Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

3.Tаlаb vа tаklif egiluvchаnligi vа ulаrni bеlgilаb bеruvchi оmillаr
Talab hajmiga ta‘sir qiluvchi boshqa omillar o‘zgarmay qolgan sharoitda 
narxning 1% ga o‘zgarishi talabning necha foizga o‘zgarishini ifodalovchi 
ko‘rsatkich talabning narx bo‘yicha egiluvchanligi ko‘rsatkichi deyiladi. Bu 
ko‘rsatkich ko‘pincha oddiy qilib talabning egiluvchanligi deb ataladi.
1. 
Mahsulotlarning 
o‘rnini 
bosuvchanligi
. 
Iste‘molchiga 
biror 
mahsulotning o‘rnini bosuvchi boshqa mahsulotlar ko‘proq tavsiya qilinsa, unga 
talab shuncha egiluvchan bo‘ladi. Masalan, sof raqobatli bozorda taklif qilinadigan 
mahsulotlarning juda ko‘p o‘rnini bosuvchilari mavjud bo‘ladi, shu sababli har bir 
alohida sotuvchi mahsulotlariga talab butunlay egiluvchan bo‘ladi.
2. 
Mahsulot 
qiymati 
(narxi)ning 
iste‘molchi 
daromadidagi 
salmog‘i
.Iste‘molchi daromadida mahsulotlar narxi qanchalik kata o‘rinni egallasa, 
unga talab shuncha yuqori egiluvchan bo‘ladi. Masalan, daftar yoki qalam 
narxining 10 foizga o‘sishi bir necha so‘mni tashkil qiladi va bu talab bildirgan 
mahsulot miqdorida juda kam o‘zgarish bo‘lishiga olib keladi. SHu bilan birga, 
avtomobilь yoki uy narxining 10 foizga o‘sishi mos ravishda 0,5 yoki 1,5 mln. 
21
McConnell, Brue. Economics: principles, problems and policies. 20th edition. America, New York: McGraw-Hill, 2014. page 
52 
22
McConnell, Brue. Economics: principles, problems and policies. 20th edition. America, New York: McGraw-Hill, 2014. page 
55 

---

30 
so‘mni tashkil qiladi. Narxlarning bunday oshishi juda ko‘p oilalar bir necha yillik 
daromadining kata qismini tashkil qiladi va, aytish mumkinki, bu sotib olinadigan 
mahsulot miqdorini sezilarli ravishda kamaytiradi. 
3.