Tarih Okulu Dergisi (tod) Journal of History School (johs)
Yüklə 290,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
Makedonya’da 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk Algısı [805]
edememelerine bağlanmıştır (Başkoski ve diğerleri, 2005: 78). “XIV. Yüzyılda Bağımsız Derebey Devletleri” alt başlığı altında da Pirlepe Krallığı, Ser, Yovan ve Konstantin Dragaş oluşumlarından bahsedilmiştir (Başkoski ve diğerleri, 2005: 88-90). Bu oluşumlardan birer devlet gibi bahsedilmiş olsa da aslında bize göre bunların hepsi küçük derebeyliklerdir ve hiçbir vakit teşekküllü bir devlet yapıları da olmamıştır. Bu bölümde de dikkati çeken nokta, bu derebeyliklerin Osmanlıların saldırılarına karşı mücadele etmelerine rağmen, genellikle mağlup oldukları ve yaşamayı devam ettirmek amacıyla da Osmanlı koruyuculuğunu yani “vasallığını” kabul ettiklerinin belirtilmesidir. “Makedonya’nın Osmanlı İdaresi Altına Düşmesi” başlığında da özellikle 1371 tarihli Meriç Savaşından bahsedilip Pirlepe Kralı Marko’nun, Makedon halkını Osmanlıların yağma ve işkencelerinden korumak için görüşmelerde bulunduğu aktarılmıştır. Bu durumun neticesinde de hem onun hem de Dragaş’ın Osmanlı vasalı olup hem vergi vermeyi hem de Osmanlı ordusunda yer almayı kabul ettikleri söylenmiştir. Ancak bilgilerin devamında Kral Marko’nun Osmanlı vasallığını kabul etmesine rağmen Osmanlı saldırılarının durmadığından bahsedilerek, Marko’nun “Tanrım Hıristiyanlara
(Başkoski ve diğerleri, 2005: 92) sözlerinin kullanılması, kitabı hazırlayanların hem Osmanlı vasallık sistemini iyi bilmediklerini ortaya çıkarmış hem de kralın tamamen dini duyguları ön plana çıkaran bu sözlerinin aktarılmasıyla da, yaşanan tarihi süreç manevi bir kutuplaşma haline dönüşme riskiyle karşı karşıya bırakılmıştır. Kitabın “Osmanlı İdaresi Altında Balkanlar ve Makedonya” bölüm başlığı altında ise Osmanlıların Balkan ülkelerini işgali ifadesinden hemen sonra bölgede bir İslami kolonizasyon sistemi kurduğundan bahsedilmiştir. Bu sistem dâhilinde önce Anadolu’dan insan kitlelerinin getirildiği, köy ve kent arazilerine yerleştirildiği, cami, han ve hamamların yapıldığı, yer isimlerinin değiştirildiği ve sonra da oluşturulan “Yörük semtleri” sayesinde Balkanların bir nevi şark görünümünü aldığını belirtilmiştir (Başkoski ve diğerleri, 2005: 99). Bu bölümdeki Osmanlı nüfusunun bölgeye yerleştirilmesi bilgileri doğru olmakla birlikte Osmanlıların Balkanlara getirdiği iktisadi hareketlilik, idari ve siyasi istikrar, dini ve manevi hürriyet, sanat ve mimari estetik (özellikle de halkın doğrudan kullandığı köprüler, pazar alanları, eğitim müesseseleri, vakıflar, imaretler, bedestenler, hanlar, hamamlar v.b.) gibi etkenlerden hiç bahsedilmemiştir. Ayrıca o dönem itibariyle doğu kültür ve medeniyetinin
Selçuk Ural [806]
batıya nazaran ne denli köklü ve ileri bir seviyede olduğu üzerinde ise hiç durulmadan “doğu” ifadesiyle bir farklılık işaret edilmeye çalışılmıştır. Yine verilen bilgilerin devamında Balkanların zorla İslamlaştırıldığı ve bu sürecin de ağır vergilerle desteklenerek sürdürüldüğü ifade edilmiştir. Hâlbuki Osmanlılar fethettikleri topraklarda özel bir İslamlaştırma veya Türkleştirme politikası izlememiştir. Çünkü İslam dinindeki en önemli unsurlardan biri gayrimüslimlerin dini ve vicdani hürriyetlerinin garanti altına alınmasıdır. Bu sebepledir ki dinen hiçbir kişi zorla Müslüman yapılamazdı (Kutlu, 2007: 3-4). Bu meyanda kitapta aktarılan bilgiler birçok noktada kendisiyle de çelişmektedir. Nitekim aynı paragrafta bile Osmanlıların dinlerinin yani İslamiyet’in bölge halkları tarafından gönüllü olarak kabul edildiği ayrıca İslamiyet’i kabul etmeyen Hıristiyanların bile dil ve adetlerini koruyabildikleri ve aralarından bazı kişilerin Osmanlı bürokrasisi içinde yüksek devlet rütbelerine de ulaşabildiği söylenirken, Balkanlardaki Osmanlı öncesi despot ve derebeyler dönemindeki hem dini hem iktisadi hem de içtimai yoğun baskılar yok sayılarak bu durum ne yazık ki yine Osmanlıların bölgeye gelişine bağlanmıştır. Aslında Osmanlı ümerası faal bir propaganda yaparak, İslam şeriat hükümleri çerçevesinde son derece geniş hoşgörü ve adaletle gayrimüslim halka can ve mal güvenliği ile dinlerinde serbestlik tanıyarak özellikle köylüleri eski feodal bağlılıklarından ve angaryalardan azat etmiştir. Böylelikle yerli Hıristiyan ahali bölgede Osmanlı hâkimiyeti yerleştikten sonra düzenli bir devlet idaresinin koruyucu güvenliğine kavuşmuştur (İnalcık, 1997: 292). Bu noktada vurgulanması gereken diğer bir önemli nokta Osmanlıların Balkanlarda sadece köylü kitleler için değil kilise, yerli ve askeri sınıflar ile büyük arazi sahibi feodaller için de kendi otoritesi altında yaşamalarını kolaylaştıran uzlaşıcı politikalar gütmüş olmasıdır (İnalcık, 1993: 313-314). Özellikle Balkanların fethinde “toprak ve reaya sultanındır” prensibini ilan ederek yerli feodallere karşı toprağı ve köylü emeğini devlet ve tımar rejiminin garantisi altına sokmuşlar, yerel feodallerin yerine merkezi imparatorluk rejimini ihya etmişlerdir (Doğru, 2002: 166). Bu yönleriyle Osmanlıların Balkanlara gerçekleştirdiği fetihlerin geçici bir heves uğruna yapılmış bir akın hadisesi olarak değil, Rumeli’de kesin bir yerleşme ve yurt edinme gayesini hedeflediği aşikârdır. Yeni nizam tedricen her şeye kendi kalıbını vermiştir. Ancak hiçbir zaman eski nizamın birden ve toptan ilgası Osmanlı kanun ve
Yüklə 290,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|