237
ÇAĞDAŞ TEKSTİL TASARIMINDA YÜZEY
ARAŞTIRMALARI
RESEARCH ON SURFACE PATTERN IN
CONTEMPORARY TEXTILE DESIGN
Bulunulan çağın anlayışına ve şartlarına uygun olma
anlamına gelen çağdaşlık tekstil tasarımında günün
moda eğilimlerine uygunluk olarak değerlendirilmek-
tedir. Moda eğilimleri güncel tasarım, mimari, müzik,
kültür, politika ve teknoloji pazarlarındaki tüketici
davranışları ile değişmekte ve kumaş modasına renk,
desen ve dokusal etkiler olarak yansımaktadır. Güncel
kumaş eğilimleri incelendiğinde sanat, zanaat ve tek-
noloji birlikteliğinde seri üretim söz konusudur. Ana
temalar olarak geleneksel, lüks, teknolojik ve doğal
temalarının öne çıktığı görülmektedir. Bu çalışma kap-
samında son 5 yıl içindeki kumaş moda eğilimleri ince-
lenerek öne çıkan temalara bağlı kumaş tasarımları ve
yüzey araştırmaları yapılmıştır. Araştırma sürecinde
dokuma tekniği ile tasarlanan kumaşlarda malzeme,
örgü ve yapı birlikteliği ile deneysel uygulamalarla
çağdaş tekstil tasarımına dönük yüzey etkileri ortaya
konulmuş, gelecek sezonlara ilham verecek öneriler
getirilmiştir.
Contemporary which means being suitable to the un-
derstanding and conditions of the ongoing time period
is assessed as being trendy in view of textile design.
Fashion trends are up to the consumer behaviors in the
current design, architecture, music, culture, politics
realm and technology market and it is reflected to the
fabric fashion by color, pattern and textural effects.
Contemporary fabric trends for mass production are
formed by the combination of art, craft and technology.
Main concepts are traditional, luxury, technological and
Anahtar Sözcükler: Moda, Eğilim, Kumaş, Yüzey Etkileri /
/
Fashion, Trends, Fabrics, Surface Effects.
Çukurova Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil ve Moda Tasarım
Bölümü //
Çukurova University, Faculty of Fine Arts, Department of Textile and
Fasion Design
halaceli@cu.edu.tr
ÖZET ABSTRACT
Doç.Dr. Havva H. METLİOĞLU
08-11 Nisan April
2015
238
natural. In this research fabric trends in the last five
years are examined to design fabrics with contemporary
surface effects to be implemented by weaving. Fabrics
are designed with weaving technique in view of con-
temporary fabric trends within the scope of material,
construction and structure for experimental implemen-
tations. Design suggestions are made for the upcoming
seasons.
Giriş
Bulunulan çağın şartlarına ve anlayışına uygun olma
anlamına gelen çağdaşlık, tekstil tasarımı açısından
günümüz moda eğilimleri ve bu eğilimlere bağlı olarak
şekillenen renk, malzeme, doku ve yüzey etkilerine uy-
gunluktur. Jackson, moda eğilimleri teriminin belirli bir
sezondaki moda yapılanmasına ve görünüşlerine işaret
ettiğini belirtmektedir (alıntılayan Ertürk, 2011, s.14).
Gelecek sezonlardaki görünümler için moda eğilimleri
(trendler) eğilim belirleyici firmalar tarafından tahmin
edilmekte ve 2 yıl sonraki moda eğilimleri için dergi,
video ve çizimlerle yayınlanmaktadır. Moda eğilimlerini
tahmin sürecinde pek çok sosyal, teknolojik ve kültürel
etmen rol oynamaktadır.
“ Eğilim (trend) tahminleri çevre, pazar ve ürün etrafın-
da şekillenir. Çevre mevcut ve yakın zamanda oluşacak
olan politik, sosyal ve kültürel olayların incelenmesi ile
analiz edilebilir. Pazar, tüketici, rekabetçi firma ve satış
oranlarının çözümlenmesidir. Mevcut olan ürünlerin
gözden geçirilmesi ile birlikte gelecek ürünün renk, ku-
maş ve stilinin analizi ile trend tahmini yapılabilir” (Kim,
Fiore, Kim, 2011, s.54). Eğilim tahmin firmaları tasarım,
müzik, mimari, kültür, politika, teknoloji pazarlama ala-
nındaki ana vizyonerlerle görüşmeleri sonucu bilgi top-
lar, alt kültür etkileri, tüketici yaşam stili ve tercihlerine
bağlı analizlerde eğilim tahmin firmalarını yönlendirir.
Dünyadaki olaylar, sosyal, kültürel, sportif etkinlikler,
ekonomik ve teknolojik değişimler de birbirini etkileye-
rek moda ve stiller üzerinde etkin olmaktadır.
Keiser ve Garner’a göre “Yeni gelişen kumaş teknolo-
jileri, yeni bulunan lifler ve apre uygulamaları tüke-
ticinin rahatlığına yönelik oldukça geniş bir yelpaze
oluşturmaktadır” (2003, s.93). Ayrıca, bu araştırmalar
sezon için önerilen renklerin yeni kumaşlarla nasıl
kullanılacağını da göstermektedir. “Örneğin, 1990’larda
popülerliği artan yüksek teknolojili kumaşlar, 1990’lar-
dan bugüne kadar uzanan fütürizm eğilimine öncülük
etmiştir. Bugün geleceğe yönelik öngörülerde bulunan
eğilim araştırmacılarını etkilemeye devam etmektedir”
(Ertürk, 2011,s.15).
Kumaş eğilimleri ele alınacak olursa Japon tasarımcıla-
rın öncülüğünü yaptığı sanat, zanaat ve teknoloji birlik-
teliği son yıllarda çağdaş kumaş tasarımına damgasını
vurmuş denilebilir. Ana temalar olarak geleneksel, lüks,
teknolojik ve doğal temalarının öne çıktığı görülmek-
tedir. Shah’a göre “Kumaşların dokunsal ve duyusal
nitelikleri sanat, zanaat ve endüstrinin birlikteliğinin
sonucudur. Seri üretim ürünlerin bolluğu ve kofluğu ne-
deniyle yaşamlarımızdaki dokunsal his eksikliği bizleri
el yapımının şiirsel ve anlamlı izinin taşıyan objeler için
heveslendirmektedir” (2014, s.116).
Bu nedenle çağdaş tekstil yüzeylerinde teknolojik mal-
zeme, el yapımı işlemler ve deneysel yöntemlerin öne
çıktığı söylenebilir.
Kumaşın yüzey görünümüne dönük moda eğilimleri
incelendiğinde alt başlıklar şeklinde aşağıdaki gibi sıra-
lanabilir (Shah, 2014, s.116) :
Teknolojik: Metalik-yansıtıcı, Hacimli (mimari), Katmanlı
(mimari), yeni malzemelerle elde edilmiş yüzeyler ön
plana çıkmaktadır.
Geleneksel: Etnik desen ve renklendirmeli, dantel ve
nakış
Doğal: Organik malzemeden yapılmış ve doğal görünüm
Klasik: Küçük desenler, brokarlar, tüvit ve kazayağı de-
senler gibi desen ve yüzey özellikleri öne çıkmaktadır.
Uygulamalar
Bu araştırmada son 5 yıllık kumaş eğilimleri incelene-
rek süregelen ve ileride de devam edecek yüzey etkile-
rinden teknolojik, geleneksel ve doğal etkiler üzerinde
durulmuş ve uygulamalar yapılmıştır. Bu etkiler için alt
başlıklar açılmış ve başlıca metalik ve yansıtıcı, trans-
paran ve hacimli, biçimlendirilebilir, keçe ve deneysel
malzeme yorumlarına bağlı tasarımlar yapılmıştır.
Araştırma kapsamında bir tasarımda aynı zamanda
birden fazla etkinin birlikteliği hedeflenmiş ve yenilikçi
bir yaklaşımla ortaya konulması amaçlanmıştır.
1. Metalik Ve Yansıtıcı Etkiler
Şekil 1. Yansıtıcı etkilere dönük hikaye panosu,
Close-Up Home Textile (b), 2013, s. 116