Tarkibida 0 dan 1,14% gacha uglerod saqlaydigan temir-uglerod qotishmalari

Q i z d i r i b d e f o r m a t s i y a l a n g a n b o l g ʻ a s h t a m p
lari 5XNM 
5XGM, 5XNV poʻlatlardan tayyorlanadi. Bu poʻlatlardagi uglerod miqdori bir xil 
boʻlib (0,5—0,6%), xrom bilan legirlangan. Bunday miqdordagi uglerod kerakli 
darajada yuqori zarbiy qovushqoqlik olishga imkon beradi; xrom poʻlatning 

---

mustahkamligini va qizish qalinligini oshiradi. Bu poʻlatlarga ularning 
qovushqoqligini oshirish va qizishini yaxshilash maqsadida nikel qoʻshiladi. 
Volfram va molibden poʻlatning qattiqligi hamda issiqbardoshligini oshiradi, 
moʻrtligini kamaytiradi, zarralarini maydaroq qiladi, poʻlatning oʻta qizishiga 
moyilligini kamaytiradi. Marganes arzon legirlovchi element boʻlganligidan 
nikel oʻrniga ishlatiladi. 
Bolgʻa 
shtamplari 
yasashda 
ishlatiladigan 
poʻlatlar 
ancha 
chuqurroq qizishi bilan xarakterlidir. Masalan, 5XNM va 5XGM poʻlatlari 200—
300 mm chuqurlikkacha qiziydi. 
ZX2V8F, 4X2V5MF va boshqa poʻlatlar ogʻir yuklanish tushadigan panda 
shtamplar, qaynoq holda siqib chiqarish teshiklari, matritsa va puansonlar 
tayyorlashda ishlatiladi. Shtamp poʻlatlarining baʼzi markalari bosim ostida quyish 
uchun 
press-qoliplar 
tayyorlashda 
ishlatiladi. 
Bunday 
poʻlatlarnnng 
issiqbardoshligiga katta talab qoʻyilib, toblanish chuqurligiga kam ahamiyat 
beriladi. 
 
 
 
MAXSUS KONSTRUKSION POʻLATLAR 
Maxsus poʻlatlarga koʻp legirlangan (10% dan ortiq), korroziyabardosh, 
olovbardosh, otashbardosh, yeyilishga chidamli kabi alohida xossalarga ega
boʻlgan poʻlatlar. 
Korroziyaga 
chidamli 
poʻlatlar.
Korroziyaga 
chidamli 
(yoki 
zanglamaydigan) poʻlatlar deb, agressiv muhitlarda yuqori kimyoviy barqaror 
boʻlgan poʻlatlarga aytiladi. Korroziyaga chidamli poʻlatlar kam yoki oʻrtacha 
uglerodli poʻlatlarni xrom, nikel, titan, alyuminiy, marganes bilan legirlab olinadn. 
Korroziyaga qarshi xossalar poʻlatga koʻp miqdorda xrom yoki xrom va nikel 
qoʻshib hosil qilinadi. Xromli va xrom-nikelli poʻlatlar keng tarqalgan.