Tarih Okulu Dergisi (tod) Journal of History School (johs)
Yüklə 290,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
Makedonya’da 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk Algısı [803]
“Osmanlı Devleti” alt başlığında yer almıştır. Bu alt başlıkta ilk olarak Selçuklu Türklerinden bahsedilmişken, Selçukluların göçebe bir yapıya sahip oldukları ve doğuda Moğol baskısından kaçarak Anadolu’ya geldikleri bilgisine yer verilmiştir. Ayrıca Selçukluların siyasi yapısının küçük Türk beyliklerinden oluştuğu bilgisinin içerisine o dönemdeki diğer Türk beylikleri göz önüne alındığında ve çok da doğru olmamakla birlikte Osmanlıların bu beylikler içerisinde en güçlü olduğu verisi de ilave edilmiştir. Yine aynı alt başlıkta Osmanlıların diğer beylikleri birleştirmeyi başardıkları ve kendilerine Osman Bey’in isminden türetilen “Osmanlılar” denildiği aktarılmıştır. Ayrıca bize göre de doğru bir bilgi olmakla beraber Osmanlı Devletinin XIV. asırda küçük Asya’nın en güçlü devleti olup, yine bu yüzyılın ortalarından itibaren Balkanlar istikametinde ilerlediği belirtilmiştir (Başkoski ve diğerleri, 2005: 75). Kitapta yeni bir sayfa ve “Osmanlı Düzeni” ismiyle oluşturulan bir alt başlıkla aktarılan bilgilerde Osmanlıların siyasi, askeri ve sosyal yapısı hakkında yine çok kısa bir izahat yapılmıştır. Bu izahatta kısaca “sultan” ismindeki kişinin devletin başında geniş yetkilerle yer aldığı ve sultandan sonra en yetkili kişinin de “vezir-i azam” olduğu söylenirken, ayrıca “divan” isminde bir meclisin de varlığından söz edilmiştir. İdari manada ise Osmanlı sultanının devletini daha iyi yönetebilmek maksadıyla topraklarını “sancaklara” böldüğü ve sancakların başındaki kişilere de “sancak beyi” isminin verildiği yorumu yapılırken, idari sistemin de sancak, vilayet, kaza ve nahiyelere ayrıldığı aktarılmıştır. Osmanlı Devletinin en yetkili gücü olan sultan idaresinin merkezinde de güçlü bir ordunun olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca Osmanlı ordusunun en iyi eğitim almış kısmının sultanın muhafız birliği olan “yeniçerililer” olduğu söylenirken devletin kurulduğu dönem itibariyle bir İslam devleti olduğu da bilgiler arasına ilave edilmiştir. Aynı paragrafta Osmanlıların dini eğitime büyük önem verdikleri belirtilmiş ve halkını da “kutsal savaş” için hazırladığı aktarılmıştır (Başkoski ve diğerleri, 2005: 75-76). Bu bilgilerin de aktarılış tarzı ve bilimsel içeriği incelendiğinde Osmanlılarla ilgili bilgilerin son derece kısıtlı tutulup özellikle son bölümünde yer alan dini eğitim ile kutsal savaş ifadelerinin hiçbir açıklama yapılmaksızın içinin boş bırakıldığı fark edilmiştir. Ayrıca Osmanlıların savaşlarının dini bir nitelik taşıdığı bilgisi kalın, göze çarpıcı bir ifade ve yazım şekliyle verilmişken, Türk olmayan birçok araştırmacının bile hemfikir olduğu Vatikan’ın öncülüğü ve gayreti altında Avrupa devletleri ile Balkanlardaki birçok milletin Osmanlılara karşı başlattıkları “Haçlı ittifaklarından” ise hiç bahsedilmemesi gözden kaçmamıştır. Selçuk Ural [804]
Oysaki Haçlı Seferleri, Ahmet Refik Altınay’ın da ifadesiyle ve daha Osmanlılardan da önce Hıristiyanlığın İslamiyet’e husumetinden doğmuş gayri meşru bir feverandan ibarettir. Bu hareketi meydana getirenlerin kuru bir taassup için milyonlarca insanın kanının dökülmesine sebep oldukları da unutulmamalıdır (Altınay, 2007: 106-112). Aynı sayfanın “Toplumsal İlişkiler” alt başlığında Osmanlıların iktisadi sisteminden çok kısa bir şekilde ve devlet topraklarının has, zeamet 1 ve tımar olarak sipahiler ile yöneticiler arasında paylaştırıldığı şekliyle bahsedilmiştir. İlaveten Osmanlı ülkesinde halkın Müslüman olmayan kısmının tümünün “reaya” olarak nitelendirildiği bilgisine yer verilip, tüm vergilerin bu Müslüman olmayan halktan toplandığı ifade edilmiştir (Başkoski ve diğerleri, 2005: 76). Bu bilgi de yanıltıcı olup Osmanlı toprak sisteminin en temel düsturunun toprağın boş kalmaması, işlenmesi olduğu ve ayrıca halkın vergi anlamında bölgedeki Osmanlı öncesindeki derebeylerin yönetim şekline nazaran ezilmediği gerçeği ifade edilmemiştir. En azından Osmanlılar öncesinde bölgedeki küçük feodal senyörlerin toprak ve köylüler üzerindeki hâkimiyetlerini pekiştirmek adına onlara daha ağır vergiler ve emek yükümlülükleri bindirmelerinden bahsedilebilirdi. Yine bu eski derebeyi ya da lordların Osmanlıların oluşturdukları güçlü merkezi sistemin bir parçası oldukları ve toprakların yani tımarların sahiplerinin yine bu kişiler oldukları da (İnalcık, 2000: 50-51) söylenebilirdi. Paragraf için bir art niyetten bahsetmesek de bu şekliyle öğrencilerin zihninde Osmanlılar, vergileri Müslüman olmayanlara yükleyen ve onları zorla askeri sisteme dahleden zorba ve baskıcı bir idari anlayış şeklinde tezahür edebilir. “Balkan Ülkelerinin Osmanlı İdaresi” başlığı altında da XIV. yüzyılda Bizans’ın hanedan karışıklıkları ve Bizans’la Balkan topluluklarının mücadeleleri işaret edilip, bu mücadelelerin aslında “ortak düşman” ifadesiyle verilen Osmanlılara karşı yapılmış olmasının daha yararlı olabileceği fikri üzerinde durulmuştur. Bu yüzden de Osmanlıların Balkanlara girişinin önlenememesinin nedeni olarak Balkan toplulukları, derebeylikler ve Bizans’ın ortak akıl üretememesi gösterilmiştir (Başkoski ve diğerleri, 2005: 77). Bu meyanda açıklamalara ek olarak Bulgaristan, Sırbistan ve Arnavutluk topraklarının Osmanlıların eline geçişi Sırp, Bulgar ve Arnavut derebeylikleri ve köklü ailelerinin kendi aralarında anlaşmazlık içine düşüp birlikte hareket
1 Burada Osmanlı toprak sisteminin temel dinamiklerinden biri olan “zeamet” kelimesi sanırız bir yazım hatasından ötürü “ziyamet” şeklinde hatalı olarak yazılmıştır. Yüklə 290,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|