Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo: 6. AvĢar Emirleri ve Atandıkları bölge ve görevler
790
döneminde Kuh Giluye᾿de hakim olan AvĢar beyleri Ģunlardır: ġahruh Han, Elvent Han, Mahmut Han, Rüstem Han ve Halil Han. 75
Tekelülerce katledilmiĢtir. 76 Yine ġah Tahmasp döneminde Elkas Mirza᾿nın Sultan Süleyman᾿la Tebriz᾿e yürüyüĢü sırasında Tahmasp᾿ın ordusunda AvĢarların da bulunduğu kaydedilir. 77 I. ġah Abbas döneminde hem kendisine tehdit oluĢturmamak, hem de sınırları muhafaza etmek için Horasan᾿a gönderilmiĢlerdir. 78
olan bu boyun emirleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Tablo: 6. AvĢar Emirleri ve Atandıkları bölge ve görevler 79
Emirleri Atandıkları bölge ve görevler Mansur Bey Akk.zamanında Kuh Giluye hakimi ġahruh Han Safeviler zamanında Kuh Giluye hakimi Elvent Han Kuh Giluye hakimi Mahmut Han Kuh Giluye hakimi Rüstem Han Kuh Giluye hakimi Halil Han Kuh Giluye hakimi Dane Bey I.ġah Ġsmail zamanında büyük emir ġahkulu Sultan - Mustafa Sultanın oğlu Kirman hakimi
75 Tarih-i KızılbaĢan, s. 32. 76 ġah Tahmasp-ı Safevi, Tezkire, s. 28. 77 ġah Tahmasp-ı Safevi, Tezkire, s. 64. 78 Kazvini, a.g.e., s. 31; Ġlhan Erdem, Akkoyunlu Devlet Tarihi, BirleĢik Kitabevi, Ankara 2007, s. 43-44. 79 Tarih-i KızılbaĢan, s. 32-36. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 791 Yakup Sultan Bey Emir
Sevindik Bey KurçibaĢı – ġah Tahmasp᾿ın yakın adamı Kulu Sultan Kirman hakimi – Tahmasp᾿ın ölümü sırasında Halil Sultan Kuh Giluye hakimi Hüseyin Sultan Ferah hakimi Hosrov Bey Horasan bölgesinde (mahallarında) ġahali Bey Horasan bölgesinde Aliyar Bey Horasan bölgesinde Hamza Bey Azerbaycan᾿da Muhammet Bey Fars᾿ta
Veli Sultan (Kulu Sultan᾿ın yeğeni)
Kirman hakimi BektaĢ Bey (Veli Sultan᾿ın oğlu) Yezd hakimi Yusuf Han (Kulu Han KurçibaĢı᾿nın oğlu) Eberkuh hakimi Veli Han Kirman᾿ın yarısının hakimi Ġsmail Han Kirman᾿ın yarısının hakimi Ġsmailkulu Sultan Alplu AvĢar
Fereh, Ġsfizar, Fur hakimi Ġskender Han Astrabad hakimi Bedr (Bedir) Han (Ġskender Han᾿ın kardeĢi) Astrabad hakimi – I.ġah Abbas᾿ın kurçibaĢısı Emiraslan Sultan EreĢlü AvĢar (Tahmaspkulu Han᾿ın Azerbaycan kurçibaĢısı – ġah Sultan Muhammed᾿in
792
oğlu kurçibaĢısı I.ġah Abbas zamanında Hemedan hakimi ġahverdi Han ġuĢter hakimi Yekan Sultan Ferah hakimi Hüseyin Sultan Ferah hakimi Hüsref Sultan Ferah hakimi Hasan Han Kuh Giluye hakimi (I.ġah Abbas zamanında) Ġskender Han Semiran Kuh Giluye᾿nin bir bölümünün hakimi Tarih-i Alem Ara-yi ġah Ġsmail᾿de ise I. ġah Ġsmail döneminde etkili olan 4 AfĢar emirinin isimi verilmiĢtir: Sultanali Bey, Muhammed Han, Dane Muhammed Sultan, Velican Sultan. 80
boy Akkoyunlu ulusu arasında görülmektedir. Daha sonraları Gence᾿ye yerleĢtikleri kaydedilir. 81 J. Woods᾿a göre, Akkoyunlularla genellikle çatıĢmakla birlikte, reislerinden bazıları zaman zaman rakip konfederasyona hizmet etmiĢlerdir. 82 F. Sümer᾿e göre de, Safevi kaynaklarında 80000 ev olduğu söylenen Dulkadirler, MaraĢ ve Bozok (Yozgat) bölgesindeki Dulkadir elinin, daha ziyade Bozok‟ta yaĢayan oymaklardan bazılarının kollarından meydana gelmiĢtir. Diyarbakır‟da öldürülen Dulkadirli Alaüddevle‟nin 83 oğlu ġahruh Bey᾿in oğulları Mehmed 84 ve Ali, Ġsmail‟in
80 Musalı, a.g.e., s. 387. 81 Kazvini, a.g.e., s. 31; Erdem, a.g.e., s. 52. 82 “Bir grup Dulkadirli Dicle üzerindeki savaĢtan hemen önce 1456‟da Uzun Hasan‟a katılmıĢtır. 1473‟teki BaĢkent (Otlukbeli) muharebesinde de Akkoyunlu saflarında büyük bir Dulkadir birliği yer almıĢtır. Sonraki Akkoyunlu döneminde Dulkadirli Alaüddevle, Diyarbakır‟da bir Akkoyunlu beyini tahta geçirmek istese de, baĢarılı olamamıĢtır. Benzer Ģekilde Sultan Murat b. Yakup‟a kız vererek, oluĢturulan evlilik amaçları da somut bir sonuç vermemiĢtir. Nihayet, Dulkadirlerden bir kesim, ġah Ġsmail‟in ilk destekçileri arasında yer almıĢ, Akkoyunluların Ġran‟da devrilmesine yardımcı olmuĢlardır”. Bkz: Woods, a.g.e., s.344. 83 Alaüddevle – Sonuncu Dulkadir hakimi olan Alaüddevle bir taraftan Safevilerin, diger taraftan ise Osmanlıların baskısıyla karĢı karĢıya kalmıĢtı. Yalnız Çaldıran savaĢından sonra – 1515᾿ in baharında I. Sultan Selim onun topraklarını ele geçirebilmiĢtir. Tarih-i KızılbaĢan, s. 47; Alaüdevle᾿ nin ve 70 akrabasının baĢı Sultan Selim tarafında Misir Sultan᾿ ı Gavri᾿ ye
Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|