Yer uchastkasining tarkibi va maydoni yil davomida 
o‘zgargan, shuningdek, yagona yer soligT bo‘yicha imtiyoz - 
larga boTgan huquq vujudga kelgan (tugatilgan) taqdirda, 
soliq toTovchilar davlat soliq xizmati organlariga hisobot 
yilining 1-dekabrigacha yagona yer soligTning aniqlik kiri- 
tilgan hisob-kitobini taqdim etishlari lozim boTadi.
Yagona yer soligTni budjetga toTash quyidagi muddat­
larda amalga oshiriladi:
— hisobot yilining 1-iyuligacha — yillik soliq sum- 
masining 20 foizi;
— hisobot yilining 1-sentabrigacha - yillik soliq sum- 
masining 30 foizi;
— hisobot yilining 1-dekabrigacha - soliqning qolgan 
summasi.
Qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqaruvchilari buxgal­
teriya hisobida yagona yer soligT bo‘yicha budjet bilan 
hisob-kitobni budjetga toTovlar bo‘yicha qarzlami hisobga 
olish hisobvaragTda yuritadilar.
Globallashuv sharoitida jahon 
Qishloq xo‘jalik korxo- 
tajribasi shuni ko‘rsatadiki, agrar
; r ; r ln?
lakatda iqtisodiyotning yuksahshi 
uchun asosiy omillardan biri boTib hisoblanadi. Rivoj- 
langan mamlakatlarda qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqa- 
ruvchilarining soliqqa tortish tizimi yanada soddalashtiri- 
lishga qarab ketmoqda. Xorijiy mamlakatlar amaliyotida 
soliqlar tabaqalashtirilgan boTib, o‘matilgan soliqlar soliq 
obyektidan yoki daromad olish darajasidan kelib chiqib 
budjetga toTanadi. Agrar sektorga m a’lum bir imtiyozlar 
hamda maxsus soliq rejimi qoTlaniladi va ular albatta ish­
lab chiqarish xususiyatlari bilan bogTiq boTadi. Bu xusu- 
siyatlarga fasllar almashinuvi, tabiiy ob-havo sharoitlarini 
misol qilish mumkin. Rivojlangan davlatlarda qishloq xo‘ja- 
ligi tovar ishlab chiqaruvchilari toTaydigan soliqlar tarkibi­
ga nazar tashlanganda, ularning turli mamlakatlar miqyosi- 
da soliq turlariga qarab soliqlami tabaqalashganini ko‘rish 
mumkin (3.2.3.1-jadval).
Germaniya, Fransiya, Italiyada qishloq xo‘jalik subyekt- 
lari hisoblangan fermerlik kooperativlariga korporativ 
soliqni toTash bo‘yicha imtiyozlar keng tarqalgan. Rivoj-
114

---