Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo 8: Kaçar Emirleri ve Atandıkları Bölge ve Görevler
796
c.7. Kaçar Boyu – Tarih-i KızılbaĢan᾿da Gence ve Berde bölgesinde yaĢayan bu boyun ġam᾿dan buraya geldiği kaydolunur. 99 Faruk Sümer᾿e göre ise XV. yüzyılın sonlarına doğru Anadolu‟daki Bozok (Yozgat) bölgesinden Gence bölgesine gitmiĢlerdir. Kaçarların yalnız bir kısmı Ġsmail‟in faaliyetine katılmıĢtır. Bu boyun ileri gelenleri daha önceleri Akkoyunlu hükümdarlarıyla yakın iliĢkiler içinde olmuĢ, daha sonra Safevi teĢekkülüne katılmıĢtır. 100
tablo 8᾿de verilmiĢtir. Tablo 8: Kaçar Emirleri ve Atandıkları Bölge ve Görevler 101
Emirleri Atandıkları bölge ve görevler Piri bey (Tozkoparan) 102
97 “Tahmasp devrindeki Dulkadir emirlerinden Eymür obasından olan ġir Hüseyin Bey᾿ in ismi aĢağıdaki olayda anılır. Kanuni 942 (1535–1536) yılında Azerbaycan‟dan Ġstanbul‟a dönerken, Van‟ı zapt etmeye gelen ġah Tahmasıb, Kaçar Kaya Bey ile Eymür ġir Hüseyin Bey᾿ i haber almak üzere ileriye gönderir. ġah Abbas‟ın Dulkadir emirlerinden Kelb-i Ali Sultan ile oğlu Halil Sultan da Eymür obasından idi”. Bkz: Sümer, Oğuzlar, s.338–339. 98 “Dulkadirli ulusu arasında ismi geçen belli baĢlı Bozok oymaklarından biri de Söklen adını taĢımaktaydı. F. Sümer‟e göre, tahrir defterlerinde ve kaynakların çoğunda Söklen Ģeklinde geçen bu adı, Sevgülen Ģeklinde okumak da mümkündür. Bu oymak da adını bir boy beyinden almıĢtır. Söklenlerin bir kısmı Safevi devletinin kuruluĢuna katılmıĢ ve Ġran‟da Dulkadir obaları arasında yer almıĢtır”. Bkz: Sümer, “Bozok Tarihine Dair AraĢtırmalar”, s.317. 99
100 1492‟de Akkoyunlu hanedanından Ġbe Sultan, Kaçar askerini yanına alarak, Alıncak kalesinin hakimi Kazak Seyidi Ali ile anlaĢıp, Uzun Hasan Bey oğlu Maksut Bey oğlu Rüstem‟i hükümdar ilan etmiĢ, Baysungur‟u ve Biçen oğlu Süleyman Bey᾿ i yendikten sonra Rüstem‟i Akkoyunlu tahtına geçirmiĢtir. Ġbe Sultan ertesi yıl Kaçar askeri ile beraber Gilan‟a girip, Karkiya Mirza Ali‟nin ülkesini yağmalamıĢ ve Gilan askerlerinden birçoklarını öldürmüĢtür. Bunun sebebi adı geçen Karkiya Mirza Ali‟nin Kazvin ve Rey‟deki bazı Bayındırlı emirlerini öldürmesi ve Sultaniye‟yi de yağmalaması idi. Rüstem Bey 1496-1497‟de Güde Ahmed Bey᾿ e mağlup olunca, Kaçar beyine sığınmıĢ ve ondan yardım istemiĢti. Kaçar beyi Rüstem‟e yardım etse de vuku bulan çarpıĢmada Rüstem yakalanıp öldürülmüĢtür. Bkz: Sümer, Safevi Devletinin KuruluĢu…, s. 53. 101
Tarih-i KızılbaĢan, s. 36-37. 102
Piri Bey - Ġsmail‟in ġirvanĢah Ferruh Yasar ve Akkoyunlu hükümdarları Elvend ve Sultan Murat ile yaptığı savaĢlara katılmıĢ ve yiğitlikler göstermiĢtir. Hatta ġah Ġsmail Ģecaatinden dolayı kendisine “Tozkoparan” lakabını vermiĢtir. Bkz: Sümer, Safevi Devletinin
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 797 Derace Sultan
(KudurmuĢ Han) Akkoyunlu emirlerine karĢı savaĢmıĢ ġahverdi Sultan
Ziyadoğlu (ġah Tahmasp ona “Müsahib” derdi) Gürcistan hükümdarı Levasa᾿yı (Kartli hükümdarı Luarsab 1534-1558) öldürmüĢ. Georgin᾿i (Tiflis hakimi Georgi Dadiani 1548-1582), Simon᾿u (Luarsab᾿ın oğlu 1558-1560) yenmiĢ.
Budak Han ġah Tahmasp᾿ın tevacısı. 1537᾿de ġah Tahmasp Kandahar᾿ı alınca Budak Han᾿ı oraya hakim olarak atamıĢ. Babür᾿ün oğlu 1538᾿de Kandahar᾿ı alınca hakimliği düĢmüĢ. Göçke (Gökçe) Sultan Van kalesi hakimi, Ġsmail Mirza᾿nın lalası, NiĢapur valisi Halil Sultan (ġahverdi Sultan
Ziyadoğlu᾿nun oğlu)
Astrabad hakimi, Yaka Türkmenleri ile savaĢmıĢ. Ġbrahim
Bey (Halil
Sultan᾿ın kardeĢi) Arran emirü᾿l-ümerası Yusuf Halife Gence hakimi (ġah Tahmasp᾿ın vefatı sırasında) 103
Orduda hizmet etmiĢ 104
Kubat Bey Horasan᾿da? Hüseyin Bey ġirvan᾿da Süleyman Bey BaĢkent Kazvin᾿de 105
Tarih-i Alem Ara-yi ġah Ġsmail᾿de I. ġah Ġsmail döneminde ismi geçen 5 Kaçar emirinden (Kara Piri Bey, Rüstem Bey, Ahmet Sultan, Mahmut Bey, Halil Bey) 4᾿ü yukarıdaki listede bulunmamaktadır. 106 Bunların 103
Yusuf Halife - ġahverdi Sultan Ziyad oğlunun oğlu idi, Ġbrahim Sultan‟ın yerine Karabağ beylerbeyi olmuĢ, daha sonra sarayda kalmıĢtı. Bkz: Efendiyev, a.g.e., s. 194. 104 Mirza Ali Sultan - sarayın saygın emirlerinden birisi, divanbeyi olmuĢtur. Bkz: Efendiyev, a.g.e., s. 194. 105
Süleyman Bey Ziyadoğlu – Yusuf Halife‟nin ve Süleyman Sultan ġekem oğlunun kardeĢi. Bkz: Efendiyev, a.g.e., s. 194. 106 Musalı, a.g.e., s. 386. Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|