Suv sarflarini aniqlash usullari

"Экономика и социум" №9(100) 2022 www.iupr.ru
 
51 
5. Gidrolik usullar. Daryo suv havzasiga yog’gan yog’in qalinligini o’lchash 
orqali, suv zahiralari aniqlanib, suv sarfini hisoblash mumkin. Gidrologik usulning 
aniqlik darajasi 10-30% gacha. 
6. Hajmiy usul va suv vaznini tajriba sharoitida tarozida tortish, biror 
idishga suv to’ldirib, uning to’lish vaqtini aniqlash orqali suv sarfini hisoblash 
mumkin. Bu usulda suv sarfi o`lchov idishidagi suv hajmini (W) uni to`ldirish 
uchun ketgan vaqt (t) ga nisbati bilan aniqlanadi: 
Q=W/t 
Hajmiy usul odatda suv sarfi 5-10 l/s dan oshmaganda qo`llaniladi. 
Suv sarfini o’lchashdan oldin gidrometrik vertushka va unga tegishli 
jihozlarning sozligi, jihozlarning tayyorligi va butun gidrometrik stvorning holati 
tekshirilishi kerak. 
Xulosa.
Suv sarfini o’lchash vaqtida qanday usulni qo`llashdan qat`iy nazar, 
unda bajariladigan ishlar quyidagi tartibda bajariladi: 
1. Daryoning holati, ish sharoitini belgilovchi ob-havo va boshqa omillar 
bayoni. 
2. Suv sathini o’lchash. 
3. Gidrostvorda chuqurliklarni o’lchash. 
4. Tezlik vertuallarida suvning tezligini o’lchash. 
5. Suv yuzasining nishabligini aniqlash. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati: 
1. D. V.Nazaraliyev, SH.B.Akmalov “QURUQLIK GIDROLOGIYASI” o`quv 
qo`llanma TOSHKENT 2019 
2. B.K.Soliyev, S.A.Azimboyev Gidrologiya va gidroemtriya Toshkent “Yangi asr 
avlodi” 2006 
3. S.Karimov, A.Akbarov, U.Jonqulov Gidrologiya, Gidrometriya va oqim 
hajmini rostlash “O`zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent – 2004 
4. A.R.Rasulov, F.H.Hikmatov, D.P.Aytboev Gidrologiya asoslari Toshkent 
“Universitet” 2003 
5. F.X.Xikmatov, G`.X.Yunusov, F.Y.Artikova, N.B.Erlapasov, N.L.Dovulov 
DARYOLAR GIDROLOGIYASI Toshkent – 2017