316
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
DS‟de Bulunup Yakın veya Farklı Anlamda Olan Kelimeler
AğırĢak: Yün eğirme aleti [Derleme Sözlüğü c: 1]
DS‟de Ģöyle geçmektedir:1. Kağnı arabasında tekerlekler üstüne konulan ağaçların
gerdirilmesi için kullanılan parça 2. El değirmeninde iki taĢ arasına yatay olarak
konulan tahta veya demiri 3. Memenin etli, ĢiĢkin kısmı 4. Bir çeĢit elma 5. Kır
menekĢesi.
Alagöz: Sözünde durmaz, aldatıcı kiĢi [Derleme Sözlüğü c: 1]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Cesur, yiğit 2. Korkak
Cebele: Kız kaçıran kimseye yardım eden kiĢi [Derleme Sözlüğü c:3]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1.Kılavuz, yol gösterici 2. Zorba, haydut, yankesici.
Çatmak: BirleĢtirmek [Derleme Sözlüğü c: 3]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1.Rast gelmek 2. YetiĢmek. 3. Damalı, kareli.
4. Örmek. 5. Varmak, ulaĢmak, yetiĢmek 6. Durdurmak, yerleĢtirmek,
tutturmak 7. Kurmak, tanzim etmek 8. Rast gelmek
Cınnak: Oyun bozan kiĢi [Derleme Sözlüğü c: 3]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Tırnak, pençe 2. Az, bir parça
Çom: BaĢı topuzlu [Derleme Sözlüğü c: 3]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Küme, topluluk 2. Ot veya çalı kümesi 3. Demet,
deste, çiçek demeti 4. Bir tutam 5. Ağaç gövdesindeki yumru, budak
6. Ağaç gövdesinde, kesilmiĢ dalların kalan izi 7. Hastalık sebebiyle ağacın
kesilen kısmından sonra geriye kalanı 8. Ağaçtan meyve düĢürmek için
yapılmıĢ çubuk 9. Cansız hale gelme 10. Nazarlık 11. Ceviz büyüklüğünde
taĢ
Çökük: Burnu kemiksiz, içine kaçmıĢ [Derleme Sözlüğü c: 3]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Tortu 2. Çukur
Dalanmak: Isırılmak [Derleme Sözlüğü c: 4]
DS‟de Ģöyle geçmektedir:1. Çatmak, kavga çıkarmak istemek 2. Azarlanmak,
hakarete uğramak.
DiĢli: Kavgacı [Derleme Sözlüğü c: 4]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Karagöz balığı 2. Kaya balığı
Dolama: KaĢkol [Derleme Sözlüğü c: 4]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. BaĢörtüsü, tülbent, yazma 2. Sarık 3. Mintan,
gömlek.
Emsiz: Lüzumsuz [Derleme Sözlüğü c: 5]
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ 317
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Beceriksiz 2. Dertsiz, kedersiz, vurdumduymaz,
savsak
Evzinmek: Oyalamak [Derleme Sözlüğü c: 5]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Yattığı ya da oturduğu yerde sağa sola dönmek.
2. Kabına sığamamak, rahat duramamak, gereksiz yere her tarafı karıĢtırmak
3. TelaĢ etmek 4. Ġçten içe kıvranmak, üzülmek. 5. Çocuk bir yerde
duramamak, yaramazlık etmek 6. Eziyet etmek 7. Eğlenmek, uğraĢmak.
8. Saçma sapan konuĢmak 9. Ellerini yere sürüĢtürerek aramak.
10. Yakınmak, söylenmek
Geçirmek: Ölmek [Derleme Sözlüğü c: 6]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Söndürmek
Halik: Küçük çakıl taĢı [Derleme Sözlüğü c: 7]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Eski ayakkabı 2. Moloz 3. Hınzır otu
Hıntık: Cimri, hasis, dar görüĢlü [Derleme Sözlüğü c: 7]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Ġnatçı, ayak direyici (kimse)
Hul: Huy, tabiat [Derleme Sözlüğü c: 7]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1.Sağır 2. Yeni doğan danaların konulduğu yer
3.Yaylalarda sütleri saklamak için ağaç ya da taĢtan yapılan kulübe
4. YoğrulmuĢ hamur içerisindeki unlu topaklar; yumru 5. Dağ, mera veya
bağda yapılan tek odadan ibaret barınak. 2. Çocukların, toprak ve taĢtan
oyuncak olarak yaptıkları ev vb.
Kenger : Ottan yapılmıĢ sakız [Derleme Sözlüğü c: 12]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Yabanıl enginar
KeĢik: Sığır sürüsü [Derleme Sözlüğü c: 8]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Sıra, nöbet 2. Renkli yünden örülen bel bağı
3. Kıldan örülmüĢ urgan 4. Yemeni 5. Elle örülmüĢ kemer 6. Kimyona
benzer kokulu bir çeĢit ot.
Kıstırmak: SıkıĢtırmak [Derleme Sözlüğü c: 8]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. BirleĢtirmek
Kirtik: Kilim dokuma aracı [Derleme Sözlüğü c: 8]
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Pürüz, girinti çıkıntı. 2. Pek az, azıcık, bir parça
3. UfalanmıĢ sabun parçası 4. Bir damla, az 5. Kulak kıkırdağı. 6. Vergi
alındısı.
Kürtük: Beyaz [Derleme Sözlüğü c: 8]
318
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
DS‟de Ģöyle geçmektedir: 1. Kuytu yerlere toplanmıĢ kar ya da kum yığını
2. Hırka, yelek. 3. AĢınmıĢ, pürüzlü: Kürtük değnek. 4. Kar yığını 5. Kar
birikintisi 5. Çukur yerde birikmiĢ kar
Lokur: HaĢhaĢlı çörek [Derleme Sözlüğü c: 9]
DS‟de Ģöyle geçmektedir 1. Lokma tatlısı 2. Kurabiye
Menlik: Ġplik demeti [Derleme Sözlüğü c: 9]
DS‟de Ģöyle geçmektedirTuzlu sularda yaĢayan bir çeĢit balık
Mort: Yuvarlak taĢ ve sopayla oynanan çocuk oyunu [Derleme Sözlüğü
c: 9]
DS‟de Ģöyle geçmektedir 1. Beklenmedik bir zamanda söylenen söz. 2. mort,
ölü
MuĢuk: Dedikodu yapan [Derleme Sözlüğü c: 9]
DS‟de Ģöyle geçmektedir 1. UyuĢuk, yerinden kıpırdamak istemeyen. 2. Basık,
çökük, yayvan burunlu
Orun: Hayvan otlağı [Derleme Sözlüğü c: 12]
DS‟de Ģöyle geçmektedir 1. Yatak. 2. Yer, oturulacak yer 3. Gizli, habersiz
4. Yuvarlak, kalın kabuklu, suyu az bir üzüm çeĢidi 5.Gizli
Örk: Köstek [Derleme Sözlüğü c: 9]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1. Hayvanları bağlamaya yarayan kalın ip ya da zincir
2. Hayvanı çayıra bağlamaya yarayan ucu halkalı demir kazık. 3. Yetki
4. Kök 5. Kavun, karpuz, kabak vb. sebzelerin toprağın üstüne yayılan kol
gibi dalları 6. Otlamaya salınan hayvanın ayağına bağlanan, bir ucu kazığa
tutturulmuĢ ip 7. Yular 8. Düzen
Salgara: Rastgele, geliĢi güzel [Derleme Sözlüğü c: 10]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1. BoĢ yere, boĢuna: Bu iĢi salgara yapma
2. DüĢüncesiz (kimse).
Sefi: AnlayıĢı kıt, Aptal [Derleme Sözlüğü c: 10]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1.Yırtıcı, büyükçe bir kuĢ
Üstün: son [Derleme Sözlüğü c: 11]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1. Yapının çatısına konan ağaç, mertek
Yagır: Hayvanların sırtında semerin açtığı yara [Derleme Sözlüğü c:12]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1. KaĢıntılı yara.
Zıravat: Sırık gibi uzun [Derleme Sözlüğü c: 11]
DS‟de Ģöyle geçmektedir1. Ġriyarı.
Dostları ilə paylaş: |