Thank you for your contribution

90

2-Yapıtı oluşturan göstergeler :

Yapıtta yer alan göstergeler: bir apartman, pencere-

ler, pencere pervazları, apartmanın alt katında sokak 

düzleminde yer alan dükkânlar, dükkân tabelaları, vitrin 

camları, apartmanın üzerinde yer alan miş’li geçmiş 

zaman fiil çekimleri, fill çekimleri önündeki tireler ve 

bu göstergelerin içinde yer aldığı kamusal alanın bir 

parçası olan kentsel uzamdır. 

 

3-Yapıtı oluşturan betiler arasındaki ilişkileri 

kuran yapısal öğeler: (Kompozisyon, renk, 

geometrik biçim, hazır yapıtı biçimlendiren 

öğeler..)

Yapıtta hazır malzeme olarak bir apartman kullanıl-

mıştır. Apartman sokağın köşesinde konumlandığı için, 

geometrik yapısı iki sokağın kesişim açısına göre bi-

çimlenmiştir. Apartmanın mimari yapısı incelendiğinde 

sade, geometrik biçimlerden oluşmaktadır. Apartmanın 

1. kesitte yer alan bölümü üzerinde herhangi bir süsle-

me, ayrıntı mevcut değildir. Yapıt sade, düz, kiremit ren-

gindedir. Apartmanın 2. kesitinde yer alan bölümünde 

ise beş dükkân, dükkânların tabelaları ve vitrinleri yer 

almaktadır. Yapının üst bölümü çok sadeyken, alt bölüm 

kalabalık görünmektedir. Ayşe Erkmen, yapının sade 

olan üst bölümüne müdahale ederek, miş’li geçmiş 

zamanın fiil çekimlerini apartmanın dış yüzeyine monte 

etmiştir. Yapıtın üzerine monte edilen dil göstergeleri, 

binanın pencere pervazlarıyla aynı tonda kahverengidir.  

Yapının üzerine yerleştirilen yazılar, renklerinden ve 

konumlandırılış biçimlerinden  dolayı yapının bir parçası 

gibi algılanmaktadır. Binanın altında yer alan dükkânlar 

ise dikey çizgileriyle yapıya hareket kazandırmaktadır. 

Yapının üst bölümü ile dükkânların yer aldığı giriş katı, 

renk ve hareket açısından bütünleşmemektedir.

4-Yapıtı oluşturan göstergelerin izleyiciye 

ilettikleri düz ve yan anlamalar: 

“Ev Üzerine” Yapıtını Oluşturan Göstergelerin Anlam 

Birimcikleri.

iletişim kuramadıklarına dikkat çekmiş ve bu kez Al-

manları aynı duruma getirmiştir. Almanlar yapıtı görsel 

olarak algılamakla birlikte, dilsel göstergenin anlamını 

kavrayamamışlardır (Atakan, 2008, s.123).

Görsel Gösterge Çözümleme Ölçeğiyle Ayşe 

Erkmen’nin “Ev Üzerine” Adlı Yapıtının  

Çözümlenmesi

Yapıtları gösterge bilimsel ölçekle çözümlemeden önce 

kesitleme işlemi yapmak gerekir. Yapıt iki kesite ayrı-

larak mantıksal ayrılığa göre bölümlenmiştir. Yapıtın 

birinci kesitinde apartman göstergesi ve dil gösterge-

leri yer alırken, ikinci kesitte dükkânlar, sokak ve kent, 

kamusal alan yer almaktadır.

Resim 1. Ayşe Erkmen “Ev Üzerine

Resim 2. Ayşe Erkmen “Ev Üzerine”nin Ayrıntısı

1-Yapıtta kullanılan malzeme ve teknikler :

Yapıtta kentsel uzamda yer alan bir apartman kulla-

nılmıştır. Apartmanın dört yol ağzında, kentin işlek bir 

caddesinde yer alması dikkat çekicidir. Apartmanın 

katları ve pencere pervazları arasına miş’li geçmiş za-

manın fiil çekimleri, pleksiglas malzemesinden harfler 

şeklinde kesilerek monte edilmiştir. Fiil çekimlerinin 

bir panonun üzerinde yer almaması ve harfler şeklinde 

monte edilmiş olması, reklâm panolarının yerleştiği 

yerde konumlandırılmaları dikkat çekmektedir. Apart-

manın alt katında ise dükkânlar, vitrin camları, dükkân 

tabelaları yer almaktadır.

---

91

5-Yapıtta yer alan kişi, nesne, figür, betisel 

olmayan (non figüratif) zaman, uzam (mekân) 

öğeleri : 

Kahramanlar: Yapıt kamusal bir alanda yer aldığı için 

sabit bir kahraman yoktur. O apartmanı paylaşan insan-

lar, sokaktan geçerken yapıtla karşılaşanlar, apartma-

nın alt katındaki dükkânlarda çalışan, alışveriş yapan, 

sürekli değişen insanlar bir şekilde yapıta dâhil olarak 

yapıtla bütünleşmektedir. Apartmanı algılayan, aynı 

uzamı paylaşan insanlar bir özne olduğu için kimliği 

belli olmayan bir özne eyleyenden söz edilebilir.

Zaman: Sanatçının binaya müdahalesi ve onu bir hazır 

yapıt olarak sunması, kamusal alanda yer aldığı sürece 

yapıtın varlık zamanını oluşturacaktır. 

Uzam: Yapıt açık uzamda, kamusal alanda yer almakta-

dır. Yapıtın yer aldığı sokak ve kent çevreleyen uzamdır. 

Yapıtın anlamının oluşumunu etkileyen ana unsur, 

yapıtın yer aldığı, göçmen Türklerin yoğunluklu yaşadığı 

uzam ve kamusal alandır.

Göstergeler

Düz Anlam

Yan Anlam

Apartman

Cansız+nesne+ yaşam alanı

Sıcaklık+komşuluk+ortak yaşam alanı+rastlantısal 

beraberlik+aidiyet+ güvenlik duygusu+mekân pay-

laşımı+sınır+özelalan+mahremiyet+ özel yaşam+-

kapalı olan

Kiremit Rengi

Cansız+bir renk+ enerji

Sıcaklık+tuğla+doğallık

Beş Dükkân

Cansız+ Nesne+ticari kurulus

Sosyal yaşam+iletişim+rastlantısal beraberlik+ka-

musal alan iletişim+ ticaret+ekonomik döngü+alış 

veriş+kalabalık

Dükkân tabelaları

Cansız+nesne+ ticari kuruluş

İletişim+tanıtım+mekân paylaşımı+ reklâm+işlev 

belirleme

Cam vitrin

Cansız+nesne+ Sunum

Gösterme+açıklık+reklâm+ticaret

Yapının

üzerine yerleştirilmiş 

yazılar (1.kesit)

Cansız+ nesne+dil göstergesi

Türkçe+ miş’li geçmiş zaman eki+ rivayet+şaş-

kınlık+türkçe bilenler için anlamlı olan+ türkçe 

bilmeyenler için sadece görsel olan+ anlamı 

çözümlenemeyen+ anlam açısından oraya ait olma-

ma+ biçim açısından oraya ait olma+ merak+reklâ-

molmayan+göçmen+göçme n türkler+eklenme+dil 

bilgisi+geçmişe ait olan+ başkasının duyup roup 

naklettiği+ başkasına ait+yorum+3. Kuşak göç-

men+göçmen +Türkiye+masal+

Tire

Cansız+nesne+imla işareti

Ayırma+düzen+ek+Türkçe’de ek belirtmek+Kural

Dükkânda satış alışveriş 

yapan insanlar

Canlı+insan

Rastlantısal beraberlik+ toplumsal yaşam+sürekli 

değişim+hareket+ ticaret+ekonomik döngü+alış 

veriş

Sokak

Cansız+nesne

Yapıtın bağlamı+Kreuzberg+ göçmen kenti soka-

ğı+ortak yaşam alanı+kamusal alan+göçmen Türk-

ler+mekân paylaşımı+ farklı kimliklerin buluşma 

yeri

Binanın 

konumlandığı bölge

Cansız+nesne+

Berlin’nin bir bölgesi

Almanya+Kreuzberg+göçmen Türkler+kamusal 

alan+ rastlantısal beraberlik+ ortak paylaşım ala-

nı+ çevreleyen uzam

---