Termiz muhandislik-texnologiya

Eziluvchan g’ildiraksimon (xalqasimon) metall mustaxkamlagich.
Monolit beton mustaxkamlagichlarining asosiy konstruksiyasi vertikal devor va gumbazsimon yopkichdan (gorzontal va kiya laximlarda), silindr shaklidagi beton mustaxkamlagichidan (vertikal laximlarda) tashkil topadi.SHaxtalarda vertikal kon bosimining laximga ta’siri kuchlirok bulganligi tufayli, kupincha vertikal devorli va gumbazsimon yopkich shaklidagi monolit beton mustaxkamlagichidan foydalaniladi.


Monolit beton mustaxkamlagichi


Eziluvchan yoki qatiy (ezilmaydigan) armaturali monolit temir-beton mustaxkamlagichi xam ikki devor, gumbazsimon yopkich va poydevordan tashkil topadi. Monolit beton mustaxkamlagichlari bilan bir qatorda shaxta va rudniklarda yig’ma temir-beton mustaxkamlagichlardan xam keng foydalaniladi.
Yig’ma temir-beton mustaxkamlagichlarning elementlari zavodlarda tayyorlanib, kon laximlariga keltiriladi va bu yerda yig’ib laximni mustaxkamlanadi.Yig’ma temir-beton mustaxkamlagichlar ishlash muddati uzoq va kon bosimi mu’tadillashgan kapital kon laximlarini mustaxkamlashda korxonalarida keng qo‘llanadigan trapetsiyasimon va arkasimon shakldagi temir-beton mustaxkamlagichlar kursatilgan
Konlarni yer osti usulida qazib oluvchi korxonalar amaliyotida monolit beton mustaxkamlagichlarining yana bir turidan foydalaniladi
Mustaxkamlagichning bu turi seysma beton mustaxkamlagichi deb yuritiladi. Bu mustaxkamlagich foydali qazilmani qazish zonasidan tashqarida joylashgan kapital va kon-tayyorlov laxmlarini mustaxkamlashda qo‘llanadi. Laximlar darzdorlik darajasi kichik bo‘lgan pishik,jinslardan o‘tilgan bo‘lishi kerak. Laxim o‘tilgandan so‘ng uning yon devorlari va shifti bo‘ylab, maxsus mashinalar yordamida beton korishmasi sepiladi. Uning qalinligi 50-300 mm bo‘lishi mumkin (tuldirgich materiallari bo‘laklarining o‘lchami 25 mm dan oshmasligi shart). Beton aralashmasini tayyorlashda yukori rusumli (400 dan kam bo‘lmagan) sement, beton kotishini tezlashtiruvchi material sifatida xlorli kalsiy, suyuk; oyna va boshqa materiallardan foydalaniladi.Ankerli mustaxkamlagich turli usullar orqali shpurga (skvajinaga) o‘rnatiladigan sterjen (anker) bo‘lib, laxim shifti va yon tomonlaridagi bushoq(darzdor) jins qatlamlarini buzilishdan yoki deformatsiyalanishidan saqlaydi. Ankerning diametri 20 mm va uzunligi 0,6 metrdan 3 metrgacha bo‘ladi.
Shpur yoki skvajinaga mustaxkam urnatilish tomoyillariga ko‘ra barcha ko‘rinishdagi ankerli mustakamlagichlar ikki guruxga bulinadi: qulfli - skvajinaning tub qismiga turli konstruksiyaga ega bo‘lgan qulflar yordamida mustaxkamlagich


O‘rnatiladigan va qulfsiz - skvajinaning bor buyicha sement, smola yoki boshqa yopishtiruvchi moddalar bilan mustaxkamlanadigan ankerli mustaxkamlagichlar.