Təhsil xərcləri: şəffaflıq və səmərəliliyin gücləndirilməsi
Yüklə 295,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, Nərmin İbrahimova
- Diaqram 2: Dövlət büdcəsinin təhsil xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi
- Təhsil xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi
Təhsil xərcləri: şəffaflıq və səmərəliliyin gücləndirilməsi istiqamətləri
Rəşad Həsənov, Nərmin İbrahimova
Səhifə 6 / 23
10. Ali təhsil müəssisələri - bu bölümə ali məktəblərin nəzdində fəaliyyət göstərən aspirantura və doktorantura, eləcə də kafedraların elmi işləri ilə bağlı xərcləri daxil etməklə ali məktəblərin xərcləri aid edilir. Ali məktəblərin tabeliyində olan müstəqil elmi-tədqiqat müəssisələri üzrə xərclər 4-cü köməkçi bölmənin 1-ci paraqrafına aid edilir. 11.
Kurs tədbirləri və ixtisasartırma institutları - bu bölümə bütün ixtisaslar üzrə kadrların hazırlanması, yenidən hazırlanması və ixtisasartırma kursları üzrə, eləcə də mütəxəssislərin təkmilləşdirmə institutlarının saxlanılması xərcləri aid edilir 12.
Kadrlar hazırlığı üzrə sair tədris müəssisələri- bu bölümə fəhlə və kütləvi peşələrdən olan başqa kadrların hazırlığı və yenidən hazırlığı üzrə nazirlik və baş idarələrin (Təhsil Nazirliyi sisteminə aid olmayanlar) məktəb (texniki-peşə məktəbləri və liseyləri), tədris-kurs kombinatlarının, tədris mərkəzlərinin saxlanılması xərcləri aid edilir. 13.
yaradıcılıq mərkəzlərinin, gənc təbiətçilər stansiyalarının, gənc texniklər stansiyalarının, idman məktəblərinin, gənc turistlər stansiyalarının, idman yeddiillik musiqi məktəblərinin, su stansiyalarının, uşaqların bədən tərbiyəsi evlərinin, uşaqlarla məktəbdənkənar işlər üzrə başqa idarələrin saxlanılması və bu cür tədbirlərin həyata keçirilməsi, idman yarışları və başqa bədən tərbiyəsi üzrə tədbirlərin, bədii olimpiadaları, məktəb yaşlı uşaqlar üçün məktəb meydançaları, uşaq bədii özfəaliyyəti və i.a. üçün xərclər aid edilir. 14.
Metodiki iş, texniki təbliğat, təhsil üzrə sair müəssisələr və tədbirlər- bu bölümə metodiki kabinetlərin, filmotekaların, loqoped məntəqələrinin, şagirdlərin əmək təlimi və peşəyönümü üzrə məktəblərarası tədris-istehsalat kombinatlarının, təhsil işçiləri evlərinin saxlanılması, müəllimlərin və uşaq müəssisələri və məktəbdənkənar uşaq idarələri işçilərinin konfrans və müşavirələrinin keçirilməsi, hamilik və qəyyumluq edilən uşaqlara pul müavinətlərinin ödənilməsi xərcləri aid edilir. Bu paraqrafa aşağıdakı xərclər də aid edilir: məktəbə (iş yerinə) getmək üçün müəllimlərə yol xərclərinin ödənilməsi, müəllimlərin elmi ezamiyyələri, nümunəvi layihələşdirmə, məktəblərin inventarlaşdırılması və pasportlaşdırılması, eləcə də müəllimlərin əmək haqqının poçtla göndərilməsi xərcləri, texniki təbliğat və kadr hazırlığı üzrə kinofilmlərin çəkilişi və sair tədbirlər üzrə xərclər. 15.
Uşaq evləri - bu bölümə məktəb yaşlı və məktəbəqədər uşaqlar üçün uşaq evləri, xüsusi və ailə tipli uşaq evləri üçün xərclər aid edilir. Bu paraqrafa uşaq evlərindən buraxılan şagirdlər üçün müavinətlərin verilməsi, uşaq evlərində tərbiyə alan şagirdlər üçün sağlamlıq tədbirlərinin aparılması xərcləri də daxil edilir. 16.
ümumtəhsil fondu hesabına ödənilən xərclər daxil edilir. Təhsil xərcləri: şəffaflıq və səmərəliliyin gücləndirilməsi istiqamətləri
Rəşad Həsənov, Nərmin İbrahimova
Səhifə 7 / 23
17. Mərkəzləşdirilmişmühasibatlıqların saxlanılması - bu bölümə təhsil şöbələri (idarələri), icra
nümayəndəlikləri nəzdində fəaliyyət göstərən mərkəzləşdirilmişmühasibatlıqların saxlanılması xərcləri aid edilir. 18.
(idarələri) nəzdində fəaliyyət göstərən mərkəzləşdirilmiş təsərrüfat xidməti üzrə qrupların xərcləri aid edilir. Göründüyü kimi təhsilin hər bir pilləsi dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir.Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Azərbaycanda hər bir ölkə vətəndaşının təhsil qanunvericiliyinə uyğun olaraq ömründə bir dəfə tam təhsil alma hüququ var.
Təhsil xərclərinin dəyişmə dinamikası Ötən illər ərzində ölkənin maliyyə imkanlarının genişlənməsi sosial sferaya o cümlədən, təhsilə ayrılan vəsaitlərin həcminin artırılması üçün şərait yaradıb. Bununla belə 2010-cu ildə təhsilə ayrılan xərclərin ÜDM-də xüsusi çəkisi 2.8% olub. Xatırladaq ki, anoloji göstərici Avropa ölkələrində 5-8% arasında dəyişir. Məsələn, Almaniyada təhsil xərclərinin ÜDM-dəki payı 2011- ci ildə 5.1%, Norveçdə isə 2009-cu ildə 7.3%-ə bərabər olub.Halbuki, sadaladığımız ölkələrdə təhsil xərclərində dövlətin payı ölkəmizdəkindən təxminən iki dəfə azdır. Azərbaycan həmin il bu göstəriciyə görə dünya ölkələri arasında 148-ci yerdə qərarlaşıb. Digər maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, ötən illərdə təhsil xərclərinin artım dinamikası ümumi iqtisadi inkişafın dinamikasına adekvat olmayıb. Bu tendensiya aşağıdakı cədvəldə daha aydın təsvir olunub.
Göründüyü kimi 1999-cu ildə təhsil xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi 4.2% olduğu halda bu göstərici 2013-2014-cü illər üçün 2.8%proqnozlaşdırılıb. Bu göstərici 2.4% olmaqla 2008-ci ildə ən aşağı səviyyəyə düşüb. Lakin, ötən illər ərzində təhsil sektoruna ayrılan büdcə vəsaitləri 0 0.5
1 1.5
2 2.5
3 3.5
4 4.5
4.2 3.9
3.5 3.2 3.3 3.4 2.9 2.6 2.7
2.4 3.3
2.8 2.5
3 2.8
2.8 Təhsil xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi Yüklə 295,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|