tartibda ish olib borish
zarur;
1)
mafkuraviy faoliyatlarni takomillashtirish;
2)
kadrlarni ilmiy tadqiqot rejalari bO’yicha to’g’ri taqsimlash;
3)
yuqori
ilmiy saviyadagi mutaxasis kadrlar tayorlashni yo’lga qO’yish;
4)
ilmiy tadqiqot ishlari natijalari bilan
davlat-jamiyat talablarini bajarishi
va ilmiy xodimlarning shaxsiy ehtiyojlarini tO’la qondirish;
5)
jadal
surhatlarda kadrlarni
tayorlash
va O’stirish uchun ishlab
chiqarish korxonalari bilan birgalikda ish
olib borish .
Ilmiy xodimlarning ijodkorlik qobiliyatini ustirishda
raxbarlarning boshqaruv
qobiliyati
hal qiluvchi rolgp O’ynaydi. Jamoa har bir ilmiy xodimning ijodkorlik
qobiliyatini shakllantirish uchun raxbar bilan xodimlar O’rtasida O’zaro ishonchga
tayangan hamkorlik munosabati O’rnatilishi zarur. Jamoa bilan xodimlarning ish
natijalari samarasi muntazam baholab borilishi lozim. Bunda :
1)
ish natijalarining xilma-xil sohalari uchun ahamiyat kasb etishini anglash
kerak;
2)
raxbarlik tomonidan jamoaning erishgan yutuqlarini muntazam baholab
borish orqali mahnaviy psixologik muhitni yaxshilash lozim;
3)
yuqori saviyada
bajarilgan ishlarni
munosib ravishda taqdirlash,
qolganlariga kerakli bo’lgan sharoitni yaratib, yaxshi natijaga keltirish;
4)
baholashni mahorat bilan yuqori malakada,
muntazam,
O’z vaqtida, asosli tarzda olib borish zarur.
«Ilm maskanlarida faqatgina fikr erkinligi, chinakam ijod va izlanish hukmron
bo’lmogi zarur.»
1
Ilmiy faoliyatning samarali olib borilishida ommaviy axborot vositalari
yetakchi rolgp O’ynaydi. Holbuki, u
yoki bu korporatsiyaning ilmiy, ishlab chiqarish
sohalaridagi, hayot tarzidagi tahsirini ifodalash, ijtimoiy fikrni to’g’ri bayon etish,
samarali ishlarni ommalashtirish, ijtimoiy iqtisodiy muammolar
hal
qilinishi
siyosatini to’liq olib borishning asosiy yo’lidir. Bunda
asosiy diqqat ilmiy elitaga
qaratiladi. (elita ilmiy muhitning eng sara namoyondalari, davlat siyosatida
dasturiy, moliyaviy tahminot va huquqiy masalalar hal qilinishida ishtirok etuvchi
yuqori lavozimdagi olimlar kiradi.)
Fanda nashr
ishlari,
nashriy mehnat tahminoti muhim va dolzarb O’rinni
egallaydi. SHuni aytish joizki, ilmiy muloqot, bilimning
rivoji,
tarqatilishi,
ilmiy
saviya nashr ettirish orqali ehtirof etiladi. Fanda ilmiy elitaning bergan intervyu va
maqolalari orqali davlat siyosatining asosiy strategik maqsadlari bayon etilishi; ilmiy
muhitni
isloh qilish, O’zgartirish usullari bO’yicha foydali taqliflar berilishi
mumkin.
Bu juda katta ahamiyatga ega,
chunki ilmiy muhit islohi, uning
xarakteri va yo’nalishi, ilmiy siyosatning olib borilishi, mablag’ manbalari va
ularning hajmi hamda muhimligi diqqatga sazovordir.
Fan ahliga, ziyolilarga samarali ishlash uchun zarur sharoit yaratib berish davlatning
burchidir.
Hozirgi vaqtda fan tahminotining kontseptual vaziyati quyidagicha:
-ilmiy tadqiqotlarning tO’la tahminlov kontseptsiyasi;
-muhim ilmiy yo’nalishlarga
xomiylik qilish kontseptsiyasi;
-fanning bozor jarayoniga moslashishi kontseptsiyasi;
Ilmiy tadqiqotlarning tO’la tahminlov kontseptsiyasining asosiy mohiyati shundash
iboratki,
uni tashkil qiluvchi elementlari amaliy (konkret
ilmiy natijalar
oluvchi)
fan va fundamental (nazariy kontseptsiya va modellardan tashkil
1
Ислом
Каримов
«
Бунёдкорлик
йулидан
»
Тошкент
– «
Узбекистон
» - 1996
й
, 90-
б
).
topgan) fan bilan hamohang rivojlanishi lozim. Bunda ayniqsa, fundamental fan rivojiga
kO’proq urg’u beriladi.
Turli xil fundamental fan yo’nalishlari, tarmoqlari, uning
maktabi O’z-O’zidan
rivojlangan emas, ularning birortasini yO’qotish
fundamental
fan tizimga katta zarba berishi
mumkin. Bundan chiqadigan xulosa
shundan
iboratki, bozor iqtisodiyoti sharoitida tahminlov masalasi jiddiy va og’ir bo’lsada,
davlatning fundamental fanga munosabati paternalizm (katolik dinidagi xudoga sodiklik)
yoki islomdagi iymon darajasidagi sodiqlik kabi bo’lishi lozim. Bu borada prezidentimiz
– «Ayniqsa fundamental fanlarga alohida ehtibor berish kerak. CHunki fundamental
fanlar taraqqiyot asosidir» - degan fikrni ilgari suradi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida fan
tahminlovi quyidagicha:
1)
davlat byujetidan to’g’ridan-to’g’ri
sarmoyalar ajratish;
2)
grant va innovatsion loyihalar orqali mablag’ ajratilishi;
3)
korxona, firma va korporatsiyalar tomonidan byudjetdan tashqari hisob bO’yicha
mablag’ ajratilishi asosida olib borilmokda.
Lekin shuni
aytish joizki, grant va innovatsion loyihalar bO’yicha tahminlov
epizodik xarakterga ega bo’lib, u fanning asosiy muammolarini yechishda yordam bera
olmaydi. Korxonalar, firma, korporatsiyalar tomonidan ajratilgan
byujetdan tashqari
tahminlov juda ham
kam (yO’q hisobida), holbuki, kO’p ishlab chiqarish
kompaniyalari fanga investitsiya ajratishga qodir emaslar.
Muhim ilmiy yo’nalishga xomiylik qilish kontseptsiyasida mamlakatdagi mavjud
iqtisodiy qiyinchiliklarga qaramay fanning bahzi bir zaruriy fundamental yo’nalishlari
uchun davlat tomonidan yordam berilishi kO’zda tutiladi. Natijada fanda muayyan
jiddiy institutsional va iqtisodiy jihatdan obhektiv zarurat kelib chiqishi mumkin. Fanning
bozor iqtisodiyotida islohotlanishi, moslashuvi zarur bo’lib, u O’z O’rnida fan
tarmoqlari va sohalarini nechog’li maqbul
rivojlantirilishiga bog’liq. Demak, zaruriy
ilmiy yo’nalishlarni avval nazariy, sO’ngra institutsional shaklda, huquqiy
asosda
tahminotini rejalashtirish yo’lga qO’yiladi.
Davlat boshqaruvi tahminoti ilmiy yo’nalish doirasidagi maktablarning hozirgi
kunda faqat "omon"
qolishi uchun emas, balki jahon andozalari bO’yicha
zamonaviy talab va taqlifga mos ravishda barpo qilinishiga kO’maklashishi kerak. Zero,
voqelikni umumiy va
tadbiqiy izchillikda tasvirlash obhektiv taraqqiyot qonunlarini
ochib berish, ilmiy faoliyatda moddiy texnika va
informatsion
tahminlovni
muxtasar tarzda tahlil qilish imkoniyatini tug’diradi.