T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ankara 2013

VIII

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

Geçerli ve güvenilir ölçme araçları hazırlamak 

Öğrenci hakkında doğru bir değerlendirme yapabilmek için kullanılan ölçme yönteminin geçerli 

ve güvenilir olması gerekmektedir. Eğer ölçme yöntemi, yöntemin çeşidi ve içeriği açısından öğren-

cinin ölçülmek istenen kazanımları hakkında bir karar vermek için uygunsa geçerlidir. Eğer kullanılan 

yöntem öğrencinin performansını tutarlı olarak ölçüyorsa güvenilirdir. Genel olarak belirsiz sorular, 

açık olmayan direktif ve yönergeler ve iyi hazırlanmamış puanlama planı güvenilirliği düşüren un-

surlardır. 

Çeşitli ölçme yöntemleri kullanmak 

Her bir öğrenci farklı bireysel özelliklere sahip olduğu ve farklı yöntemlerle öğrenebileceği için, 

öğrenciler sahip oldukları bilgi ve becerileri de birbirlerine göre farklı şekillerde gösterebilirler. Öğ-

renmenin bağlamsal olduğu, diğer bir deyişle öğrencilerin performansının dinamik olduğu ve farklı 

durumlarda zamanla değiştiği göz önünde bulundurulduğunda, tek bir sınavın öğrencinin ne yapa-

bileceğini ölçmede yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle sınav ve performans ölçümü gibi 

çeşitli ölçme yöntemleri kullanılarak öğrencinin kendisini göstermesine imkân verilmelidir.  

   

Hatırlama yerine bilginin kullanılmasını gerektiren ölçümler kullanmak

Kullanılan ölçümler, öğrencilerin neyin önemli olduğunu anlamalarına ve kendilerini o yönde 

geliştirmeye çalışmalarına neden olur. Öğrenciler kullanılacak ölçümün içeriğine göre çalışma yön-

temlerini belirler. Eğer öğrenci yapılacak ölçümde bilinen teorilerin, kanun ve kuralların sorulacağını 

düşünüyorsa, bunları hatırlayacak şekilde çalışır. Eğer öğrenci yapılacak ölçümün problem çözmeye 

veya bilginin kullanılmasına yönelik olacağını düşünüyorsa, bilgiyi anlayabilecek ve uygulayabilecek 

şekilde çalışır. Öğrencinin öğrenmeye yönlendirilmesi için öğrenciden cevabı seçmesinin istendiği 

ölçümler değil, cevabı kendisinin oluşturması istenen ölçümler kullanılmalı, bilginin uygulanması 

ölçülmeli ve sadece yazıya dayalı görevler yerine, otantik olarak tanımlanan gerçek dünya ile ilişkili 

problemler ve görevler de verilmesi gerekmektedir. Bu tür ölçümlerde öğrenci verilen problemi çö-

zebilmek ya da görevi yapabilmek için ön bilgisini kullanmaya, araştırma yapmaya ve sorgulamaya 

ihtiyaç duyar. Bu durumda ölçme, aynı zamanda öğrenmeyi de artıran bir unsurdur.

---

IX

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

IX

Öğrencinin öğrenmesini ve gelişimini sıklıkla ölçmek

Öğrenci hakkında doğru bir değerlendirme yapabilmek ve kendisini göstermesine imkân sağla-

mak için öğrencinin öğrenmesinin ve gelişiminin uzun aralıklarla değil, sıklıkla ölçülmesi gerekmek-

tedir.

Yalnızca sonucu değil, süreci de ölçmek

Problem çözme, araştırma yapma, model oluşturma, deney yapma, proje hazırlama veya bir 

ürün ortaya koyma gibi süreç içeren görevlerde sadece sonucun değil, gidilen yollar veya takip edi-

len aşamalar gibi süreçlerin de ölçülmesi gerekmektedir. 

Öğretim programında belirtilen hedefleri ölçmek

Fizik öğretiminde öğrencilerin kazanması gereken hedefler Bilimsel Bilgi, Bilimsel Süreç ve Bi-

lim-Toplum-Teknoloji-Çevre ilişkisi olarak belirlenmiştir. Öğrencinin bilimsel süreç becerilerini ge-

liştirmek ve onu günlük hayat içinde yaşanan daha karmaşık problemlere hazırlamak için yalnızca 

Bilimsel Bilgi alanında değil, Bilimsel Süreç ve Bilim-Toplum-Teknoloji-Çevre ilişkisi alanlarında be-

lirlenen kazanımların da ölçülmesi gerekmektedir. 

Kayıt ve puanlama yöntemlerinden faydalanmak

Güvenilir ölçümler ve puanlama yapabilmek için, öğrencinin performansının ve öğretmenin 

gözlemlerinin anında kayıt altına alınmasına imkân sağlayan oranlama ölçeği veya dereceli puanla-

ma anahtarı gibi kayıt yöntemlerinden yararlanılmalıdır. 

Öğretimden önce, öğretim sırasında ve öğretim sonunda değerlendirme yapmak 

Öğretim ve ölçme-değerlendirmeyi birbiri ile ilişkilendirebilmek ve öğrenciye zamanında dönüt 

verebilmek için öğrenci öğretimden önce, öğretim sırasında ve öğretim sonunda ölçülüp değerlen-

dirilmelidir. Bu doğrultuda teşhis edici, şekillendirici ve tamamlayıcı değerlendirme çeşitlerinden 

yararlanılması kaçınılmazdır.

---

Dönüt Vermek

Dönüt, var olan düzey ile olması istenen düzey arasındaki boşluğun tamamlanması için gerekli 

olan bilgidir. Öğrencinin öğrenmesi ve kendisini geliştirmesi için ölçme ve değerlendirme süreci için-

de zamanında ve yeterli miktarda verilen dönütün çok önemli bir yeri vardır. Doğru cevabın verildiği 

dönütler öğrenci için faydalı değildir. Dönütün zamanında verilmesi için öğrencinin öğrenmesinin ve 

gelişiminin yalnız öğretimin sonunda değil, öğretim süreci içinde de ölçülmesi uygun olur. Dönütün 

faydalı olması ve rehberlik edebilmesi için öğrencinin verilen dönütü anlaması ve kullanması gerekir. 

Bunun için de dönüt verirken aşağıda verilen hususlara dikkat edilmesi tavsiye edilmektedir:

• Öğrencinin hangi bilgi ve becerilere sahip olması gerektiğinin açıklanması

• Öğrencinin sahip olması gereken bilgi ve beceriye göre yaptığı çalışmanın karşılaştırılması

• Aradaki boşluğu kapatması için öğrencinin neler yapabileceğinin önerilmesi

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

X

---

1

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

Temel düzey olan 9. sınıf fizik dersi öğretim programı fen bilimleri dersi öğretim programının 

devamı niteliğindedir. Bu programın en genel amacı bilimsel okur-yazarlığın geliştirilmesidir. 9. sınıf 

fizik derslerinde öğrenciler yaşamlarında sıklıkla karşılaştıkları olayları ve problemleri bilimsel bil-

giler ışığında açıklayabilmeli, yorumlayabilmeli ve çözümler üretebilmelidir. 9. sınıf fizik derslerin-

de öğrencilerin detaylı matematiksel işlemlere girmeden fizik bilimi içinde yer alan madde, enerji, 

kuvvet ve hareket ile ilgili temel kavramları anlamlandırmaları hedeflenmektedir. Temel düzey fizik 

derslerinde öğrencilerin sadece zihinsel alanda bir gelişim sağlamaları değil, aynı zamanda duyuşsal 

ve psikomotor alanlarda da ilerlemeleri sağlanmalıdır. Fiziğin günlük hayatla ilişkisi kurularak fiziğin 

sınıf dışına taşınabileceği ve etrafımızda gerçekleşen olayları açıklayan bir bilim dalı olduğu anlayışı 

geliştirilmelidir.

9.1 . Fizik Bilimine Giriş

Bu ünitede öğrencilerin; fizik biliminin amacının, bilimsel bilginin gelişim sürecinin ve fiziksel 

büyüklüklerin özelliklerinin farkında olmaları amaçlanmıştır. Ünitenin diğer amaçları ise öğrenci-

lerin fiziğin diğer bilim alanları ve teknolojiyle olan ilişkilerini görmeleri ve fizik bilimine yönelik 

olumlu değerler geliştirmeleridir.

Kavramlar/Terimler: Bilim, gözlem, deney, ölçme, modelleme, birim sistemleri, 

 

 

vektörel ve skaler büyüklükler

Önerilen Süre: 8 saat

Üniteler ve Zaman Dağılımı

9. SINIF FİZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Ünite 

No

Ünite Adı

Kazanım 

Sayısı

Süre

Ders Saati

Yüzde (%)

1

Fizik Bilimine Giriş

4

8

11,1

2

Madde ve Özellikleri

8

12

16,7

3

Kuvvet ve Hareket

13

20

27,8

4

Enerji

6

14

19,4

5

Isı ve Sıcaklık

12

18

25,0

Toplam

43

72

100

---