T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ankara 2013

9.4.3. Enerjinin Korunumu ve Enerji Dönüşümleri

9.4.3.1. Enerji korunumu, aktarımını açıklar ve enerjinin bir türden diğerine dönüşebileceği 

çıkarımını yapar.

a. Öğrencilerin sürtünmeden dolayı enerjinin tamamının hedeflenen işe dönüştü- 

rülemeyeceğini anlamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin enerjinin bir cisim veya sistemden diğerine aktarılabileceğini günlük 

hayat örnekleri üzerinden açıklamaları sağlanır.

c. Enerji dönüşüm hesaplamalarına girilmez.

9.4.3.2. Canlıların besinlerden kazandıkları enerjiyi ile  günlük aktiviteler için harcadıkları 

enerjiyi karşılaştırır.

a. Öğrencilerin dengeli beslenmeye yönelik farkındalık kazanmaları sağlanır.

9.4.4. Verim

9.4.4.1. Verim kavramını açıklar ve teknolojideki uygulamalarla ilşkilendirir.

a. Öğrencilerin tarihsel süreçte tasarlanmış  devir daim araçlarını incelemeleri ve 

verimi artırmaya yönelik çabaları tartışmaları sağlanır.

b. Öğrencilerin verimi artırmak için farklı tasarımlar yapmaları ve modeller geliş-

tirmeleri sağlanır.

9.4.5. Enerji Kaynakları

9.4.5.1. Yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynaklarının avantaj ve dezavantajlarını top-

lum, teknoloji ve çevre faktörlerini göz önünde bulundurarak karşılaştırır ve sunar.

a. Öğrencilerin enerji tasarruf yollarını sorgulayarak enerji tasarrufuna yönelik far-

kındalık düzeyinin artırılması sağlanır.

b. Enerji kaynakları üzerine öğrencilerin bireysel araştırma yapmaları desteklenir.

9.5. Isı ve Sıcaklık

Bu ünitede öğrencilerin; ısı, sıcaklık ve iç enerji kavramlarını enerji kavramı ile ilişkilendire-

rek yapılandırmaları amaçlanmıştır. Öğrenciler söz konusu kavramları yapılandırmalarının yanında 

günlük hayata ilişkin yalıtım, ısıtma sistemleri, enerji tasarrufu gibi konuları sorgulayabilmeli, tar-

tışabilmeli, problem durumlarını ortaya koyabilmeli ve bunlara yönelik çözüm ve tasarımlar geliş-

tirebilmelidir.

Kavramlar/Terimler: Isı, sıcaklık, iç enerji,öz ısı, ısı sığası, hal değişimi, ısıl denge, enerji iletim 

hızı, genleşme

Önerilen Süre: 18 saat

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9. Sınıf

8

---

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9

9. Sınıf

9.5.1. Isı, Sıcaklık ve İç Enerji

9.5.1.1. Isı, sıcaklık ve iç enerji kavramlarını tanımlar ve birbirleriyle ilişkilendirir.

9.5.1.2. Kullanım amaçlarını göre termometre çeşitlerini ve sıcaklık birimlerini karşılaştıa-

rak sunar.

9.5.1.3. Farklı ısı ve sıcaklık birimlerinin ortaya çıkış nedenlerini açıklar.

a. Isı (Kalori ve Joule) ve sıcaklık ( oC, oF, K) için birim dönüşümleri yapılır.

9.5.1.4. Öz ısı ve ısı sığası kavramlarını açıklar.

a. Öz ısının maddeler için ayırt edici bir özellik olduğu vurgulanır.

b. Öğrencilerin farklı maddelerin öz ısılarını ısı-sıcaklık grafiklerinden hesaplama- 

ları sağlanır.

c. Öğrencilerin öz ısıları farklı maddelerin sıcaklık değişimlerinin günlük hayattaki 

etkileri ile ilgili örnekler vermeleri sağlanır.

9.5.2. Hâl Değişimi

9.5.2.1. Ortamdan enerji alınması veya ortama enerji verilmesi ile hâl değişimi arasındaki 

ilişkiyi açıklar.

a. Öğrencilerin donma, erime, kaynama ve yoğunlaşma kavramlarını enerji ile iliş-

kilendirmeleri sağlanır.

b. Öğrenciler maddelerin sıcaklık ve hal değişimi için gerekli ısıyı hesaplar, ısı-sıcak-

lık grafiklerini çizer.

c. Öğrencilerin ısı-sıcaklık grafiklerini çizmeleri ve yorumlamaları sağlanır.

9.5.3. Isıl Denge

9.5.3.1. Isıl denge kavramının sıcaklık farkı ve ısı kavramlarıyla olan ilişkisini açıklar.

a. Öğrencilerin simülasyonlar ve gösterimler kullanarak ısıl dengenin sıcaklık deği-

şimi ve ısı ile ilişkisini gözlemlemeleri sağlanır.

9.5.4. Enerji İletim Yolları ve Enerji İletim Hızı

9.5.4.1. Enerji iletim yollarını açıklar.

a. Öğrencilerin iletim, ışıma ve konveksiyon yolu ile enerji aktarımını en iyi gerçek-

leştiren katı, sıvı ve gazlara örnekler vermeleri sağlanır.

b. Öğrencilerin enerji iletim yollarını kullanılarak geliştirilen uygulamalara örnekler 

vermeleri sağlanır.

9.5.4.2. Bir maddedeki enerji iletim hızını etkileyen değişkenleri açıklar.

a. Öğrencilerin maddelerin enerji iletim hızını günlük hayat olayları ile ilişkilendir- 

meleri sağlanır.

b. Matematiksel işlemlere girilmez.

---

9.5.4.3. Enerji tasarrufu için yaşam alanlarının yalıtımına yönelik tasarım yapar.

a. Öğrencilerin ısı yalıtım yollarını araştırmaları sağlanır.

b. Öğrenciler ısı yalıtımı ile ilgili günlük hayattan  bir problem belirlemeleri ve çö- 

zümler üretmeleri sağlanır.

c. Proje tasarımında gruplar oluşturulmasına, ortak kararlar alınmasına, görevlerin 

paylaştırılmasına, sürecin ve ürünün değerlendirilmesine imkân verilir.

9.5.4.4. Hissedilen ve gerçek sıcaklık arasındaki farkın nedenlerini açıklar.

9.5.4.5. Küresel ısınma olayının sebepleri ve küresel ısınmanın ortaya çıkardığı etkiler üze- 

rine argüman oluşturur.

9.5.5. Genleşme

9.5.5.1. Katı, sıvı ve gazlarda genleşme ve büzülme olaylarını karşılaştırır.

a. Öğrencilerin günlük hayattaki olayları inceleyerek genleşmenin etkilerini karşı-

laştırmaları sağlanır.

b. Öğrencilerin suyun diğer maddelerden farklılık gösteren sıcaklık-hacim ve sıcak- 

lık-özkütle grafiklerini yorumlamaları ve günlük hayattaki etkilerini tartışmaları 

sağlanır.

c. Matematiksel işlemlere girilmez.

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

9. Sınıf

10

---