Strategik marketing

iste’molchining ustuvorlik
tamoyilini ham ko‘rib chiqsak bo‘ladi. 
Aslida marketing asosini, uning konsepsiyasini tashkil qiluvchi nazariya yoki g‘oya 
mutlaqo boshqachadir. U 
iste’molchining ustuvorlik tamoyilidan kelib
chiqadigan 
shaxsiy tanlash nazariyasiga
asoslanadi. Ushbu yondashuv nuqtai nazaridan 
qarasak, marketing – XVIII asrning oxirida klassik iqtisodiyot tomonidan ilgari 
surilgan tamoyillar menejmentining ijtimoiy ifodasi va operasion atamalarga qilingan 
tarjimasining aynan o‘zidir. 
Bozor iqtisodiyotining asosida biz to‘rtta markaziy g‘oyani ko‘rishimiz 
mumkin. 
✓
Insonlar hayotdan manfaat olishga intiladilar. Aynan shaxsiy manfaatning 
ko‘zlanishi kishilarni mehnatga undaydi, o‘sishning, shaxsiy kamolotning 

---

16 
harakatlantiruvchi kuchi vazifasini o‘taydi va oxir-oqibatda butun jamiyatning 
farovonligini belgilab beradi. 
✓
Manfaatlarning xarakterini did, madaniyat, qadriyatlar va hokazolarga 
bog‘liq bo‘lgan shaxsiy qarashlar belgilaydi. Bu tanlovning muhimligi yoki oddiyligi 
haqida, yoki “haqiqiy” yoki “yolg‘on” ehtiyojlar deb nimani tan olish haqida fikr 
yuritish uchun jamiyatdagi milliy, axloqiy va ijtimoiy qoidalarni hurmat qilishdan 
boshqa hech qanday asoslarga yo‘l qo‘yilmaydi. 
✓
Aynan erkin va raqobatli ayirboshlash yordamida kishilar va ular bilan 
hamkorlik qiladigan tashkilotlar o‘z maqsadlariga erishadilar. Agar ayirboshlash 
erkin bo‘lsa, u faqat ikkala tomon uchun ham foydali bo‘lgan taqdirdagina amalga 
oshadi, agar ayirboshlash raqobatli bo‘lsa, u holda ishlab chiqaruvchilarning 
bozordagi o‘rnini suiiste’mol qilish xavfi cheklangandir. 
✓
Bozor iqtisodiyoti mexanizmlari shaxsiy erkinlik tamoyiliga va ayniqsa, 
iste’molchining ustuvorlik tamoyiliga asoslangandir
. Tizimning axloqiy negizi 
kishilarning o‘z xatti-harakatlari uchun javobgar ekanligini hamda o‘zlari uchun 
nimaning yaxshi va nimaning yomon ekanligini o‘zlari hal qilishlariga asoslanadi.