The gabala archaeological expedition

34

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Şirvan düzü. Axarbaxar silsiləsindən mənzərə (Savalan). Sağda Türyançay.

The Shirvan steppe. View from the Akharbakhar ridge (Savalan). The Turyanchay River is located on the right.

Axarbaxar silsiləsinin cənub yamacları (Savalan). 

Southern slopes of the Akharbakhar ridge (Savalan).

şək. / fig. 17

şək. / fig. 18

2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda   

Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat

Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations 

in Gabala region in 2011-2012

SEBA

---

35

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Daş alətlər. 1- çopper (Böyük Əmili), 2- itiuclu (Sarısu çayı), 3- lövhə (Taxtakörpü)

Stone artifacts. 1- chopper (Boyuk Amili), 2- point (The Sarisu River), 3- blade (Takhtakorpu)

şək. / fig. 19

1

3

2

2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda   

Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat

Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations 

in Gabala region in 2011-2012

SEBA

---

36

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Daş alət. Üzərində qopuq izləri olan çaydaşı (Böyük Əmili)

Stone artifact. Worked pebble (Boyuk Amili)

şək. / fig. 20

2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda   

Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat

Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations 

in Gabala region in 2011-2012

SEBA

---

37

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Daş alətlər. 1-Üzərində qopuq izləri olan çaydaşı (Böyük Əmili), 2-Qəlpə (Cayırlı)

Stone artifacts. 1-Worked pebble (Boyuk Amili), 2-Flake (Jayirli)

1

2

şək. / fig. 21

2011-2012-ci illərdə Qəbələ rayonunda   

Paleolit dövrünə aid arxeoloji kəşfiyyat işləri haqqında hesabat

Report on the Paleolithic archaeological exploratory excavations 

in Gabala region in 2011-2012

SEBA

---

38

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Mənsur Mənsurov

 

 2012-ci ildə Qəbələ rayonunda   

Paleolit dövrünə aid kəşfiyyat işləri zamanı 

əldə olunmuş materiallar haqqında qısa məlumat

Mansur Mansurov

Brief information on the artifacts 

found during the Paleolithic exploratory excavations 

in Gabala region in 2012

SEBA

---

39

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

Giriş: böyÜk qafqaz dağlari-

nin cənub-şərq ətəklərində 

aparilan arxeoloji tədqiqatlar 

haqqinda məlumat

Son illərədək Böyük Qafqaz dağlarının cənub-

şərq ətəklərində paleolit baxımından məqsədyönlü

axtarış  getmədiyindən  Qədim  Daş  dövrünə  aid

materiallar da qeydə alınmamışdır. Bu ərazidə ilk

paleolit  tapıntıları  2005-ci  ilin  payızında  Rusiya

Federasiyası EA və AMEA Arxeologiya və Etnoq-

rafiya İnstitutunun bir qrup paleolit mütəxəssisləri

tərəfindən  Qəbələ  rayonu  dairəsində  qeydə  alın-

mışdır. Bunlar Böyük Əmili kəndinin cənubundan

əldə olunan balta şəkilli (kolun, haşero tipli) alət,

Savalan  kəndi  yaxınlığından  götürülən  itiuclu,

çopper  kimi  Qədim  Daş  dövrü  materialları  ol-

muşdur. Bu səfər zamanı daha aşağı sahələrdən –

Cəyirli, Kiçik Dəhnə və Çay Qaraqoyunlu kəndləri

ətrafından da Alt Paleolitə xas əşyalar tapılmışdır.

Böyük  Qafqazın  cənub-şərq  ətəklərində  planlı

kəşfiyyat  işləri  2011-ci  ilin  payızında  aparılmış-

dır. Beləliklə, bu coğrafi qurşaqda axtarış işlərinə

başlamazdan  əvvəl  Yer  tarixinin  Pleystosen  geo-

loji  dovründə  paleocoğrafi  şəraitin  necə  getdiyi-

ni,  yüksək  dağ  qurşaqlarının  yaranması  və  maili

düzənlik  terraslarının  formalaşması  mərhələlərini

incələmək  lazım  gəlmişdir.  Ədəbiyyatdan  əldə

olunan  məlumata  əsasən,  Eopleystosen  əsrinin

əvvəllərindən sonuna qədər Azərbaycanın düzənlik

və dağətəyi zonalarında mülayim-isti rütubətli iq-

lim şəraiti hakim olmuşdur və belə əlverişli iqlim

şəraiti  də  daş  dövrü  insanlarının  məskunlaşması

üçün əlverişli olmuşdur.

Eopleystosenin Pleystosenə keçid mərhələsində

Şamaxı-Qobustan-İsmayıllı  və  Qəbələ  rayonları-

nın fiziki-coğrafi şəraitində əsaslı dəyişmələr baş

verir. Bu dəyişiklik də qlobal soyuqlaşmalarla, Bö-

yük və Kiçik Qafqazın yüksək dağlıq qurşaqların-

da uzunmüddətli buzlaşmalarla əlaqədar olmuşdur.

Bütün bunlarla yanaşı, yağıntılar dağlıq ərazilərdə

buzlaqlarda  cəmləşmişdir.  Xəzər  dənizinə  daxil

introduction: information on 

the archaeoloGical excavations 

in the south-eastern foothills 

of the Greater caucasus 

Up  until  recently,  materials  belonging  to  the An-

cient Stone Age were not registered because targeted

research into the Paleolithic aspect was not carried out

in the south-eastern foothills of the Greater Caucasus

Mountains. In this area, the first finds which belong to

the Paleolithic period were registered within the scope

of Gabala region by a group of Paleolithic specialists

of the Institute of Archaeology and Ethnography of the

Azerbaijan National Academy of Sciences and the Na-

tional Academy of Sciences of the Russian Federation

in the autumn of 2005. Ancient Stone Age materials,

such as an axe-shaped tool, were found in the south of

Boyuk Amili village, and sharp-tipped Ancient Stone

Age materials, such as a chopper, were found near Sav-

alan village. During this visit, objects belonging to the

Lower Paleolithic were also found in lower-lying areas

- in the environs of Jayirli, Kichik Dahna and Chay Ga-

ragoyunlu villages.

The planned exploration work was carried out in

the  south-eastern  foothills  of  the  Greater  Caucasus

Mountains in the autumn of 2011. Thus, before start-

ing  research  work  in  this  geographical  zone,  it  was

necessary to define the paleogeographic conditions, the

emergence of high mountain zones and the formation

stages of the sloping plain terraces. According to the

information on the books, warm humid climatic condi-

tions dominated in the plain and foothill zones of Azer-

baijan from the beginning till the end of the Pleistocene

epoch and afforded favorable dwelling for Stone Age

people in favorable climatic conditions.

Fundamental  changes  in  the  physical  and  geo-

graphical  conditions  occurred  in  the  areas  of  Sham-

akhi - Gobustan - Ismayilli and Gabala regions at the

transitional  stage  of  the  Pliocene  to  the  Pleistocene

epoch. Global cooling occurred in connection with the

formation of long-term ice up in the higher mountain

zones of the Greater and Lesser Caucasus Mountains.

2012-ci ildə Qəbələ rayonunda Paleolit dövrünə aid kəşfiyyat işləri zamanı 

əldə olunmuş materiallar haqqında qısa məlumat

Brief information on the artifacts found during the Paleolithic exploratory excavations 

in Gabala region in 2012

SEBA

---