Tarkibida 0 dan 1,14% gacha uglerod saqlaydigan temir-uglerod qotishmalari

T e r m i k i s h l a n g a n d a mus t a h k a m l a n a d i g a n
D1A 
5 — 10,5 
360 
12 
Mustahkamligi 
oʻrtacha boʻlgan 
detal va 
konstruksiyalarda 

---

T e r m i k i s h l a s h yoʻli b i l a n p u x t a l a n a d i g a n q o t i s h m a l a r
(9-jadvalga qarang) termik ishlov berish natijasida yuqori mexanik xossalarga 
erishadi, korroziyaga qarshiligi yaxshilanadi. Alyuminiyning mis, magniy, 
marganes bilan qotishmalari (dyuralyuminiylar) va alyuminiyning mis, magniy, 
marganes hamda rux bilan qotishmalari (yuqori mustahkamlikdagi qotishmalar) 
keng tarqalgan. 
Dyuralyuminiylar D harfi bilan markalanadi, undan keyin turuvchi 
raqam qotishmaning shartli nomerini bildiradi. Dyuralyuminiyga termik ishlov 
berish toblashdan, tabiiy yoki sunʼiy eskirtirishdan iborat. Toblash uchuy 
qotishmalar+500°S gacha qizdiriladi va suvda sovutiladi.
Dyuralyuminiy xona temperaturasida 5-7 sutka davomida tabiiy eskirtiriladi. 
Dyuralyuminiyni tabiiy eskirtirishda mustahkamligining oʻzgarishi 48-rasmda 
koʻrsatilgan. Sunʼiy eskirtirish +150...+180°S haroratda, 2—4 soat davomida 
bajariladi. 
Mustahkamligi 
bir 
xil 
boʻlgani 
holda 
tabiiy 
eskirtilgan dyuralyuminiylarning plastikligi va korroziyaga chidamliligi sunʼiy 
eskirtirilganlariga qaraganda yuqori. Toblashda alyuminiy qotishmalarini 
qizdirishning oʻziga xos tomoni shundan iboratki, harorat +5°S aniqlikda saqlanishi, 
oʻta qizib ketishiga yoʻl qoʻymaslik va termik ishlov berishda yuqori samaraga 
erishishdan iborat
.
 
9. 
Deformatsiyalanadigan alyuminiy qotishmalari. 
 
Dyuralyuminiylarning korroziyabardoshligi yetarli emas, shuning uchun 
ular plakirlanadi. Dyuralyuminiylar varaq, presslab va juvalab tayyorlangan 
profillar, chiviqlar hamda quvurlar koʻrinishida ishlab chiqariladi. Dyuralyuminiylar 
samolyotsozlik sanoatida va qurilishda koʻp ishlatiladi.