Soliqqa tortish

3.2.3.1-jadval
Ayrim rivojlangan mamlakatlar qishloq xo‘jalik sobyektlari
to‘laydigan asosiy soliq turlari
Soliq turlari
AQSH Fransiya
Italiya
Buyuk
Britaniya
Germa-
niya
Daromad soligT
+
+
+
+
+
Korporativ soliq
+
+
+
+
+
Mol-mulk solig‘i
_ * *
+
-
+
_ * «
Yer solig‘i
+
+
_ *
-
+
Mahalliy soliqlar 
(yer solig'idan 
tashqari)
+
+
+
+
+
QQS
-
+
+
+
+
Sotuvga soliq
+
-
-
-
-
Ijtimoiy toTovlar
+
+
+
+
+
* — daromad solig‘iga kiritilgan. 
** — yer solig'iga kiritilgan.
langan davlatlarda qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqaruv­
chilari toTaydigan yer soligT boshqa yuridik shaxslarga nis­
batan ancha past miqdorda belgilangan.
Gollandiyada bevosita qishloq xo'jaligi ishlab chiqari- 
shida mehnatga qobiliyatli aholining 4 foizigina ishlaydi. 
Bu davlatning hududi va aholisi 0 ‘zbekiston bilan solishtir- 
ganda bir necha barobarga kam. Tabiiy sharoiti esa qishloq 
xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishi uchun anchagina 
noqulay. Shunga qaramasdan ushbu mamlakat qishloq 
xo‘jaligi mahsulotlarini eksport qilish bo'yicha dunyoda 
uchinchi o'rinda turadi. Eksportning yillik hajmi taxminan 
35 mlrd. AQSH dollarini tashkil etadi.
Jahonda samarali faoliyat ko‘rsatayotgan fermer xo‘ja- 
liklari AQSH davlatida mukammal shakllangan deb atash 
mumkin. Buning asosiy sabablari, fermer xo'jaliklariga 
yordam dasturlarini mablag* bilan ta ’minlashda federal 
hukumat yetakchilikni o'zida saqlab tuiganligi bilan izoh- 
lanadi.
Buyuk Britaniya soliq tizimida fermer xo‘jaliklarini 
soliqqa tortish alohida ahamiyat kasb etadi. Ushbu mam-
115

---

lakatda fermerlar toTaydigan asosiy soliq turi daromad 
soligT hisoblanib, u moliya yilida xo‘jalikda hosil qilingan 
daromad yoki foydadan belgilangan shkala bo‘yicha undiri- 
ladi. Daromad soligTni undirish maqsadida fermer xo'jalik- 
lariga beshta soliq shkalasi ishlab chiqilgan boTib, unda yer, 
mol-mulklami ijaraga berishdan ohngan daromadlarga soliq 
solish, o ‘rmon xo‘jaliklaridan ohnadigan foydaga sohq so­
lish, asosiy faoliyatdan tashqari olingan daromad manbala- 
riga soliq solish, ishchi xodimlar va yohanm a m ehnat qiluv- 
chilaming daromadlariga sohq solish jarayonlari aks ettiri- 
ladi. Fermer xo‘jaliklari uchun moliya yili 1-apreldan bosh- 
lanib keyingi kalendar yilining 31-martida tugaydi. Foyda 
soligT moliya yil yakuni bo‘yicha hisob-kitob qilinadi va 
hisoblangan soliq summasining 50 foizini 1-yanvarda va 
qolgan qismini 1-iyunda budjetga to Tab beradi. Ya’ni bu 
yerda soliqni budjetga undirishda qishloq xo‘jaligining mav- 
sumiyligi hisobga olingan.