3) Ommaviy madaniyat. 1. Elitar madaniyat -(frantsuzcha - "eng sara" so’zidan olingan) - har qanday
ijtimoiy tizilmaning boshqaruv, madaniyat, fanni rivojlantirish funktsiyalarini amalga
oshiruvchi oliy, imtiyozli qatlamdir. Elita haqidagi nazariyalar dastavval platon, Nioptse
qarashlarida bayon qilingan bo’lib, tizimli ko’rinishga XX asr boshlarida V. pereto , G.
Moska, Mixelgpslar tomonidan keltirilgan hozirgi G’arb sotsiologiyasida elita turli xil
talqin etiladi. Bunda elita xokimiyatga yO’nalgan, siyosiy jihatdan eng faol odamlar
(Moska), jamiyat eng kO’p obrO’, makon, boylikka ega bo’lgan, ommaga nisbatan aqliy
va axloqiy ustunlikka ega odamlar (X. Ortega-i-Gisset), jamiyatning noijodiy
kO’pchiligidan farq qiluvchi qism (Goinbi), eng malakali mutaxassislar, menejerlar va
boshqaruv tizimidagi oliy xizmatchilardir, deb izohlaydi. 2.
Xalq madaniyati - maxsus tayyorgarligi bo’lmagan shaxslar tomonidan bunyod
bo’lgan madaniyat. Xalq ijodining mualliflari odatda nomahlumdir. Jumladan, afsonalar,
ertaqlar, dostonlar shular jumlasidan bo’lib, ular yakka (masalan, baxshilar), guruhiy
(kushik yoki uyin ijrosi) yoki ommaviy (masalan, sayllar, xalq bayramlari) ko’rinishga
ega bo’lishi mumkin.
3.
Ommaviy madaniyat- XX asr O’rtalarida ommaviy mulokot va axborot
vositalarining jamiyat hayotiga chuqur kirib borishi va barcha ijtimoiy guruhlar uchun
yetarli bo’lishi natijasida shakllangan va mohiyatan barcha yoshdagi aholi uchun
tushunarli bo’lgan madaniyat namunalari (estrada, musika, tsirk). Ommaviy madaniyat
barchaga qaratilgan bo’lib, muttasil ravishda kundalik hayot uchun ishlab chiqiladi va
ommaviy axborot vositalari faoliyatida yorkin namoyon bo’ladi.
