T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ankara 2013

11

10. Sınıf

10. SINIF FİZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Temel düzey olan 10. sınıf fizik dersi öğretim programı 9. sınıf fizik dersi öğretim programının 

devamı niteliğindedir. Bu programın en genel amacı bilimsel okur-yazarlığın geliştirilmesidir. 10. 

sınıf fizik derslerinde öğrenciler yaşamlarında sıklıkla karşılaştıkları olayları ve problemleri bilimsel 

bilgiler ışığında açıklayabilmeli, yorumlayabilmeli ve çözümler üretebilmelidir. 10. sınıf fizik dersle-

rinde öğrencilerin detaylı matematiksel işlemlere girmeden fizik bilimi içinde yer alan basınç, kal-

dırma kuvveti, elektrik, manyetizma, dalgalar ve optik ile ilgili temel kavramları anlamlandırmaları 

hedeflenmektedir. Temel düzey fizik derslerinde öğrencilerin sadece zihinsel alanda bir gelişim sağ-

lamaları değil, aynı zamanda duyuşsal ve psikomotor alanlarda da ilerlemeleri sağlanmalıdır. Fiziğin 

günlük hayatla ilişkisi kurularak fiziğin sınıf dışına taşınabileceği ve etrafımızda gerçekleşen olayları 

açıklayan bir bilim dalı olduğu anlayışı geliştirilmelidir.

10.1. Basınç ve Kaldırma Kuvveti

Bu ünitede öğrencilerin; basınç kavramını yapılandırmaları, katı ve akışkanlar için basıncın bağ-

lı olduğu değişkenleri analiz etmeleri amaçlanmıştır. Öğrenciler basınç kavramından yola çıkarak 

gemilerin yüzmesi, uçak ve balonların hareketi, piezo elektrik olayı, karda yürüme, su cenderesi, 

barometre, altimetre, manometre, elektronik tartı gibi günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan olay, araç 

veya durumları sorgulayabilmeli, tartışabilmeli ve problem durumları ortaya koyarak çözümler üre-

tebilmelidir.

Önerilen Süre:10 saat

Kavramlar/Terimler: Bernoulli İlkesi, katılarda basınç, akışkanlarda basınç, kaldırma kuvveti, Ar-

şimet İlkesi

Üniteler ve Zaman Dağılımı

Ünite

No

Ünite Adı

Kazanım 

Sayısı

Süre

Ders Saati

Yüzde (%)

1

Basınç ve Kaldırma Kuvveti

4

10

13,9

2

Elektrik ve Manyetizma

13

22

30,6

3

Dalgalar

11

16

22,2

4

Optik

17

24

33,3

Toplam

45

72

100

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

---

10.1.1. Basınç ve Kaldırma Kuvveti

10.1.1.1. Katılarda ve durgun sıvılarda basınç kavramını açıklar, basıncı etkileyen değiş-

kenleri analiz eder.

a. Öğrencilerin basınç kavramının uygulama alanlarına örnekler vererek açıkla- 

maları sağlanır.

b. Öğrencilerin günlük hayat örnekleri üzerinden basıncın hayatımıza etkilerini 

tartışmaları sağlanır.

c. Katı, sıvı ve gaz basınçları arasındaki farklar vurgulanır.

ç. Öğrencilerin deney yaparak ve simülasyonlar kullanarak basıncı etkileyen de- 

ğişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

d. Öğrencilerin katı basıncı ve durgun sıvı basıncı ile ilgili hesaplamalar yapmaları 

sağlanır.

10.1.1.2. Akışkanlarda akış hızı ile akışkan basıncı arasındaki ilişkiyi keşfeder.

a. Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmaları ve Ber- 

noulli ilkesini açıklamaları sağlanır.

b. Bernoulli ilkesiyle ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

c. Öğrencilerin günlük hayatta akışkanların hızının (Bernoulli ilkesi ile açıklanan 

olayların) yaşatabileceği sorunları ve sağlayabileceği avantajları tartışmaları 

sağlanır.

ç. Öğrencilerin basınç etkisi ile çalışan ölçme araçlarının (barometre, altimetre, 

manometre, batimetre) çalışma ilkelerini açıklamaları sağlanır.

10.1.1.3. Basıncın hal değişimine etkisini analiz eder.

a. Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmalarına fırsat 

verilir.

b. Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları basıncın hal değişimine etkisi ile 

ilgili olayları açıklamaları sağlanır.

10.1.1.4. Durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetlerini açıklar.

a. Öğrencilerin durgun akışkanlarda kaldırma kuvvetini basınç kavramı ile ilişki-

lendirerek açıklamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin Archimedes ilkesini açıklamaları sağlanır.

c. Öğrencilerin batma, yüzme ve askıda kalma olaylarını, cisme uygulanan kaldır- 

ma kuvveti ile ilişkilendirmeleri sağlanır.

ç. Öğrencilerin durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetinin bağ-

lı olduğu değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

d. Kaldırma kuvveti ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

e. Ögrencilerin günlük hayattan kaldırma kuvveti ile ilgili problem durumları or-

taya koymaları ve çözüm yolları üretmeleri sağlanır.

10. Sınıf

12

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

---

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

13

10. Sınıf

10.2. Elektrik ve Manyetizma

Bu ünitede öğrencilerin; elektrik ve manyetizma olaylarını anlamlandıracak temel kavramları 

yapılandırmaları, basit elektrik devrelerinin davranışını açıklayan matematiksel modeller geliştir-

meleri ve akım ile manyetik alan ilişkisini analiz etmeleri amaçlanmıştır. Bu süreçte elde edilen kav-

ramlar kullanılarak günlük hayatın bir parçası olan fotokopi makineleri, statik elektrikle çalışan baca 

filtreleri gibi statik elektriğin kullanıldığı araçların çalışma ilkeleri, elektrikli ev aletlerinin kullandığı 

enerji miktarları, enerji tasarrufu, elektriğin taşınması, konutlarda elektrik kablolarının dağılımı, si-

gortaların fonksiyonu, elektrik kaynaklı yangınlar, yıldırım, paratoner gibi durum ve olayları öğrenci-

ler sorgulayabilmeli, araştırabilmeli ve problem durumları ortaya koyarak çözümler üretebilmelidir.

Kavramlar/Terimler: Yük, iletken, yalıtkan, elektrik alan, akım, elektriksel potansiyel fark, di-

renç, ohm yasası, joule kanunu, manyetik alan

Önerilen Süre: 22 saat

10.2.1. Elektrik Yükleri

10.2.1.1. Elektrik yükünün özelliklerini açıklar.

a. Öğrencilerin iki tür elektrik yükü olduğunu ve toplam elektrik yükünün koru- 

numlu olduğunu anlamaları sağlanır.

10.2.1.2. Elektrikle yüklenme olayını açıklar ve farklı tür maddelerin elektrikle yüklenme- 

lerini karşılaştırır.

a. Öğrencilerin günlük hayat örneklerini incelemeleri sağlanır.

b. Öğrencilerin deneyler yaparak ve simülasyonlar kullanarak karşılaştırma yap- 

maları için ortam hazırlanır.

10.2.1.3. Elektriklenen iletken ve yalıtkanlarda yüklü parçacıkların hareketini ve yük dağı- 

lımlarını karşılaştırır.

a. Öğrencilerin iletken ve yalıtkan kavramlarının bilim tarihinde doğuşunu ince- 

lemeleri sağlanır.

b. Öğrencilerin deneyler yaparak ve simülasyonlar kullanarak karşılaştırma yap- 

maları için ortam hazırlanır.

c. Öğrencilerin Faraday kafesinin ortaya çıkışına yol açan gelişmeleri inceleyerek 

yük dağılımı kavramını tartışmaları için fırsat verilir.

10.2.1.4. Yüklü cisimler arasındaki etkileşimi açıklar.

a. Öğrencilerin deneyler yaparak yüklü cisimler arasındaki etkileşimi (Coulomb

Kuvveti) irdelemeleri sağlanır.

b. Yüklerin etkileşimi ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

c. Ögrencilerin elektrik alan kavramını anlamaları ve yüklü cisimler arasındaki 

etkileşim ile ilişkilendirmeleri sağlanır.

ç. Elektrik alanla ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

---