The Archeology of Azerbaijan a brief Discourse
Yüklə 4,97 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 50 Açıq qapıdan azadlıqda qədrini bilmədikləri çölə son dəfə baxdılar. Allah bilir, çölü nə vaxt görəcəkdilər?! Varanok bayıra çıxdı. Qapılar ləngər vura, ağır-ağır bağlandı. Növbətçi üzünü zabitlərdən birinə tutub çağırdı: - A, bəy! - Bəy özünsən, cənab növbətçi, - çağırdığı zabit onun sözünü kəsdi. - Yaxşı, cənab rejimnik, dəllək harda qaldı, niyə gəlib çıxma-dı? Gəlsin başlarını qırxsın. Əməliyyatçıları da çağır. Yarım saat vaxt verib, rəis özü qəbul edəcək. Siz nəzarət edin, mən qovluqları aparıb rəisə verim. O, qovluqları üst-üstə qalayıb idarəyə tərəf yollandı. İkinci mərtəbədəki iri çilçıraqları olan otaqdan, telefonla kiminləsə danışan rəisin qəhqəhələri yayılırdı. *** Başlarında olan qısa saçlar təmiz qırxılandan sonra ucaboy idmançıya bənzəyən nəzarətçinin müşaiyyəti ilə bir-bir əməliyyat-çıların otağına çağırıldılar. Məhkumlardan biri altı ay əvvəl buradan məcburi əməyə cəlb edilməklə azad edilmişdisə də çöldə başını sax-laya bilməyib, yenidən kalona qaytarılmışdı. İkisi “kriti” adlandırılan həbsxanadan gətirilmişdi. Rəsul çağırılan keçən il başqa müəssisədə cəza çəkərkən qiyam məqsədiylə dustaqları dama çıxardığına görə, bir il həbsxanaya göndərilmiş, vaxtı bitdiyi üçün bu kalona yatab olunmuşdu. Güləli çağırılan məhkum isə ölüm maddəsi ilə həbsxa-nada yatmalı vaxtı bitdiyindən qalan cəzasını kalonda çəkməyə gəl-mişdi. On beş il cəza alsa da namus üstə yatdığına görə fəxr edirdi. Bacısı qızını istəyən oğlan qız ilə adı çıxıb nişanlanandan üç ay sonra nişanı qaytarıbmış. Camaat içində bunu özünə təhqir, biabırçılıq hesab edən Güləli, yaxın adamlarını başına toplayıb, fürsət tapanda oğlanı tutub, balta ilə hissələrə bölüb öldürüb. Fəxr etməyinə baxma-yaraq, həm də it kimi peşman olmuşdu. Güləli beş il krıtıda yatmışdı, on ili də qabaqda idi. Ötən beş ildə onu nə bacısı xatırlamışdı, nə də bacısıqızı. Bacısıqızı iki il idi başqa oğlana qoşulub qaçmışdı. Heç nə baş verməmiş kimi, hamı öz qaydasında yaşayırdı. Güləli, nə də onun qeyrəti artıq heç kimə lazım deyildi. Ara yerdə ölən bədbəxt oğlu dünyadan getdi, bir də Güləlinin arvadı, balaları illərlə türmələrin yolunda əsir-yesir oldular. Qalan məhkumlara təzəlikcə hökm oxunmuşdu. İki nəfərin üçüncü gəlişləri idi. Son cinayətləri - birində xırda oğurluq, digərində narkomanldıq əsas götürülmüşdü. Daha iki nəfər qazanc məqsədiylə narkotik maddələrlə alver etdiyinə görə, hərəyə on il cəza almışdılar. İstintaq təcridxanasında özünü “burjuy” kimi tanıdan orta yaşlı, daz-baş, ətli, girdəsifət Taleh milyonlarla dövlət əmlakını mənimsəmişdi. O, uzun illər böyük vəzifələrdə çalışmış, şəhərdə tanınan zavod-lardan birinə başçılıq etmişdi. Daim çöldən pulla, ərzaqla təmin olun-duğundan heç nədən korluq çəkmirdi. Məhkumlardan tutmuş paqon-luyadək - hamı öz xeyri üçün imkanlı olmasına görə fərqləndirir, hörmət edirdilər. Güləli kimi dörd məhkum da namus üstündə, ölüm maddəsi ilə cəza almışdı. Aralarında ən cavanı Azad idi. Əsgəri xidmətdə davranışı və qabiliyyəti ilə seçildiyinə görə, evə iyirmi günlük məzu-niyyətə gəlmişdi. Kaş gəlməyəydi. Ondan nə qədər gizlətməyə çalış-salar da, Azada çatan söz-söhbət onu sarsıtdı. Keçən bir il ərzində, özündən kiçik bacısının adının bir neçə adamla çəkildiyini, hamilə qalmasını, hamilə olandan sonra heç kimin ona yiyə durmamasını və hətta bic doğmasını biləndə qulaqlarına inanmadı. Onun evə gəlmə-sindən on gün əvvəl, anası gizlin doğulmuş körpəni dünyaya gələndə başına küt alətlə vurub öldürmüş və basdırıbmış. Nahaq deyilməyib, yerin də qulağı varmış. Bacısı ilə bu barədə kəlmə kəsməyə ar etdiyindən, bütün deyilənlərin doğruluğunu ancaq anasından öyrənə bilərdi. Bir axşam anasını ayrıca otağa çəkib, ikilikdə, ürəyini part-ladan söhbətlərin düzünü deməyi yalvardı. Olubmu? Olmayıbsa bu şaiyələr haradan yaranıb. Anası gah ağardı, gah qızardı, dili “yalan-dır” desə də, özünü saxlaya bilməyib dərdli-dərdli ağladı. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 51 Azad anasını öz canı, ruhu kimi duyurdu. Məsələ ona aydın idi. Demək deyilənlər doğru imiş, anası onun xasiyyətinə bələd oldu-ğu üçün açıq etiraf etməyə qorxurdu. O, bacısının əxlaqsızlığa yuvarlandığını bilsəydi, bir daha kəndə qayıtmazdı. Elə fərz edək ki, kəndə gəlmədi. Bəs camaat, el-oba? Şəhərdə də onlarla rastlaşa bilərdi. Onu hər yerdə barmaqla göstərib, bacısı fahişədir, - deyə güləcəklər. Ömrü boyu diliqısıq, gözü kölgəli olub, heç kəsin üzünə şax baxa bilməyəcək. Fikirlər onu didib dağıdırdı. Necə oldu bacısı əxlaqsız oldu, kim onu bu yola sövq etdi? Olan olmuşdu, palan içi sökməyin əhəmiyyəti yox idi. Onu düşün-dürən yaşlı atasının, özünün hörməti, gələcəyi, üstlərindəki həqarətin, ləkənin yuyulmasıydı. Bircə yolu vardı, bic körpəsi təki anasından da qurtulmaq. O, günlərlə evdən çıxmayıb, götür-qoy etdi. Qayıtmaq vaxtı yaxınlaşırdı. O, gələndə vüqarla gəlmişdi, elə də qayıtmalıydı. Məzu-niyyətin sonuna bir gün qalmış gecə bacısı yatan otağa girib, yuxuda ikən onu baş yaylığı ilə boğub, evdəkilərə heç nə demədən hərbi hissəyə deyil, polisə getmişdi. Azad gördüyü işə haqq qazandırırdı, lakin iş açılarkən anasının da körpəni qəsdən öldürməsinə görə həbs olunması onu yandırırdı. İdris atasını erkən itirmişdi. Anası neçə illərdi dul qalıb onu və iki kiçik bacısını əzab-əziyyətlə, məhrumiyyətlə saxlayıb, boya-başa çatdırmışdı. Anasını dünyalar qədər sevirdi. Onun nəzərində dünyada anasından uca, pak başqa qadın yox idi və ola da bilməzdi. Əsgərlikdən təzəcə qayıtmışdı. Hələlik ürəyinə yatan iş tapa bilmə-məsindən gününün çoxunu evdə, həyət bacada keçirirdi. Gəldiyi vaxt ərzində onun üçün yeni olan, əvvəllər fərqinə varmadığı, bəlkə də dərk etmədiyi, anasının qonşu Fərəclə gizli yaxınlıq etməsi idi. Əsgərlik İdrisi xeyli dəyişdirmişdi. O, hər şeyi anlamağa çalı-şırdı. Başa düşürdü ki, anası onlara - balalarına görə vaxtında ərə getməyib, cavan ömrünü puç edib. O da insandır, qadındı, kişiyə ehtiyacı var. Ərə getsəydi və ya haradasa özünə uyğun kənarda, göz-dən uzaq yerdə isitəklisi olsaydı, özünü bilməməzliyə vurar, qına-mazdı da. Amma, anasının özü yaşda, qonşuluqda “bacı” dediyi, arvadı olan Fərəclə gecələr həyət-bacanın gizlin yerlərində yaxınlıq etməsi ürəyinə, mənliyinə toxunurdu. Bəs onu yoldan, ağıldan çıxar-dan Fərəc? Anlamırdımı gizlinlər bir gün aşkar olacaq? Əgər o anasını sevirdisə, bunu çoxdan çəkinmədən, kişi sayağı hamıya elan etməliydi. Yox, sevmirdisə, nə vaxta qədər oğru pişik kimi haram tikəyə qonaq olacaqdı? Bu vaxta qədər Fərəc qərara gəlməmişdisə, cəzalanmalıydı. İdrisin fikri qəti idi... Baxmayaraq ki, anası da günah sahibi idi, onu cəzalandırmağı ağlına sığışdırmırdı, nə də olsa, südünü əmdiyi anası idi. Bir yay günü gecə yaxınlıqdakı toydan evə sərxoş qayıdan İdris qəfildən həyətə girəndə, eyvanın qarşısındakı ağacın altında adam qaraltısı gördü. Qaraltının Fərəclə anasının olduğunu duyunca, elə bil başında ildırım çaxdı. Çaxan ildırımın işığında anasını Fərəcin qucağında gördü. İldırım Fərəci yandırıb kül etməliydi. O, çoxdan cibində gəzdirdiyi fin bıçağını arxadan Fərəcin kürəyinə zərblə sap-ladı. Fərəcin qolları boşaldı. Ağrıdan zarıyıb yerə çökdü. Anası əvvəlcə başqa aləmdə olduğundan nə baş verdiyini anlamadı. Fərəcin kökündən qoparılmış ağac kimi yerə dəydiyini, arxasınca İdrisin qan çanağına dönmüş gözlərini görüncə, dəhşətə gəldi. Çığırmaq, bağır-maq istədi. İdris yerə sərilmiş yaylığı yumrulayıb, heyrətdən açıla qalmış ağzına tıxadı. Nifrət dolu səslə, ömründə birinci dəfə anasının üstünə qışqırdı: - Rədd ol burdan, rədd ol. Vallah öldürərəm, tikə-tikə doğra-ram, gözüm görməsin səni... Qorxudan, xəcalətdən canına üşütmə düşən anası tələm-tələsik evə qaçıb gözdən itdi. İdris ilk bıçaq zərbəsindən sonra yerə yıxılmış Fərəcin namussuz qanının yeri bulamaması üçün, üzü-üstə düşmüş meyidi it leşi kimi sürüyüb çəpərin o tayına, öz həyətinə tolazladı. Səhərin açılması ilə başlanacaq qalmaqalı gözləmədən özünü polisə təslim etdi. Zülalın qardaşı evlənəndən üç ay sonra iş dalınca Rusiyaya getmişdi. Təzə vaxtlar hər ay pul göndərir, altı aydan bir evinə baş çəkirdi. İllər keçdikcə pul göndərişlərinin sayı azaldı, özü isə ildə bir dəfə gəlir, ya da heç gəlmirdi. Bir oğlu, bir qızı böyüyürdü. Ev ata-anasının yanından kənarda olduğundan tamamilə keçmişdi gəlinin ixtiyarına. Əri evdə olmadığı üçün evin xeyrini, ziyanını, bütün işlə-rini özü sərbəst icra edirdi. Bu minvalla yeddi-səkkiz il keçdi. Ata-anasının, bacı-qardaşlarının təkidlərinə baxmayaraq, gedəndə üç ilə qayıdacağını vəd edən qardaşının birdəfəlik qayıdıb evinə yığışmaq fikri yox idi. Zülalı təəccübləndirən qardaşı arvadının ərinin Rusiyadan qayıtması söhbətinə laqeyidliyi, əksinə, onun tərəfində durmasıydı. Qardaşı boynuna Yüklə 4,97 Kb. Dostları ilə paylaş:
|