Тарихий манбашунослик

Rasmiy manbalar. Sho`ro davri rasmiy manbalar deganda turli davlat idoralarning xujjatlari partiya tizimi organlari karorlarini tushunamiz.
O`sha davr rasmiy matbuotda ularning bir kismi chop etilgan. Lekin turli tasik organlari xujjatlari ma`lum davrgacha ko`pchilikdan pinxon saklangan. Agar chop kilingan rasmiy ma`lumotlar maxsus tizimlar xujjatlari bilan kiyosiy o`rganishini juda muximdir. Bu xujjatlar ichida sho`ro davri raxbarlari xayoti ijodiyga oid ma`lumotlar ularning asarlari muxim tarixiy manba vazifasini o`taydi.
Fakat, O`zbekiston davlat mustakilligini ko`lga kiritishi bilan tarixiy xakikatni tiklash uchun, yangicha va xolis yondashuv, sovet davrida yuzaga kelgan Vatanimiz tarixidagi noxolisliklar va «ok doglar»ni milliy mustakillik mafkurasi asosida tugatish uchun kulay shart-sharoit karor topdi. Bunga bosh mezon sifatida tarixiy dalil va vokealarga, butun tarixiy jarayonga respublika va uning xalki manfaatlarini xisobga olgan xolda printsipial baxo berish asos kilib olindi. Aynan shunday yondashuvlarning asosiy printsiplari O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov asarlarida, shuningdek, Vazirlar Maxkamasining 1996 yil dekabrdagi «O`zbekistonning yangi tarixini yaratish» va 1998 yil iyuldagi «O`zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish to`grisida»gi karorlarida bayon etilgan bo`lib, ushbu ilmiy-ommabop kitobning mualliflar jamoasi xam shu asosda sovet davri O`zbekiston tarixini, sovet davlatchiligining mustabidchilik moxiyatini xolisona yoritishga xarakat kildi. Mualliflar jamoasi bu ishning uddasidan kanchalik chikkanligiga baxo berish, Siz-muxtaram kitobxonlar xukmiga xavola.
Davr tarixi tadkikotlarda. Sho`ro davrida amalga oshirilgan tadkikotlar mavjud siyosiy yo`nalish va mafkuraga bo`ysingan edi. Bu davrdagi tadkikotlarni 1917-30 yillarda amalga oshirilgan tadkikotlar. Ularda shu davr tarixiy butun bor ziddiyatlar bilan yoritilgan. 40-50 yillarda amalga oshirilgan tadkikotlarda tarixiy xakikat ma`lum darajada «sotsialistik» goyalarga bo`ysindirilgan xolda yoritilgan.
60-70 yillarda amalga oshirilgan tadkikotlarda ma`lum darajada shaxsga siginishdan ozod bo`lingan bo`lsada, umuman, «kommunistik» mafkura ruxida yoritilgan.
Mustakillik tufayli biz sho`ro davri tarixini xolis va to`gri yoritish imkoniga egamiz.