Tarbiyaviy ishlar

4. M ashg‘ulotning yakuniy qisnii.
P edagogik 
m a q sa d :
bolalarni 
egallagan 
tajribalarini 
o ‘zlarining m aktabdan tashqi hayotlarida am alda q o ‘llashga 
m oyil qilish (xo h ish u y g 'o tis h ) va m a sh g 4 ilo t q a n ch alik
m u v affaq b o ‘lg a n lig in i a n iq la sh . S h u n d ay q ilib , y ak u n - 
lo v ch i q ism pedagogning bolaga boshqa m uhitda tarbiyaviy 
ta ’sir к о ‘rsati shiga imkon beradi.
T ipik xa to la r:
bu qism um um an in k o r q ilin ad i yoki 
“ Y o q d im i? ” , “Y angidan n im alarn i bilib o ld in g iz?” qabulidagi 
ikki savoldan iborat b o ‘lib qoladi.
Tavsiyalar:
dastlabki natijalarni aniqlash uchun krossvord, 
kichik viktorina, berilg an savolga uzoq o 'y lam ay tez jav o b
qaytarish, o ‘yin vaziyatlari kabi bolalarni qiziqtiradigan test 
xarakteridagi nazorat topshiriqlari. Bolalam ing egallash ta jrib a ­
larini shaxsiy hay o tlarid a q o ‘llashga doir turlicha tavsiyalar 
berish. 
Bu mazkur m uammoga doir kitoblam i k o ‘rsatish, 
b o la la rn in g
m a sh g 'u lo td a
e g a lla g a n
b ilim , 
m alak a 
va 
k o ‘nikm alarini q o 'llash i mum kin b o ig a n vaziyatlarni m uho- 
kam a qilish b o iish i mumkin. Hosil qilingan tajribani q o ilash g a 
doir bolalarga maslahatlar: ular o ‘z yaqinlariga nim alarni gapirib 
berishlari, mazkur m avzu yuzasidan nim alar haqida so'rashi 
mumkin; qayerga borish, u yerda nim alarga e ’tibor berish, 
qanday o ‘yinlar o ‘ynash, m ustaqil ravishda nim alar qilish va 
hokazo. Yakunlovchi qismda m ashg'ulot m avzusini kelgusida 
yana yoritib borish zarurati borm i, bor b o i s a buni qanday y o ‘l 
bilan 
am alga 
oshirish 
m um kinligini 
aniqlash 
m aqsadga 
m uvofiqdir. M ashg‘ulotning yakunlovchi qismidan pedagog 
bundan 
keyingi 
sinf m ashg4ilotlarini 
o'tk azish d a 
bolalar 
tashabbusini rivojlantirish uchun ham foydalanishi mumkin.
Sinfdan 
tashqari 
tarbiyaviy 
ishlarning 
individual 
va 
om m aviy shakllari, agar ularni tashkil etish va o ‘tkazishda ota- 
onalar bevosita ishtirok etsalar, bolalarga tarbiyaviy ta ’sir 
k o ‘rsatishda ancha samarali b o kladi.
42

---

Tarbiyani eng avvalo insonning o ‘ziga qaratilishi lozimligi 
Prezidentimiz 
tomonidan 
ishlab 
chiqilgan, 
butun 
dunyo 
hamjamiyati tan olgan qadam-baqadam amalga oshirilayotgan 
“o ‘zbek modeli”da juda to 'g 'ri belgilandi. Dunyoda birinchi bor 
insonning diqqat-e’tibori uning o'zligini anglashga qaratildi. 
0 ‘zligini anglash birinchidan, uning ozod, erkin, nodir, ulug‘ 
siymoligini anglash va o ‘zida unga amal qilish sifatlarini 
shakllantirib borish bo‘lsa, ikkinchidan, uning o ‘ziga xos milliy- 
insoniy asoslarini anglash va ularga amal qilishidan iboratdir.
Yuqorida sanab o'tilgan ikki sifat komil inson sifatining 
asosini tashkil etadi. Komil inson sifatlarini tarbiya sohasidagi 
ilmlarini xulosalab, mujassamlashtirsa, ular asosan: a) ezgu niyat, 
fikr; b) ezgu so‘z, xushmuomila; c) ezgu ish, ezgu faoliyatdan 
iboratdir.
Shu yuqoridagi uch sifat o'qitishning, ta ’lim-tarbiyaning bosh 
maqsadiga kiradi. Bu bosh maqsad insonlarda. yoshlarda, 
mutaxassislarda komillik sifatlarini takomillashtirish, yoshlami 
zamonaviy axloqiy-amaliy o ‘quv, malaka, ko'nikm alar bilan 
qurollantira borish, mutaxassislarda har bir sohaga mos ilm, bilim 
hosil qilishdan iborat b o ‘lgan pedagogika fanining zamonaviy fan 
asoslarining kengayganligini k o ‘rsatadi.
Pedagogika fani o ‘qitishning, ta’lim-tarbiyaning zamonaviy 
qonuniyatlari, mazmuni, usullari, vositalari bilan kishilarni, 
yoshlarni, mutaxassislarni qurollantiruvchi fan bolganligi uchun, 
uning metodologik asoslari, maqsad va vazifalari dunyoning 
moddiy-m a'naviy rivojida shaxs kamoloti uyg4inligi qonuni­
yatlari va davlatning zamonaviy siyosatidan kelib chiqadi.
0 ‘zbekiston 
Respublikasiining 
«Ta’lim 
to ‘g'risida» 
gi 
qonunida 0 ‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy taraqqiyotida ta ’lim 
ustivor soha deb e ’lon qilingan,
T a’limning, o'qitishning vazifasi fuqarolar, yoshlarning eng 
asosiy konstitutsiyaviy huquqlaridan biri bo‘lgan har bir kishining 
aqliy-amaliy imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarish, ijodiy qobili-