Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

136

K ə r b ə l a y ı N ə b i. O da sənin səfehliyin. Müsəlman qızı elə ki, doqquz-on

yaşına çatdı, ver getsin ərə.

P ə r i c a h a n. Ağa, sənin fikrin odur ki, elə bu gecə kəbin kəsilsin?

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Bəli.

P ə r i c a h a n. Axı mənim vəkilim yoxdur.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Sən vəkili neylirsən?

P ə r i c a h a n. Bəs qız tərəfindən vəkil lazım deyilmi?

K ə r b ə l a y ı N ə b i.  A  səfeh  qızı  səfeh,  nə danışırsan?  Məgər  mən  səni

alıram?

P ə r i c a h a n. Bəs kimi alırsan? Mən elə bilirəm məni alırsan.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Səni? Ha-ha-ha... Dünyanın çopuru elə mənə qalmışdı.

Sən elə çopursan ki, başından bir çuval darı töksən, bir dənəsi de yerə düşməz. Bir

Pəricahana bax, kül olsun o cahanın başına ki, sənin kimi pərisi var. A kişilər, mən

bu ad qoyan ata-anaya lap məəttəl qalmışam. Görürsən meymuna oxşayan qızlara

ad qoyurlar: Dürnisə, Mələkmənzər, Mahtaban.

P ə r i c a h a n. Yaxşı, məni almırsan, bəs kimi alırsan?

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Belə gözəlini, məzəlini.

P ə r i c a h a n. Məzəli kimdir?

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Belə Şövkət, mənim canım ona qurban olsun.

P ə r i c a h a n. Vaxsey, gör bu qoca kaftar nə fikrə düşübdür. şövkətin heç on

bir yaşı tamam deyil, o hələ gəlin oynadır.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Elə mən də onun ilə gəlin-gəlin oynayacağam. Bir də

baxıb  görəcəkdir  ki,  dünyaya  bir  bapbalaca  bəbə gəlibdir. Oynatsın  nə qədər  kefi

istəyir.

P ə r i c a h a n. Mən bu işə heç vaxt razı ola bilmərəm.

K ə r b ə l a y ı N ə b i.  Səfeh  qızı  səfeh,  sən  mənə qəyyumsan  ki,  razılıq

istəyim. Elə sən cəhənnəmə razı olma.

P ə r i c a h a n. İndi ki, belə oldu, mən bu işi pozacağam.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Necə pozacaqsan?

P ə r i c a h a n. O mənim işimdir.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Yenə bilək de...

P ə r i c a h a n.  Belə Maral  xanıma  deyəcəyəm,  o  da  səni  bu  işin  üstə tutub

çekaya salacaqdır.

K ə r b ə l a y ı N ə b i. A balam, Maral xanıma nə dəxli var? Şəriət təriqilə

evlənirəm. Doğru deyiblər ki, arvadın heç ağlı olmaz, öz xeyrini anlamaz. Gəl, sən

mənim işimi düzəlt, - mən də sənin işini... O

---

Milli Kitabxana

137

günü  Məmmədəli  mənim  yanıma  gəlmişdi,  mənə başsağlığı verəndən  sonra,

dərdini  açıb  dedi:  kərbəlayı,  mən  Pəricahanı  bəyənmişəm,  izin versən,  elçi

göndərərəm.

P ə r i c a h a n. Ay ağa, sən allah, doğru deyirsən?

K ə r b ə l a y ı N ə b i. Məndən heç yalan eşitmisən? Gör sənə nə cür cehiz

verəcəyəm?  Səni  istəyən  adam bir  elə gözəl  oğlandır  ki,  görən  kimi  eşq  mənim

kimi topuğuna vuracaqdır. İndi de görüm razısanmı?

P ə r i c a h a n. Əlbəttə, razıyam.

K ə r b ə l a y ı N ə b i.  Onda  gedək,  sən  saqqalıma  xına  qoy,  mən  də nə

edəcəyimi söyləyim.

Gedirlər, Sonra Şövkət ilə Əli əllərində kukla daxil olurlar.

Ə l i. Nə oynayacağıq?

Ş ö v k ə t. Hələ qoy, laylay çalım gəlinimiz yatsın, sonra bacı-qardaş oynarıq,

Ə l i. Yaxşı.

Ş ö v k ə t.

Laylay dedim yatasan,

Qızıl gülə batasan,

Qızıl gül bağın olsun,

Gölgəsində yatasan.

Balam laylay, a laylay,

Gülüm laylay, a laylay.

Ə l i. Mənim bəbəm yatdı.

Ş ö v k ə t.  Beşiyə qoy,  üzunə də cuna  ört.  Mənim  bəbəm  hələ yatmayıbdır.

Qoy laylay çalım, o da yatsın:

Laylay dedim yatınca,

Gözlərəm ay batınca,

Canım zinhara gəldi,

Sən hasilə çatınca,

Balam laylay, a laylay,

Gülüm laylay, a laylay.

İndi bu da yatdı. Qoy, ikisi də bir yerdə yatsın. (Qoyur.)

---

Milli Kitabxana

138

Ə l i. Gəl, indi bacı-qardaş oynayaq.

Ş ö v k ə t. Yaxşı.

Ə l i. A Şövkət bacı, mənə bir nağıl söylə.

Ş ö v k ə t.  Yaxşı,  qardaşım Əli,  mən  sənə bir  qəmgin  nağıl  söylərəm.

Qardaşım, biri varmış, biri yoxmuş, bir Səlim adında kənd müəllimi varmış. Bunun

Gövhər  adında  bir  arvadı,  yeddi  yaşında Əhməd  adında  bir  oğlu,  səkkiz  yaşında

Şövkət adında bir qızı varmış.

Ə l i. Vay, onun da adı Şövkət imiş?

Ş ö v k ə t.  O  vaxt  qırğın düşür,  bunların  kəndinə düşmən  tökülür, adamları

qırılır.  Səlim  külfətini  götürüb  qaçır,  gecə meşədə onların  üstünə tökülüb  gülləyə

tuturlar. Şövkət qaçıb ağacların arasında gizlənir. Səhər olanda Şövkət gəlib görür

ki,  atasını,  anasını  və balaca  qardaşını  öldürüblər.  Şövkət  özünü  onların üstünə

salır, zar-zar ağlayır.

Ə l i. Bacım, nə üçün ağlayırsan? Sən allah ağlama, yoxsa, mən də ağlaram.

Ş ö v k ə t. Necə ağlamayım? O balaca Şövkət mən özüməm, atasız-anasız bir

yetiməm. Məni üç il kəndli Cəfər baba öz uşaqları ilə bir yerdə saxladı. Mən onları

çox istəyirdim, onlar da məni. Sonra məni Kərbəlayı Nəbi qulluqçu gətirdi.

Ə l i. Mən elə bilirdim, sən o qoca kişinin nəvəsisən.

Ş ö v k ə t. Yox, qulluqçusuyam. Onun arvadı məni çox istəyirdi, bir aydır ki,

ölübdür.

Ə l i. Bacım, mən belə nağıl istəmirəm.

Ş ö v k ə t. Gəl tapmaca deyim, sən də tap.

Ə l i. Yaxşı.

Ş ö v k ə t. Tap görüm, atdan hündür, itdən alçaq.

Ə l i. Yəhər.

Ş ö v k ə t. Tapdın, bildin. O yanı çəpər, bu yanı çəpər, içində atlı çapar?

Ə l i. Onu bilmirəm.

Ş ö v k ə t. Nehrə.

Ə l i. İndi sən tap görüm, biri bizə yağıdır, biri cənnət bağıdır, biri yığar gətirər,

biri vurar dağıdar.

Ş ö v k ə t. İlin fəsilləri.

Ə l i. Bacım, mənə o günkü tapır-tupuru de.

Ş ö v k ə t. Yaxşı.

---