Tasdiqla yman

Dengizlar, qo‘ltiqlar, bo4g‘izlar. 
Dengizlar okeanlam ing kichik 
qismlari bo‘lib, ulardan yarimorollar, orollar va suv osti qirlari bi­
lan ajralib turadi. Q uruqliklam ing chekkasiga tutashgan dengizlar 
chekka dengizlar 
deyiladi. Masalan, Hind okeanidagi Arabiston den-
gizi, Tinch okeandagi Bering dengizi. Lekin ayrim dengizlar quruq- 
likning ichiga chuqur kirib borib, okeanlar bilan bo‘g‘izlar — to r 
suv yo‘llari orqali tutashgan. Bunday dengizlar 
ichki dengizlar 
deb 
ataladi. 0 ‘rta dengiz, Qizil dengiz, Qora dengiz ichki dengizlardir 
(Ularni xaritadan toping).
Okean, dengiz va ko‘llarda 
qoMtiqlar 
ham bo‘ladi. Q o 'ltiq deb 
okean, dengiz va k o ‘llarning quruqlik ichkarisiga kirib borgan 
kichik va sayoz qismlariga aytiladi. Hind okeanining Bengaliya va 
Fors qo‘ltiqlari, A tlantika okeanining Biskay q o ‘ltig‘i bor.
Okeanlar tagi relyefi. 
Okeanlar tagi ham xuddi quruqliklardagi 
kabi notekis. Okeanlarning materiklarga tutashgan chekka qismlari- 
da quruqlikning suv tagidagi davomi — 
materik sayozligi, 
ya’ni 
shelf
joylashgan. Uning chuqurligi 200 m dan oshmaydi. Kengligi har xil. 
Materik sayozliklari foydali qazilmalarga, ayniqsa, neft va gazga boy.
200 m dan 2500 m ch u q u rlik k ach a b o £lgan jo y la r 
materik
yonbagcri 
deyiladi. U ndan narida 
okean tagi 
boshlanadi. Okean 
tagida keng tekisliklar, to g ia r, juda chuqur botiqlar mavjud. Suv 
osti tog‘ tizm alari minglab km ga cho‘zilgan (37- rasm).
Dengiz va okeanlarning chuqurligi exo­
lot 
deb ataladigan asbob bilan o ‘lchanadi.
Dengiz va okeanlar xaritalarda havorang 
bilan ko'rsatiladi. U lar qanchalik chuqur 
boisa, havorang shunchalik to ‘q qilib beri- 
ladi va chuqurlik shkalasida necha m etr 
ekani ko‘rsatib qo‘yiladi (38- rasm).