T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ankara 2013

9.1.1. Fizik Bilimine Giriş

9.1.1.1. Fizik biliminin  amacının farkında olur ve fiziği diğer disiplinlerle ve teknoloji ile 

ilişkilendirir.

a. Öğrencilerin “Fizik nedir?”, “Neden ve niçin fizik öğrenmeliyim?’ sorularına ce- 

vap aramaları sağlanır.

b. Öğrencilerin fizik bilimine değer vermeleri ve fizik biliminin uygulama alanları ile 

ilgili farkındalık oluşturmaları sağlanır.

c. Öğrencilerin fizik bilgisinin tarih boyunca gelişiminin farkında olmaları için bi- 

lim tarihinden örnekler sunulur.

ç. Öğrencilerin tarih boyunca teknolojide ve fizik biliminde meydana gelen geliş- 

melere öncülük eden kişi ve olayları tartışmaları sağlanır.

d. Öğrencilerin farklı meslek dallarında fizik biliminin rolünü araştırmaları sağlanır.

9.1.1.2. Bilimsel bilginin ortaya çıkışında ve gelişiminde gözlem, deney, matematik ve ras- 

yonel düşüncenin rolünün farkında olur.

a. Öğrencilerin bilimin belirli bir yöntem takip etmediğini anlayabilmeleri için bilim 

tarihinden örnekler sunulur.

b. Öğrencilerin bilimsel bilginin gelişim sürecini fark etmelerini sağlayan etkinlikler 

yapılır.

c. Öğrencilerin delil ve çıkarım arasındaki ilişkiyi tartışmaları sağlanır.

9.1.1.3. Fizik olaylarını açıklarken gerektiğinde matematik ve modellemelerin kullanılma- 

sının gerekliliğini fark eder.

9.1.1.4. Ölçüm yapmanın ve birim sisteminin kullanılma gerekliliğini açıklar.

a. Bilim tarihinden örnekler vererek öğrencilerin temel birimleri ortaya çıkaran ih- 

tiyacı fark etmeleri sağlanır.

b. Öğrencilerin temel büyüklüklerin birimlerini SI birim sisteminde tanımlamaları 

sağlanır.

c. Fiziksel büyüklüklerin skaler ve vektörel olarak sınıflandırılmasının nedenleri 

açıklanır.

ç. Öğrencilerin fen bilimleri dersinde öğrendikleri büyüklükler üzerinden örnekler 

verilir.

d.  Birim dönüştürme ve  vektörel işlemlere girilmez.

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9. Sınıf

2

---

3

9. Sınıf

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9.2 . Madde ve Özellikleri

Bu ünitede öğrencilerin; madde ve özellikleriyle ilişkili kavramları kullanarak günlük hayata iliş-

kin kuyumculuk, porselencilik, canlıların dayanıklılığı, böceklerin su yüzeyinde yürüyebilmesi, kâğıt 

peçetenin suyu çekmesi, yıldırım, kuzey ışıkları gibi olay veya durumları anlayabilmeleri, açıkla-

yabilmeleri ve çıkarım yapabilmeleri amaçlanmıştır. Ünitenin diğer amaçları ise öğrencilerin fizik 

alanında bilimsel bilginin gelişim sürecinin farkında olmaları ve bu sürece ilişkin bazı becerileri (sor-

gulama, gözlem yapma, ölçme, kavramlar arası ilişki kurma) geliştirmeleridir.

Kavramlar/Terimler: Kütle, hacim, özkütle, dayanıklılık, yapışma, birbirini tutma, yüzey gerilimi, 

kılcallık

Önerilen Süre: 12 saat

9.2.1.  Madde ve Özkütle

9.2.1.1. Maddelerin kütleleri ve hacimleri arasındaki ilişkiyi açıklar.

a. Maddelerin sıcaklığının ve basıncının sabit olduğu durumlar dikkate alınır.

9.2.1.2. Maddelerin ortak özelliklerinden kütle ve hacmi ölçer, kütle-hacim grafiğini çizerek 

yorumlar.

a. Kütle ve hacim için birim dönüşümleri yapılır.

b. Öğrencileri ölçümlerdeki hata kaynaklarını tartışmaları sağlanır. 

c. Kütle, hacim ve özkütle kavramları arasındaki matematiksel model çıkarılır.

ç. Eşit kollu terazi ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

d. Öğrencilerin özkütle-kütle ve özkütle-hacim grafiklerini çizerek yorumları sağ-

lanır.

9.2.1.3. Günlük hayatta  saf maddelerin ve karışımların özkütlelerinden faydalanılan du-

rumları açıklar.

a. Öğrencilerin çalışma alanlarında özkütleden faydalanılan durumlar (kuyumculuk, 

porselen yapımı gibi) anlatılarak günlük yaşamla bağlantı kurmaları sağlanır.

b. Karışımların özkütleleri ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez. 

9.2.2. Katılar

9.2.2.1. Dayanıklılık kavramını açıklar, farklı büyüklükteki canlıların dayanıklılığını karşı- 

laştırır ve düzgün geometrik cisimlerin dayanıklılığı ile ilgili hesaplamalar yapar.

a. Dayanıklılık hesaplamalarında cisimlerin kesit alanlarının hacimlerine oranı hari- 

cinde işlemlere girilmez.

b. Galileo’nun farklı büyüklüklerdeki canlıların kemik yapılarının dayanıklılığı ile il- 

gili fikirlerini öğrencilerin tartışmaları sağlanır.

c. Canlıların dayanıklılığı ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

---

9.2.3. Akışkanlar

9.2.3.1. Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını günlük hayat örnekleri 

ile açıklar.

9.2.3.2. Yüzey gerlimi ve kılcallık olaylarını açıklar.

a. Öğrencilerin Yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarını yapışma ve  birbirini tutma 

olayı ile açıklamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin yüzey gerilimi ile ilgili günlük hayattan örnekler vermeleri sağlanır.

c. Öğrencilerin farklı sıvıların yüzey gerilimlerini deneyler yaparak karşılaştırmaları 

ve yüzey gerilimini etkileyen faktörleri irdelemeleri sağlanır

ç. Yüzey gerilimi ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

d. Öğrencilerin ispirto ocağının yanması, kâğıt peçetenin suyu çekmesi gibi günlük 

yaşam örneklerinden kılcallık olayını anlamaları sağlanır.

e. Öğrencilerin yapışma, birbirini tutma, yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarının gün-

lük hayatta oluşturabileceği problemleri ve sağlayabileceği avantajları tartışma-

ları sağlanır.

9.2.3.3. Gazların genel özelliklerini örnekler vererek açıklar.

a. Gazların genel özellikleri günlük hayattaki örnekleri ile sınırlandırılır.

9.2.4. Plazmalar

9.2.4.1. Plazmaların genel özelliklerini örnekler vererek açıklar.

a. Plazmanın, katı sıvı ve gaz gibi maddenin bir hali olduğu açıklanır. 

b. Plazmaların genel özellikleri ve yapıları günlük hayattaki örnekleri ile sınırlandı-

rılır.

9.3 . Kuvvet ve Hareket

Bu ünitede öğrencilerin; hareket çeşitlerinin farkına varmaları, hareketi anlamlandıran temel 

kavramları yapılandırmaları ve hareketin en basit biçimi olan doğrusal hareketi tanımlayacak mate-

matiksel modeller oluşturmaları amaçlanmıştır. Öğrenciler söz konusu kavram ve modelleri kulla-

narak günlük hayatta karşılaşılan düz yolda ilerleyen araçlar, yürüyen merdivenler, trenler gibi doğ-

rusal hareket eden araçların hareketlerini yorumlayabilmeli, çıkarım yapabilmeli, problem durumları 

ortaya koyabilmeli ve bunlara çözüm üretebilmelidir.

Kavramlar/Terimler:  Konum, alınan yol, yer değiştirme, sürat, hız, anlık hız, ortalama hız, ivme, 

kuvvet, sürtünme kuvveti, eylemsizlik, etki-tepki kuvvetleri

Önerilen Süre: 20 saat

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9. Sınıf

4

---