94
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
Bu yönüyle etkisi günümüze kadar süren; tespit edebildiğimiz kadar sırf
Türkmen/Türk, Türk olması muhtemel ve Türk Kültüründen etkilenmiĢ 120 adet
fakih tespit ettik. Bunlardan nisbesinde “Türkmen, Türkistan” ifadeleri olup
Türklüğü kesin olan sadece 4 fakih tespit ettik. Hatta bu meyanda; ortaokul ve
liselerde okutulan din kültürü ve ahlak bilgisi kitaplarında adı “Müslüman-Türk Bilim
Adamları” baĢlığı altında geçen Ġmam-ı A‟zam Ebû Hanife‟nin üçüncü dedesinin
ismine nisbetle kuvvetle muhtemel Hint ve Fars kökenli olabileceğini ama Türklerin
Fars isimlerini de çocuklarına koyması vesilesiyle Türk de olabileceğini tespit ettik.
Anahtar Sözcükler:
Türk, Türkmen, Müslüman Türk, Türkmen fakihler.
THE TURKOMAN FAQIHS (ISLAMICJURISTS) IN THE MIDDLE
EAST
Abstract
After converting to Islam the Turkmen; because of the honor of having
respect for the Persian and Arab Muslims before them, the Quran is in Arabic
language and the Muslim community a sense of belonging and similar reasons gave
to their children Arabic and Persian names. For these reasons, the Turkmen were
affected significantly by the Arab culture and Arabic language. On the other hand,
especially the Turkmen in science basin of Khorasan, marriage, neighbors, co-Arab
jurists (faqih) as a team with the sociological reasons such as growing student,
Influenced by the time of the Turkish science and culture and so they Turkicization.
As they grow Turkmen students contributed to the spread of Islamic jurisprudence
(fiqh), they left immortal heritage works to the Islamic world.The words “Turkish
and Turkmen” has no significant difference and they are used interchangeably. So
we used these concepts interchangeably in this study.
From these data; many Persian and Arab coexistence with the Turkmen, or
to request that their teacher, due to take Turkmen Arabs and Persians name; now
after centuries it is really difficult to determine whether a jurist was Turkmen or
from another nationality. This, however, a number of jurists (such as living in the
provinces of Turkmen in that city inhabited for more Turkmen) can be identified by
assumption. Therefore, according to the state border of the century, according to
both current as well as the date on the Damascus-Khorasan Science Basin sort by
jurists as we have dealt with knowledge of jurists. Owing to his importance in the
history of Islamic law, detailed information of top ten jurist is given, while others are
just full name, their probable nationality and fiqh works.
We have determined as; the Turkman, likely to be Turkish and influenced
by Turkish Culture and we have found 120 people faqih who affected today. Of
these, the relative "Turkmen, Turkistan" Turkishness statements is accurate, we
determined that only 4 faqih. In fact, in this connection; Imam A'zam Abu Hanifa
whose name is placed under the heading "Muslim-Turkish Scientists " in the book
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ 95
“Religious Culture and Ethic Knowledge/Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi” which is
used in junior and high school, his name is located in this book under said third-
grandfather's name relative to forces would likely be Indian and Persian origin; but
also as we have found that Turkmen used to name their children Persian names, he
can be Turkman.
Key Words:
Turk, Turkmen, Muslim Turk, Turkmen faqihs.
GĠRĠġ
Ortadoğu, özellikle Ġngiltere-Avrupa merkezli egemenlik ve coğrafya
anlayıĢları neticesinde ortaya çıkmıĢ sunî bir kavramdır. Ġngiltere ve
Avrupa‟nın sanayi inkılabından önce Modern çağı Hz. Peygamberle baĢlattığı
halde
1
, kısa zamanda ağır sanayii ve ağır silahları üretip, kendine aĢırı öz
güvenin gelmesiyle yeni bir tarih ve coğrafya algısı oluĢturdu. Ġngiltere
kendini
modern dünyaya, dünyanın merkezi –meridyen dairelerinin baĢlangıç noktası
olan Londra'nın Greenwich kasabasından geçen daireden mülhem- kabul
ettirmesi ile Osmanlı-Türk-Ġslâm hâkimiyetinin bulunduğu; batıda Bosna
Hersek‟ten doğuda Maveraünnehir‟e, kuzeyde Kırım‟dan güneyde Ekvatora
kadar olan alan; batılılarca “Yakın Doğu veya Ortadoğu” kavramları ile
ifade edilir olmuĢtur. Maveraünnehir ve ötesi Çin, Japonya, Kore, Hindistan,
Malezya ve Endonezya ve çevresindeki ülkeler için de “Uzakdoğu” kavramı
kullanılır olmuĢtur.
Aslında ikinci bir muğlak ifade de “Türkmen” kavramının içerdiği
kapalılıktır. ġöyle ki “Türkmen ile Türk” kavramlarının hemen hemen aynı
olduğu ama “Türkmen kavramının daha hususî, içlemsel olarak Türk
kavramının altında; “Türk+Ġman-Türkman/türkmen” sessel dönüĢümüyle
1
Mavor, Wıllliam, Universal HistoryAncient And Modern From The Earliest Records of
Time To The General Peace 1801 Ġn Twenty Five Volumes, London 1802: Örneğin burada
yukarıda Ġngilizcesi görülmekle beraber zamanın ve tarihin yeni döneminin, yani modern
çağın “Modern History” baĢlığı ile Araplarla ve Peygamberimizin Doğumuyla baĢladığı
açıkça anlaĢılmaktadır. Ayrıca daha ilginç olanı bu metinde; “Ģimdi tarihin daha ilginç ve yeni bir
dönemine giriyoruz ki evrenin görünüĢü/görüĢ açısı/özelliği bu dönemde değiĢti.”cümlesiyle bu durum
bir yorum olmaktan öte açıkça dile getirilmektedir. Buna ziyadeten aynı bölümde;
Peygamberimizin Medine‟de yaĢayan müĢrik ve Yahudilerin liderlerini toplayarak bir arada
yaĢamanın ilkelerini kurallarını belirledikleri bir nevi tarihte ilk sivil anayasa sayılabilecek
Medine Vesikası‟naiĢaretle; O‟nun büyük bir devlet kurduğunu, büyük fetihler yaptığını,
dünya çapında bir kanun koyucu “legislator” olduğunu belirtmektedir.