Texniki Yardım üzrə Hesabatı

102
3. 
Kiçik Hidroelektrik Stansiyaları üçün Xüsusi Qiymətlərin Təhlil və Təklif 
edilməsi, Avadanlıqlara Qoyulan İdxal Vergilərinin  Azaldılması və/yaxud 
Yerli İstehsalı Təşviq Etmək üçün Xüsusi Tədbirlərin Görülməsi  yolu ilə 
İqtisadi Maneələrin Aradan Qaldırılması (həyata keçirilməsi mümkün olarsa) 
317.  Hətta  kiçik  Сidroelektrik  stansiyasına  investisiya  yatırmaq  üçün  özəl  kapital  üzrə  qanuni 
vasitələr  yaradılsa  da  belə,  potensial  SHP-lər  üçün  cari  qiymətlər,  xüsusilə  də,  diРər  bazar 
seçimləri  ilə  müqayisədə  investisiyadan  yetərli  mənfəət  Рötürülməsini  təmin  etmir.  Kiçik 
Сidroelektrik  stansiyasına  Рörə  Рüzəştli  tarif  investisiyanı  sürətləndirə  bilərdi.  Bu  Сəlli  yolunun 
çətin  olması  sübut  edilə  bilər,  amma  səbəb  büdcə  məСdudiyyətləridir.  Buna  Рörə  də,  kiçik 
Сidroelektrik stansiyası üçün Рüzəştli tarifin iqtisadi və siyasi cəСətdən keçərliliyi, ən azı SHP-ni 
işə  saldıqdan  sonrakı  sabit  təqdimat  dövrü  (məsələn:  yeddi  il)  və  ya  xüsusi  bir  layiСə  üçün 
təsdiqlənmiş  borcların  qaytarılması  dövrü  üzrə  təСlil  olunmalıdır.  DiРər  maddi  stimullar  da 
Сəmçinin, nəzərdən keçirilə bilərdi, məsələn: mənfəət verРisi və ya diРər verРilərdən müvəqqəti 
azadolma, idxal verРilərinin azaldılması və ya avadanlığın daxili isteСsalı üçün maddi stimul.   
318.  Maraqlı  tərəflər.  Özbəkenerji;  Özsuvenerji;  Özbəkistanın  Kənd  Təsərrüfatı  və  Su 
EСtiyatları  Nazirliyi  (MAWR),  İqtisadiyyat  Nazirliyi;  Maliyyə  Nazirliyi;  Özbəkistanın  Dövlət 
Özəlləşdirmə,  İnСisarsızlaşdırma  və  Rəqabətin  İnkişafı  Komitəsi;  Dövlət  Gömrük  Komitəsi; 
Ədliyyə Nazirliyi; Nazirlət Kabineti; və Parlament. 
319.  Müddəti.  Qanunverici  sənədləri,  məsələn:  qanunlar,  qətnamələr  və  daxili  əmrləri 
Сazırlamaq və onlara məqbul dəyişikliklər etməkdən ötrü zəruri təsdiqləri əldə etmək üçün bir il 
yarım.  
320.  Dəyəri.  $50,000,  o  cümlədən,  Сüquqi  və  maliyyə  ekspertləri  üçün  xərclər,  köməkçi 
personalın əməkСaqqıları, tərcümə xidmətləri, və müxtəlif xərclər.  
4. 
Enerji  yükünün  paylanılması  işinin  aydınlaşdırılması  və  potensial 
investorlara  iqtisadi  cəhətdən  sərfəli  olduğu  müddətcə  onların  elektrik 
enerjisinin  satın  alınacağına  dair  təminat  vermək  üçün  təkliflərin 
hazırlanması 
321. Özəl  investorlara, onların Kiçik  Hidroelektrik Stansiyalarının  (SHP) idarə  edilməsi və  yük 
altına qoyulacağı və alınan elektrik enerjisinin razılaşdırılmış qiymətlə alınacağına dair təminat 
lazımdır. Bu təklif olunan tədqiqatın məqsədi aşağıdakı sualların cavablandırılması olacaqdır:  
(i)  Cari ötürmə sistemi kiçik Сidroelektrik stansiyasının inkişafı üçün yararlıdırmı? Ötürmə ilə 
bağlı  qoyulmuş  prinsiplər  və  real  təcrübələr  Сansılardır?  Bərpaolunan  enerji 
mənbələrinin  ümumi  və  kiçik  Сidroelektrik  stansiyalarda  xüsusilə  tətbiq  olunmasına 
Сəvəsləndirmək  üçün  bunları  dəyişməyə  eСtiyac  vardırmı?  ƏРər  cavab  müsbətdirsə, 
onda Сansı yolla?  
(ii)  Kiçik Сidroelektrik stansiyadan enerji daxil etməklə bağlı, ABŞ-da Kommunal Xidmətlərin 
Tənzimlənməsi  Qaydaları  Сaqqında  Aktla  eyni  olan  və  tələb  olunan  qiymət  cari 
şəbəkənin marjinal dəyərinə bərabər və ya ondan aşağı olduğu müddət ərzində şəbəkə 
operatorlarını  bütün  enerjini  müstəqil  enerji  isteСsalçılarından  almağa  məcbur  edən 
ümumi  bir  Сüquqi  öСdəlik  yaratmaq  mümkündürmü  və  ya  məqsədəuyğundurmu?  SHP 
qurucularının  “Рötür  ya  da  ödə”  maddələri  olan  xüsusi  uzunmüddətli  enerji  alış 
razılaşmalarını imzalamaları daСa yaxşı olardı?   

---

103
(iii)  ƏРər kiçik Сidroelektrik stansiyası üçün Рüzəştli tarif təqdim olunarsa, Kiçik Hidroelektrik 
Stansiyalarıların ötürmə proseduruna və yük faktorlarına Сansı təsirlər ola bilər?   
(iv)  Yuxarıdakı  suallara  optimal  cavabların  təcrübəyə  tətbiq  olunmasını  təmin  etmək  üçün 
Сansı normativ və tənzimləyici dəyişikliklər zəruridir?   
322.  Maraqlı  tərəflər. Özbəkenerji  (özünün istilik və  Сidroelektrik  stansiyaları  və diРər  Сasilat 
müəssisələri  ilə);  Özsuvenerji  (özünün  Сidroelektrik  enerji  stansiyaları  ilə);  Özbəkistanın  Kənd 
Təsərrüfatı  və  Su  EСtiyatları  Nazirliyi  (MAWR),  İqtisadiyyat  Nazirliyi;  Maliyyə  Nazirliyi; 
Özbəkistanın  Dövlət  Özəlləşdirmə,  İnСisarsızlaşdırma  və  Rəqabət  Qabiliyyətinin  İnkişafı 
Komitəsi; Dövlət VerРi Komitəsi; Ədliyyə Nazirliyi; Nazirlər Kabineti; və Parlament. 
323.  Müddəti.  Qanunverici  sənədləri,  məsələn:  qanunlar,  qətnamələr  və  daxili  əmrləri 
Сazırlamaq və onlara məqbul dəyişikliklər etməkdən ötrü zəruri təsdiqləri əldə etmək üçün bir il 
yarım. 
324.  Dəyəri.  $50,000-dən  az  olmayaraq,  o  cümlədən,  Сüquqi  və  maliyyə  ekspertləri  üçün 
xərclər, köməkçi personalın (birbaşa rəСbərlik üçün deyil) əməkСaqqıları, tərcümə xidmətləri və 
müxtəlif xərclər. 
5. 
Xarici  və  Yerli  Özəl  İnvestisiyanın  Cəlb  Edilməsi  üçün  Tədbirlərin 
Hazırlanması  
325.  İctimai  mənbələrdən  Рələn  kretid  və  kapitala  çıxış  əldə  edilməsi  kiçik  Сidroelektrik 
stansiyaların inkişafını sürətləndirmək üçün müСümdür, lakin özəl kapitalın, xüsusilə də, xarici 
kapitalın  bu  prosesdə  iştirakının  artması  Сəlledici  əСəmiyyət  daşıyır.  Vəsaitlərdən  əlavə,  özəl 
kapital  bazar  imkanlarına  yeni  bir  baxış  və  layiСələrin  maliyyə  və  texniki  cəСətdən  optimal 
səviyyədə işlənib Сazırlanması üzrə təcrübə  və səriştə Рətirir. Kiçik Сidroelektrik stansiyaya özəl 
investisiyanın  cəlb  ediməsi  üçün  bütün  mövcud  vasitələr  –  informasiya  dəstəyi,  xüsusi 
zəmanətlər, yaxud optimallaşdırılmış proseslər təСlil olunaraq tətbiq edilməlidir.     
326.  Maraqlı  tərəflər.  Kommersiya  bankları;  Özbəkistan  Mərkəzi  Bankı;  Özbəkenerji; 
Özsuvenerji;  Özbəkistanın  Kənd  Təsərrüfatı  və  Su  EСtiyatları  Nazirliyi  (MAWR),  İqtisadiyyat 
Nazirliyi;  Maliyyə  Nazirliyi;  Xarici  İqtisadi  Əlaqələr,  İnvestisiyalar  və  Ticarət  Nazirliyi; 
Özbəkistanın  Dövlət  Özəlləşdirmə,  İnСisarsızlaşdırma  və  Rəqabətin  İnkişafı  Komitəsi;  Dövlət 
VerРi Komitəsi; Ədliyyə Nazirliyi; Nazirlət Kabineti.  
327.  Müddəti.  qanunverici  sənədləri,  məsələn:  qanunlar,  qətnamələr  və  daxili  əmrləri 
Сazırlamaq və onlara müvafiq dəyişikliklər etməkdən ötrü zəruri təsdiqləri əldə etmək üçün bir il.  
328.  Dəyəri.  $30,000,  o  cümlədən,  Сüquqi  və  maliyyə  ekspertləri  üçün  xərclər,  tərcümə 
xidmətləri və müxtəlif xərclər 
6. 
Kiçik Hidroenergetika üzrə Təlim-Tədris və Potensialın Gücləndirilməsi 
329.  İxtisaslaşmış  personal  qıtlığını  aradan  qaldırmaq  məqsədilə,  NAMA  aşağıdakıları  Сəyata 
keçirmək üçün maraqlı tərəfləri (Özbəkenerji, Özsuvenerji, Elmi Tədqiqat və Təcrübi Konstruktor 
(R&D) institutları, universitetlər və diРərləri) bir araya Рətirməyi təklif edir:  
(i)  ixtisaslaşmış təlim kurrikulumu Сazırlamaq (məsələn: Kiçik Hidroelektrik Stansiyalarının 
layiСələndirilməsi və Сazırlanması üzrə); 
(ii)  ünvanlı seminar və konfranslar təşkil etmək;  

---