The Archeology of Azerbaijan a brief Discourse
Yüklə 4,97 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 13 - On iki. Siqaret çəkirsən? - Xeyir, çəkmirəm. - Düz edirsən, - siqaretini alışdırdı, - mən də sən yaşda olanda çəkmirdim. Sonra adamı gic eləyən vəziyyətlərə dözümlü olmaq üçün dözə bilmədim, çəkdim. Qapı döyüldü. - Gəl. Orta yaşlı bir kişi qapını açdı. - Sabahın xeyir, rəis. Necəsiz? - Sağ ol, Əhməd. - Mən lazımam? - Əhməd, hamıya xəbər eylə, səliqə sahmana fikir versinlər, rəis “obxoda” çıxacaq. İndi özüm də gəlirəm. Çayın varsa, bizə bir stə-kan çay ver. - Termosu göndərərəm. Başqa qulluğunuz? - Sağ ol. Sən canın “üzdəniraqları” gözdən qoyma, üstlərində ol, tualetədək hər yeri parıldatsınlar. - Yaxşı, rəis, - Əhməd qapını örtüb getdi. - Üzdəniraqlar rejimi pozanlardır? - Şəfi maraqlandı. - Xeyr, cəmiyyətin pozulmuş adamlarıdı. Onlar daxili, mənəvi, əxlaqi deformasiyaya uğradıqlarından, cismani deformasiya-ya da məruz qalıblar. Yəni “mavi”lərdir və ya belə də demək olar, rəis demişkən “müəssisənin qızları”. Yaxşı yadıma düşdü, deyim, sonra gec olar. Tanımadığın məhkumla əl verib görüşmə. Bu işçilər arasında yaramazlar var, səni məsxərəyə qoymaq üçün bir üzdənirağı gön-dərərlər, gəlib sənlə əl verib görüşər. Nəbadə belə şeyə yol verə-sən. Sonra, bu zonda işləyə bilməyəcəksən. Yadda saxla, üzdəniraqla əl ilə görüşmək olmaz. Qapı sakitcə aralandı. Arıq, uzun, üzündən uşaqlıq cizgiləri getməyən məhkum bir əlində termos, digərində iki stəkan-nəlbəki içəri daxil oldu. Çay süzdü, sonra: - Cəbrayıl müəllim, başqa qulluğunuz olsa çağırın, - deyib otaqdan çıxdı. - Bəs bu kimdir? - Şəfi soruşdu. - Bu “şusturyakdı”. Bayaqkı məhkumun - Əhmədin şusturya-kıdır. Sən otur, çayını iç, mən bir fırlanım, “obxod” edim, bunlara çox arxayın olmaq olmaz, gedim özüm yoxlayım. Cəbrayıl dəhlizə çıxdı. Şəfi təklikdə otağa daha diqqətlə nəzər yetirdi. Stolun küncündə xeyli kitab- dəftər üst-üstə qalaqlanmışdı. Divar qəzeti ötən bayramdan qalan idi. Çarpayının üstünə sərilmiş adyalın rəngi bozarmışdı. Otaq adama cansıxıcı gəlirdi. İstər-istəməz azad dünyadan kənar olduğun duyulurdu. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 14 Şəfi darıxan kimi oldu, ayağa durub pəncərənin önünə gəldi. Xeyli uzaqdan yanbayan düzülən doqquz mərtəbəli evlər görünürdü. Bir qədər aralıda isə meşənin kənarındakı şossedə sürətlə maşınlar şütüyürdü. Elə bil yaşadığın dünyaya kənardan, başqa dünyadan baxır-dın. Pəncərənin altından, binadan iyirmi metr aralı nəzarət iz zolağı keçirdi. Əvvəlcə cırğa boyu adam hündürlüyündə tikanlı məftil uzanırdı. Məftildən sonra üç metrdən çox enlikdə toz kimi narın şumlanmış torpaq sahəsi gəlirdi. Sahənin ətrafı boyu dörd metrədık hündürlükdə, üstü tikanlı məftillərlə örtülü, qalın daşdan hörülmüş divar müəssisəni azadlıqdan ayırırdı. Bu divardan beş-on metr aralı daha hündür taxta hasar qurulmuşdu. Hasarların arası ilə çiyinləri avtomatlı əsgərlər gəzişirdi. Əslində bu hasarlar azad dünya ilə məhbəs həyatının arasında sərhəd idi, dövlət sərhəddindən də ayıq-sayıq qorunan sərhəd. Dəhlizdən Cəbrayılın acıqlı səsi gəlirdi: “Adama nə qədər deyərlər, nə qədər başa salmaq olar, gərək bir biz alıb bir-bir bizləyə-sən ki, hərəkətə gələlər. Tualetə heç kimi qoyma, getsinlər həyətə, cəld olun, gəlib məni danlasalar, sonra mən bilirəm sizinlə necə rəf-tar edəcəyəm.” Cəbrayıl qanıqara otağa qayıdanda Şəfi soruşdu: - Nə olub, nədən əsəbiləşmisən? - Qardaş, bizim günümüz belədi. Səhərdən başlayır haray-qışqırıq, qanqaraçılıq, axşamadək. Bunlarla başqa cür mümkün deyil. Biri anlayır, üçü özünü qoyur anlamazlığa, gərək gedib eşşəyi biz-ləyən kimi bizləyəsən ki, bulaşdırıb üstündə oturmasınlar. Yoxsa rəis gəlib səni danlayacaq ki, niyə səliqə-sahman yoxdur. Nə qədər qış-qırmaq, əsəbiləşmək olar, inan Allaha, axır vaxtlar ürəyimdə san-cılar olduğunu hiss edirəm. Belə getsə pensiya-filan gözləməyə-cəyəm, atıb işi gedəcəyəm. Bir parça çörəyi harda olsa Allahım yeti-rəcək, guya ki, burada qazancım başdan aşır. Əksinə, ömrüm puç olub gedir yaramazlar arasında. - Cəbrayıl, - Şəfi onun sözünü kəsdi, - düzünü desəm mən bura qazanc dalınca gəlməmişəm, belə məsləhət bildilər ki, bu sahədə gözübağlı qalmamaq üçün, gərək müəyyən müddət kalonda çalışasan. Amma bayırda, adamlarda belə təəssürat var ki, burda işlə-yənlər pul içində üzürlər. - Ölmüşdü Əliməmməd, qoysun özündən savayı kimsə qa-zansın. Bax mənim dəstəmdə kaptorqşik deyilən yer var. Məhkumların əşyaları, evdən göndərilən ərzaq burada saxlanılır. Əvvəl ora baxan evə buraxılıb, neçə vaxtdır yer boşdur. Müvəqqəti Əhmədə tapşırmışam, o baxır. Özün gördün, hər iclasda Bəhram müəllim məndən soruşur ki, adam tapmısan? Rəis də deyir işləmirsiz. Adamı haradan tapım? Elə qiymətə yaxın duran tapa bilirlər tapsınlar, onsuz da ordan mənə çatacaq bir şey yoxdur. Nə deyim özün işlədikcə hər şeyi öyrənəcəksən, görə-cəksən. Otağa iki leytenant daxil oldu: - Rəis, necədi işlər? - Sağ olun, - Cəbrayıl eyni ahənglə cavab verdi, sonra Şəfiyə, - tanış ol, bu yoldaşlar bizim mərtəbənin operləridir, yəni əməliyyat işinə nəzarət edirlər. Ucaboy leytenant - Fazil, ondan az gödək isə - Gəray, - deyə-rək özlərini təqdim etdilər. - Əyləşin, çay için, - Cəbrayıl sözünə davam etdi. - Yox, içmirik. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 15 - Salamatlıqdımı? Sözünüz, qulluğunuz var? Lazımdırsa bara-kı aylanaq? - Aylanmışıq, - Fazil cavab verdi, - yaxşıdır, səliqə-sahman qaydasındadır. Axşam baş verən “çepe” ilə bağlı Ağarəhimi axtar-dım, harasa çıxıb, onu mənim yanıma göndərərsən. - Oldu. Obxoddan sonra göndərərəm. Arxayın ol. Əməliyyatçılar gəldikləri qaydada bir an içində otaqdan çıx-dılar. Cəbrayıl səsini kimsə eşitdəcəkmiş kimi, az qala pıçıltı ilə Şəfiyə dedi: - Bunlardan özünü qoru, ehtiyatlı ol ha... Mən baxıram, sən yaxşı oğlansan, xətrini istəyib deyirəm. Birdən gedib özlərinə deyər-sən. - Nə danışırsan, Cəbrayıl, sən məni nə hesab edirsən? - Şəfi incidi. - Sənə qəribə gəlməsin. Burda adətdir, çoxu görüşəndə ağız-ağıza öpüşür, arxada isə bir-birlərinin ağzını söyürlər. Ən qorxuluları isə operlərdir. Hamısını demirəm, aralarında yaxşıları olsa da, işləri-nin xətrinə hər yola əl atanlar da var. Məhkumdan sözləri qurtaranda, başlayırlar zabitlərdən çuğulluq etməyə. Əhməd qapıda görsəndi: - Rəis, Əliməmməd müəllim aşağı mərtəbələrdədir, indi bura qalxacaqlar. - Belə et, sən olan-qalanı çıxart həyətə, barakda heç kim qalmasın, biz də gəlirik. Cəbrayıl yerində otura bilmədi: - Şəfi, furajkanı götür, çıxaq Əliməmmədin qabağına, xoşuna gəlir onu qarşılayanda. Onlar dəhlizə çıxıb baraklara yollandılar. Barak səliqəsiz əsgər kazarmasına oxşayırdı. Böyük zalın sağ və sol tərəflərində iki cərgə iki-mərtəbəli çarpayılar düzülmüşdü. Çarpayıların baş tərəfində, aralarda tumbalar və müxtəlif cür düzəldilmiş alçaq stollar gözə dəyirdi. Barakda bir neçə məhkum vurnuxurdu. Cəbrayıl onları görüb açıqlandı: - Ay balam, neçə kərəm deyərlər, yerini qaydaya salmısan, çıx get də həyətə, nə qurtdalanırsan, özünçün “priklyuçeniye” axta-rırsan, gəlib bir “zameçaniye” tapıb bassınlar karsa səni. Yeri get, obxod qurtarandan sonra gəlib işini görərsən. Barakdan qayıdıb pilləkənlərə tərəfə gəldilər ki, rəisin gəlib-gəlmədiyini öyrənsinlər. Elə bu an rəis, iki müavini, əməliyyat rejim şöbəsinin iki əməkdaşı, rəisin növbə köməkçisi, həkim və daha bir neçə nəzarətçi mərtəbənin girəcəyinə varid oldular. Cəbrayıl və Şəfi farağat vəziyyətini alıb, hərbi təzim etdilər. - Cəbrayıl, - rəisin gur səsi dəhlizə yayıldı, - ə, bu camaat sən-dən şikayət edir ki, qışqırığından barakda otura bilmirik. Qışqırmaq-la iş düzəlsəydi nə dərdimiz. Bir aydır zampalitlə baş sındırırsız, bir kaptorqşik tapa bilmirsiz. Belə qalsa özüm məşğul olacağam. Sonra orda-burda ağzıvızı Allah yolunda qoyub deyib gəzirsiz ki, Əliməm-məd adam dolandırmır. Rəisin əhval-ruhiyyəsi yaxşı idi, o danışdıqca ətrafındakılar, xoşbəxtcəsinə gülümsəyirdilər. Onun sözləri canlarına yağ kimi yayı-lırdı. Rəis barakın yarısından geriyə döndü. Yüklə 4,97 Kb. Dostları ilə paylaş:
|