Tema: Neft ónimleriniń Mámleket standartları. Joba: kirisiw I bap. Neft haqqında maģliwmatlar

Kurs jumısınıń maqseti: Neft ónimleriniń Mámleket standartları haqqında bılıp alıw.
Kurs jumısınıń waziypalari: Neft ónimleriniń Mámleket standartların úyreniw.
Kurs ishining obyekti: neft sikloalkanlari va arenlar
Kurs ishining tuzilishi va hajmi. Kurs ishi tarkibi kirish, uchta bob, xulosa, 20 ta bibliografik nomdagi foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, rasm va ilovadan iborat. Kurs ishining hajmi 29 betni tashkil etgan.

I - Bap. Neft haqqında maģliwmatlar.
I.1. Neft túrleri
Neftlar - toq gúren, kópshilik qara reńli, ayırım jaǵdaylarda salkam reńsiz, jabısqaq suyıqlıq, yog'simon element bolıp, hár túrlı uglevodorod birikpelerinen shólkemlesken. Tábiyaatda neft suyıq jaǵdaydan gewek, qatron (smola) simon halǵasha ushraydı.
Neftlarning tiykarǵı bólegi 3 qıylı uglevodorodlardan ibarat : olar metanli (parafinli yamasa to'yingan uglevodorodlar, yamasa bolmasa alkanlar), naftenli (to'yinmagan uglevodorodlar yamasa siklanlar) hám aromatik yamasa benzolli (oǵada to'yinmagan uglevodorodlar yamasa arenlar) dep ataladı.
Neft quramındaǵı uglevodorodlar ol yamasa bul gruppa kópligine qaray metanli, naftenli hám aromatlilarga bólinediler. Bunnan tısqarı neftlar aralıq túrlerge metanli-naftenli, metan-aromatli, naften-aromatli hám basqalarǵa bólinediler.
Parafinli uglevodorodlar yamasa alkanlar. Ulıwma ańlatpası - CnH2 n+2. Bular to'yingan uglevodlorodlar da dep ataladı
Ápiwayı aǵzaları óz molekulasında birdan beshgacha uglerod atomidan shólkemlesken uglevodorodlar normal temperaturada gaz esaplanadı. Uglevodorodlarning beshdan - on beshgacha atomdan shólkemleskenleri suyıq hám odan joqarıları qattı jaǵdayda boladı.
Metrologiyaga hám standartlastırıwǵa tiyisli iskerlikti mámleket tárepinen basqarıwdı metrologiya boyınsha milliy organ - “O'zstandart” agentligi (keyinirek “O'zstandart” dep ataymız ) ámelge asıradı. Onıń kepilligi jóninde keyingi temada pikir júrgizemiz.
“O'zstandart” ga Respublika aymaǵında tómendegi mámleket metrologiya tekseriwi hám qadaǵalawın ámelge asırıw wazıypası da júkletilgen:
ólshew quralların sınap kóriw;
ólshew quralların tekseriwden ótkeriw;
yuridikalıq hám fizikalıq shaxslardı ólshew quralların tayarlaw, tekseriwden ótkeriw, remontlaw, kalibrlash hám satıw huqıqın beretuǵın litsenziyalar menen támiyinlew hám de akkreditlash;
ólshew qurallarınıń jaǵdayı hám baǵdarın, ólshewlerdiń atqarılıw stilistikaların tekseriwden ótkeriw, metrologiya qaǵıydalarına ámel etiliwin baqlaw.
Mámleket metrologiya tekseriwi hám qadaǵalawınıń obiektleri tómendegiler esaplanadı :
etalonlar;
ólshew quralları ;
element hám materiallar quramı hám de ózgeshelikleriniń standart úlgileri;
informaciya ólshew sistemaları ;
ólshewlerdi orınlaw stilistikaları ;
metrologiya normalari hám qaǵıydalarında názerde tutılǵan ózge obiektler.
Mámleket metrologiya tekseriwi hám qadaǵalawın kóplegen tarawlarda nátiyjeni ámelde qollanıw etiw múmkin. Bul tarawlarǵa tómendegiler kiredi:
den sawlıqtı saqlaw, veterinariya, átirap -ortalıqtı qorǵaw ;
materiallıq baylıqlardı hám energetikalıq resursların esapqa alıw ;
sawda, kommerciya, bajıxana, pochta hám salıq operatsiyaların ótkeriw;
uwlı zatlı, jeńil jalınlanuvchan, portlaytuǵın hám radioaktiv elementlardı saqlaw, tasıw hám de joq etip jiberiw;
mámleket qáwipsizligin támiyinlew;
miynet qawipsizligin hám transport háreketi qawipsizligin támiyinlew;
sertifikatlanatuǵın ónimdiń qawipsizligin hám sapasın anıqlaw ;
geodezik hám gidrometeorologik jumıslar ;
ólshew quralların mámleket sınaqınan, tekseriwden, kalibrlashdan, remontlawdan hám metrologik attestatlashdan ótkeriw;
paydalı qazilmalarni qazib alıw ;
milliy hám xalıq aralıq sport rekordlarini dizimge alıw.
Joqarıda keltirilgen tarawlarda paydalanatuǵın, islep shıǵarılıwı hám import boyınsha shetten alıp keliniwi kerek bolǵan ólshew quralları mámleket sınaqlarınan yamasa metrologik attestatlashdan ótiwi kerek.
Standartlastırıw tarawı boyınsha da Mámleket qadaǵalawı jumıs alıp barmokda. Onıń tiykarǵı waziypası ministrlikler, mákemeler hám kárxanalar, yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar tárepinen standartlar talaplarına qatań ámel etiliwin, jańa standartlardı nátiyjeni ámelde qollanıw etiwdi támiyinlew hám qadaǵalaw etiw esaplanadı.
Mámleket qadaǵalawınıń taǵı bir zárúrli baǵdarı - túrli standart taypaların mámleket qaydnomasidan ótkeriwden aldın ekspertiza qılıw bolıp tabıladı.
Metrologiya tuwrısındaǵı nızamda kórsetilgeni sıyaqlı, ólshew qurallarınıń mámleket sınaqların ótkeriw, olardıń túrlerin tastıyıqlaw hám mámleket dizimine kirgiziw O'zstandart tárepinen ámelge asıriladı.
Nızamda taǵı bir másele - mámleket dizimi belgisin qoyıw tuwrısında da aytılǵan. Metrologiya haqqındaǵı nızamda aytılınıwına qaraganda, tastıyıqlanǵan ólshew qurallarına yamasa olardıń paydalanıw hújjetlerine óndiriwshi mámleket reyestri belgisin qoyılıwı shárt.
Ekenin aytıw kerek, óndiristegi ólshew qurallarınıń jaǵdayı hám olardı waqıtı -waqıtı menen tekseriwden ótkerip turıw mudamı itibarda bolıwlıǵı kerek. Olar boyınsha dizimler dúziledi hám ólshew quralları gruppalarınıń dizimi O'zstandart tárepinen tastıyıqlanadi.