Termiz davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Sezgi deb tashqi olamdagi narsa va hodisalarning bevosita sezgi a‟zolariga 
ta‟siri tufayli yuzaga keladigan aks ettirish jarayoniga aytiladi. 
b) 
Diqqatning qisqa vaqt oralig‟ida bir necha ob‟ektni idrok etish xususiyati 
esa uning ko‟lami deyiladi.
Masalan, inson bir vaqtni o‘zida gapirishi, eshitishi va 
o‘qishi mumkinmi? Buning imkoni bormi? Albatta. Imkoni bor. Buning uchun 
ushbu faoliyatga o‘rganish kerak.
v) 
Diqqatni bir vaqtning o‟zida bir necha ob‟ektlarga yo‟nalishi va nazorat 
olib borishi hamda ba‟zan aksincha bir necha faoliyatdan bitta faoliyatga 
diqqatni to‟plashiga taqsimlanishi deyiladi. 
Masalan, harakat, intellektual 
jarayonlar bilan bir vaqtda eshitish assotsatsiya hosil qilish. Bunday har xil 
faoliyatni bir vaqtning o‘zida amalga oshirish ancha qiyinchilik tug‘diradi. 
g) 
Diqqatning to‟planishi deganda ong biron bir ob‟ektga to‟planishi va 
yo‟nalishi tushunilib, unda faoliyatni boshqa chet ta‟sirlarga chalg‟ishiga yo‟l 
qo‟yilmaydi
.
Diqqatning to‘planishi intellektual faoliyatni aniq va muvaffaqiyatli 
bajarish sharti hisoblanadi. Bu xususiyat ikkita talabga tayanadi: birinchidan, agar 
diqqat ob‘ekti va faoliyat turlari qancha kam bo‘lsa odam diqqatini taqsimlashdan 
ko‘ra yuqori darajada diqqatini to‘plash imkoniyatiga ega bo‘ladi. Diqqat 
to‘planishining aksi esa parishonxotirlik hisoblanadi. Parishonxotirlik diqqatning 
bir joyga to‘play olmaslik. Bunday holat ko‘pincha shaxsning ichki 
muammmolarining natijasi sifatida yuzaga chiqadi. Natijada odam atrofdagi 
ta‘sirlarni payqamaydi yoki kuchsiz boshqaradi. Parishonxotirlik kishiga yolg‘on 
taassurot uyg‘otadi. 
d) 
Diqqatning bir ob‟ektdan ikkinchi bir ob‟ektga o‟tishi diqqatning