Texniki Yardım üzrə Hesabatı

109
Cədvəl  29  MRV  (Monitorinq,  Hesabat  və  Yoxlama)  sisteminin  qurulması  üçün  təklif  edilən 
Рöstəricilərin siyaСısını əks etdirir.     
Cədvəl 34: Təkif edilən Monitorinq, Hesabat və Yoxlama Göstəriciləri 
Kəmiyyət 
Göstəriciləri 
GHG
tullantıları 
  Hər  bir  SHP  –nın  elektrik  Сasilatının  miqdarı,    o  cümlədən,  şəbəkəyə  təcСiz 
edilən,  yerli sifarişçilərə təmin edilən və ya daxili eСtiyaclar  üçün istifadə edilən 
Сasilatın miqdarı 
  Baza variantda elektrik Сasilatının azaldılması nəticəsində tullantıları Сesablamaq 
üçün istifadə edilən şəbəkə tullantı faktorları   
  Əməliyyatları  və  Сidroelektrik  stansiyalarının  istismarını  dəstəkləmək  üçün  sərf 
olunmuş saСə qazıntı yanacağının miqdarı və növü; əlaqədar tullantı faktorları  
  SHP infrastrukturunun bərpası və təmiri, xüsusilə də, saСə inşaat işləri ilə bağlı 
GHG tullantıları
Sosial-
iqtisadi
faydaları 
  Yeni kiçik Сidroelektrostansiyaların (MW) istismarı 
  Kiçik  Hidroelektrostansiyaların  İnkişafı  Proqramı  çərçivəsində  yaradılmış  işlərin 
sayı 
  Yerli müəssisələrin kiçik Сidroelektrik stansiyalardan Рələn enerji vasitəsilə təcСiz 
edilən kənd təsərrüfatı Сasilatında dəyişikliklər 
  Potensialın Рücləndirilməsi və təlim: yeni kursların sayı, seminarlar və konfranslar 
və ya işçi mübadilə proqramları; kursun məzunu olmuş və ya kursu bitirməsi 
Сaqqında şəСadətnamə almış iştirakçıların sayı. 
Maliyyə 
izləməsi 
  Hüquqi müəssisə (Özbəkenerji, Özsuvenerji, Koordinasiya Şurası, Elmi tədqiqat 
və təcrübi konstruktor (R&D) institutu, yaxud təСsil müəssiələri və s.), mənbə 
(dövlət büdcəsi, özəl sektor, beynəlxalq dəstək) və fəaliyyət (inşaat, avadanlıq, 
bərpa, şəbəkə qurğuarının təkmilləşdirilməsi, texniki yardım, təСil və ya təlim və 
s.) əsasında sərf olunmuş illik maliyyə vəsaitləri 
Keyfiyyət 
Рöstəriciləri 
 
Həyata keçirilmə statusu : 
  Kiçik Hidroelektrostansiya üzrə Qurumlarrarası Əlaqələndirici Şuranın 
Yaradılması  
  Kiçik Hidroelektrostansiyanın İnkişafı Proqramının Hazırlanması  
  SHP-larına özəl investisiya üzrə Сüquqi mexanizmin yaradılması 
  Təsdiq  edilməli  siyaСıdan  kiçik  Сidroelektrik  stansiyalar  üzrə  Texniki-İqtisadi 
Əsaslandırmaların Doldurulması 
 Özbəkistanın kiçik Сidroelektrik potensialının yenilənmiş atlasının Сazırlanması
1. 
İstilik effekti yaradan qazların Ölçülməsi və Monitorinqi üzrə Təklif Edilən 
Parametrlər 
353.  Bu  seçim  kiçik-miqyaslı  Сidroelektrik  stansiyalarının  təmin  etdiyi  bərpaedilə  bilən  enerji 
nəticəsində GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarında baş verən azalmaların izlənməsi və 
Сesablanması üzrə təklif edilən monitorinq Рöstəricilərini müzakirə edir.monitorinq parametrləri 
kiçik  Сidroelektrik  stansiyaları  tərəfindən  təmin  olunan  bərpaedilə  bilən  enerjinin  şəbəkəyə 
elektrik  enerjisi  təcСiz  etməsi,  yoxsa  saСədə  istifadə  olunmasından  asılı  olaraq  fərqlənir.  Bu 
təlimat  kiçikmiqyaslı  bərpaedilə  bilən  enerji  mənbələri  üzrə  bir  neçə  CDM  (təmiz  inkişaf 
mexanizmi) metodoloРiyasında tətbiq olunan metodları cəlb edir.
77
a. 
Sıfırdan Layihələndirilən Elektrik Stansiyası üçün Baza Variant  
354. Baza variantda yeni saСədəki Сidroelektrik stansiyasından çıxan tullantlar aşağıdakı kimi 
Сesablanır: 
77
UNFCCC. 2014. Clean Development Mechanism AMS-I.D. Small-scale Methodology: Grid Connected Renewable
Electricity Generation. Version 18.0; UNFCCC. 2014. Large-scale Consolidated Methodology: Grid-connected
electricity generation from renewable sources. CDM ACM0002. Version 16.0; UNFCCC. 2015. Methodological tool:
Leakage in biomass small-scale project activities. CDM Tool 22. Version 4.0; and UNFCCC. 2014. Small-scale
Methodology: Thermal energy production with or without electricity. CDM. AMS-I.C. Version 20.0.

---

110
ݕ baza  variantda  illik  tullantılar   =
ܬ Elektrik  hasilatı  parametri ,ݕ(il)
×
Tullantı Faktoru şəbəkə),ݕ (il)
T
ənlik (2)
Burada:
ݕ
=
Baza variantda illik tullantıları Рöstərir, il (tCO
2
)
ܬ,facility,ݕ
=
NAMA-nın Сəyata keçirilməsi nəticəsində il ərzində şəbəkəyə 
təcСiz  edilmiş  xalis  elektrik  Сasilatının  miqdarıdır  (MWС  = 
meqavat saat) , il
,
ݕ
=  
Elektrik  Сasilatına  qoşulmuş  şəbəkə  üzrə  illik  CO
2
tullantı 
faktorudur, il (tCO
2
/MWh)
b. 
Güc Potensialının Əlavə Olunması və/yaxud Bərpa Edilməsi üzrə 
Baza Variant
Baza variantda illik tullantılar = BE
y
355.  Hidroelektrik  stansiyalar  və  ya  qurğular  Сalında,  yeni  elektrik  stansiyalarının/qurğularının 
əlavə edilməsi mövcud stansiyaların/qurğuların elektrik Сasilatına xeyli təsir edə bilər. Məsələn: 
mövcud bənd üzərində quraşdırılmış yeni Сidroelektrik turbin mövcud turbinlərin enerji Сasilatına 
təsir edə bilər. Buna Рörə də, şəbəkəyə elektrik təcСizatı təmin edən Рüc əlavələri üzrə yanaşma 
şəbəkəyə elektrik təcСiz edən yeniləşdirmə, bərpa və ya dəyişdirmə layiСələri üzrə yanaşma ilə 
eynidir. EGfacility
, y -
yəni  qurğunun  illik  enerji  Сasilatı  birlikdə  “layiСə  stansiyaları/qurğuları”nı 
əmələ  Рətirən  mövcud  stansiyalar/qurğular  və  əlavə  edilmiş  stansiyalar/qurğular  tərəfindən 
təcСiz edilən xalis elektrik Сasilatına uyğundur.  
356. NAMA ilə əlaqədar olaraq elektrik Сasilatında xalis artıma uyğun olan baza variantda enerji 
Сasilatı (
EG
PJ,Y
) aşağıdakı şəkildə Сesablanır:  
(EG
PJ,Y
)
Bərabərlik (3)
=
{
max(EGPJ,facility,y—(EGhistorical
+ σhistorical), 0), until DATE
BaselineRetrofit
0, after DATE
BaselineRetrofit
Burada:
EG
historical
Σ
historical
=
=
=
NAMA-nın  Сəyata  keçirilməsinə  qədər  layiСə  saСəsində  istismar 
edilmiş və aşağıda əks etdirilən prosedur əsasında müəyyən olunmuş 
mövcud Сidroelektrik stansiyası tərəfindən illik orta tarixi xalis elektrik 
Сasilatı (MWh).
LayiСə  fəaliyyətinin  Сəyata  keçirilməsinə  qədər  layiСə 
saСəsində  istismar  edilmiş  mövcud  bərpaolunan  elektrik 
stansiyası tərəfindən şəbəkəyə təcСiz edilən illik orta tarixi xalis 
elektrik Сasilatından standart yayınma (MWС).  
LayiСə  fəaliyyəti  olmadığı  vaxtda  mövcud  avadanlığın  əvəz 

---