Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika o`quv qo`llanma “Durdona” nashriyoti Buxoro, 2020

Jamoat (umumiy foydalanish) transporti - bu xalq xo'jaligining
barcha tarmoqlari va aholining yuk va yo'lovchilar tashish
ehtiyojlarini qondiradigan sektori. Jamoat transporti aylanish sohasi va
aholiga xizmat ko'rsatadi. Ko'pincha magistral deb ataladi. Jamoat
transporti tushunchasi temir yo'l transporti, suv transporti (dengiz va
daryo), avtomobil, havo transporti va quvur transportini qamrab oladi.
Noumumiy foydalanish transporti Sanoat ichidagi transport,
shuningdek noumumiy foydalanish tashkilotlariga tegishli bo'lgan
barcha
turdagi
transport
vositalari.
Noumumiy
foydalanish
transportida tovarlar harakatini tashkil etish ishlab chiqarish
logistikasini o'rganish predmetsi hisoblanadi.
Transport logistikasi predmeti - umumiy maqsadlardagi
transport orqali tovarlar harakatini tashkil etish bilan bog'liq vazifalar
to'plami.
Transport logistikasining asosiy tamoyili umuman logistika
xarajatlarni optimallashtirishdir. Transportda yuk tashish ko'lami va
yo'nalishlar oralig'i tufayli tejab qolingan holda erishish mumkin.
Transport logistikasining vazifalari: 

Transport vositalarining turini tanlash;

Transport jarayonini ombor va ishlab chiqarish bilan birgalikda
rejalashtirish;

Har xil transport turlarida transport jarayonlarini birgalikda
rejalashtirish (multimodal transport sharoitida);

Transport va ombor jarayonining texnologik birligimi ta’minlash;

Yetkazib berishning oqilona yo'nalishlarini aniqlash.
Logistika tamoyillarini amalga oshirish nuqtai nazaridan tashish
«harakatlanuvchi magistral» tamoyili bo'yicha, konteynerlar, yo'l
tirkamalari va boshqalarni harakatlanayotganda - temir yo'l vagonlari
sxemasiga muvofiq amalga oshiriladi. (Janub, G'arbiy - Sharq), keyin
birlashtirilgan poezdlar.
Ratsional transport vositalarini tanlashda, birinchi navbatda, ularning
turining
tashiladigan
tovarlarning
xususiyatlariga
muvofiqligi

---

42
ko'rsatiladi. Avtotransport vositalarini tanlashda quyidagi mezonlar

talab etiladi:

yuklarning xavfsizligi;

ularning imkoniyatlaridan va yuk ko'tarish qobiliyatidan eng
yaxshi foydalanish;

transport xarajatlarini kamaytirish.
Ratsional transport turini tanlashda dastlabki baholash muammosini
hal qilish uchun biz foydali ma'lumotlarni har xil sifat mezonlarini
hisobga oladigan besh balli tizim bo'yicha ma'lumotlarni (8.1-jadval)
taqdim etamiz. Transport turining eng yaxshi bahosi pastroq songa
to'g'ri keladi.
Biroq, yuklarni yetkazib berish variantining yakuniy tanlovi texnik va
iqtisodiy hisob-kitoblar bilan oqlanadi.