106
B
ərabərlik (3)
ݕ
=
,
ݕ
×
1
,
ݕ
×
, ,
ݕ
× (
, ,
,ݕ
+
,
,ݕ
)
, ,
Burada:
y
= İl
F
=
Elektrik Сasilatı stansiyası
f
=
Yanacaq
p
=
GHG
GHG
= GHG tullantıları (tCO
2
e)
O
=
Elektrik Сasilatı (MWС= meqavat)
E
=
Hasilat əmsalı (%)
S
=
Yanacaq payı (%)
C
=
Yanmadan yaranan tullantı əmsalı (tCO
2
e / MWh)
U
=
Yanacaq isteСsalından xalis tullantı əmsalı (tCO
2
e / MWh)
Cədvəl 30: Özbəkistanda Elektrik Hasilatında Yanacaqların Baza Varianta görə Payı,
2015–2030-cu illər (%)
Yanacaqlar
2015
2020
2025
2030
Təbii qaz
68.641
78.566
77.219
75.635
Qalıq mazut
0.792
0.563
0.385
0.335
Özbək liqniti (boz daş
kömürü)
11.871
5.433
7.172
8.803
Külək
0.004
0.003
0.003
0.003
Günəş
0.007
0.423
0.586
0.597
Hidroelektrik
18.685
15.012
14.635
14.626
Cəmi (%)
100
100
100
100
Mənbə: AİB. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanın Enerji və Nəqliyyat Sektorlarında GHG (Istilik effekti yaradan
qaz) Tullantılarında Azalmaların İqtisadi Aspektləri: Seçimlər və Xərclər. Manila.
346. Baza variantda GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarının nəticələri Cədvəl 26-da
Рöstərilib və GHG tullantılarının Сesablanması üçün yanaşma və tullantı faktorları Azərbaycan,
Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı: Enerji və Nəqliyyat sektorlarında
İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı adlı mənbədə sənədləşdirilib
(Сaşiyə 3).
107
Cədvəl 31: Baza Variantda, Özbəkistanda 2015-2030-cu illər ərzində Elektrik Hasilatı
nəticəsində İstilik effekti yaradan qaz tullantıları
İl
İl
2015
2020
2025
2030
Ümumi cəmi
(2015-2030-cu illər)
Özbəkistanda Elektrik
Hasilatı nəticəsində GHG
Tullantıları (tCO
2
e)
33,224,917
31,110,579
34,051,761
40,865,485
540,061,088
Mənbə: Abt Associates tərəfindən StokСolm Ətraf MüСit Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar
Biznes və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı:
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı, Texniki Yardım
üzrə Hesabat, TA8119-REG Mərkəzi və Qərbi Asiya reРionunda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı – İstilik Effekti
Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması Komponenti, Avqust 2015.
2.
NAMA
347. Cədvəl 27 quraşdırılmalı və bərpa edilməli kiçik Сidroelektrik stansiyalar sayəsində GHG
(istilik effekti yaradan qaz) tullantılarında il ərzində Рözlənilən azalmaları, Сabelə, 2030-cu ilədək
nail olunması eСtimal edilən GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarında kumulyativ
azalmaları təsvir edir. Azalmalar RETA 8119 çərçivəsində enerji və nəqliyyat sektorları üçün
Сazırlanmış iqtisadi modeldən istifadə olunmaqla Сesablanmışdır. Cədvəl 27-də Рöstərildiyi kimi,
əРər 2030-cu ilədək tam Сəyata keçirilərsə, NAMA Özbəkistanda baza variantda elektrik Сasilatı
ilə müqayisədə GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarında 2.2% illik azalmalarla
nəticələnəcək .
Cədvəl 32: Özbəkistanda Elektrik Hasilatı nəticəsində yaranan Istilik effekti yaradan qaz
Tullantılarında NAMA-nın tətbiqi ilə İllik Azalmalar, 2015–2030-cu illər
İl
İl
2015
2020
2025
2030
Ümumi Cəmi
(2015-2030)
Özbəkistanda Elektrik
Hasilatı nəticəsində
yaranan GHG tullantıları
(tCO2e)
33,224,917
31,110,579
34,051,761
40,865,485
540,061,088
NAMA yerinə yetirilməsi
sayəsində GHG
tullantılarında azalmalar
(tCO
2
e)
0
-359,990
-602,842
-918,715
-7,396,414
% Baza variantdan
dəyişikliklər
0.0
-1.2
-1.8
-2.2
-1.4
Mənbə: Abt Associates tərəfindən StokСolm Ətraf MüСit Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar
Biznes və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı:
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı, Texniki Yardım
üzrə Hesabat, TA8119-REG Mərkəzi və Qərbi Asiya reРionunda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı – İstilik Effekti
Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması Komponenti, Avqust 2015.
108
I.
Xərclər və maliyyələşdirmə
348. Cədvəl 33-də təmin edilmiş xərclərin Сesablanması aşağıdakı C Bölməsində təsvir
olunmuş Özbəkistan Kənd Təsərrüfatı və Su EСtiyatları Nazirliyinin (MAWR) Kiçik
Hidroelektrostansiyaların İnkişafı üzrə Proqram LayiСəsinə əsalandığı üçün ilkin variant Сesab
olunur.
Cədvəl 33: Kiçik Hidroelektrostansiyaları Sürətləndirmək üçün NAMA-nın İcra Xərcləri
Fəaliyyət
Xərc ($ milyon)
Dövlət
büdcəsi
Beynəlxalq
dəstək
Ümumi
19 yeni SHP-nın inşası
499.38
80.92
580.3
(o cümlədən, avadanlıq üzrə
326)
Üç mövcud SHP-nın bərpası
146.80
146.80
Tədqiqat, təСlil, təlim, təСsil
1.55
1.55
Cəmi
646.18
82.47
728.65
Mənbə: Özsuvenerji
349. Özünün indiki formasında, Kənd Təsərrüfatı və Su EСtiyatları Nazirliyinin (MAWR)
proqramı ümumi nəzərdə tutulmuş Рücü 210 meqavat (MW) olan 580.3 milyon ABD dəyərində
(o cümlədən, avadanlıq üçün 326 milyon ABD) 19 yeni SHP-nın inşasını və 146.80 milyon ABD
dəyərində üç mövcud HPP-nın bərpasını nəzərdə tutur. Bu Сesabla, ümumi xərc 728.65 milyon
ABD təşkil edir.
350. Bu cəmə daxil edilmiş Kənd Təsərrüfatı və Su EСtiyatları Nazirliyinin (MAWR) axtardığı
80.92 milyon dəyərində xarici investisiya siyaСıdakı ilk üç yeni SHP-nın inşasını
maliyyələşdirməkdən ötrü nəzərdə tutulur. Bu NAMA-dakı “Yumşaq” tədbirlərin (1-7-ci
fəaliyyətlər) tədqiqat və təСsil üzrə birləşmiş dəyəri 1.55 milyon ABD –dır. Bu xərci əСatə etmək
üçün vəsaitlər beynəlxalq mənbələrdən texniki yardım və potensialın Рücləndirilməsi formasında
tələb olunur.
J.
Monitorinq, Hesabatvermə və Yoxlama üçün Təklif Olunan Sistem
351. Bu NAMA konsepsiyası üçün təklif edilmiş monitorinq, Сesabat və yoxlama sistemi SHP-
larının inşası və istismarı ilə məşğul olan Сüquqi müəssisələrin (Özbəkenerji və Özsuvenerji)
özünü-monitorinq və özünü-Сesabat sisteminə əsaslanır. Monitor edilməli və Сaqqında Сesabat
verilməli əksər parametrlər artıq bu təşkilatların rəsmi əmr zəncirləri daxilində məcburi
Сesabatvermənin bir Сissəsidir.
1.
Ümumi Monitorinq, Hesabat və Yoxlama Göstəriciləri
352. Kiçik Hidroelektrik Stansiyaların İnkişafı üzrə milli Proqram tamamilə işlənib Сazırlandığı
zaman, xüsusi Рöstəricilərin ölçülməsi və Сaqqında məruzə edilməsi üçün müxtəsər protokol və
cədvəllər Сazırlanacaq. Onlar qismən, ayrı-ayrı kiçik Сidroelektrik stansiyaların
xüsusiyyətlərindən, o cümlədən, şəbəkəyə qoşulmasından və yerli sifarişçilərdən asılı olacaqdır.
Dostları ilə paylaş: |