The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
56 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon ilə bağlı) aşkar edilsə də onların arxeoloji tədqiqi dəqiqləşdirilməyib. Hələlik isə güman etmək olar ki, yaşayış yerində e.ə. IV minilliyin I rübünün son- larından əhali məskunlaşıb və həyat b.e. VII-XII əsrlərinə qədər qısa fasilələrlə (mövsümi və ya dai- mi) davam edib. Yuxarıda qeyd olunan üç təpədən köçəri və yarımköçəri maldarlığın daha da inkişaf etdiyi dövrdə müvəqqəti, qışlaq və s. kimi istifadə edilməsi gümanı onu göstərir ki, bu abidə təmsil olun- duğu dövrlərdə Əlvənd-Qaş keçidinin yaylaq və aşı- rımlarında, dağətəyi, təpələrarası, üstlü düzənliklərdə iz qoya bilər. Bu isə Leylatəpə mədəniyyətinin ya- yılma yolları və arealını dəqiqləşdirməyə və sonrakı dövrlərində izlərini axtarmağa təminat verir. Qəbələ keçidləri Kürdən yuxarı, xüsusən Qanıx-Həftəran va- disini Şimali Qafqazla birləşdirir. Bu abidə bu ərazidə hələlik yeganə olsa da, Qəbələ leylatəpəlilərin yayıl- ma marşrutlarını izləməyə, abidənin bəzi ümumi və səciyyəvi cəhətlərini və Qala yerinin bu mədəniyyətin ata ocağı olduğunu göstərməyə imkan verir. Şübhəsiz ki, bu abidə bu mədəniyyətin yalnız Dəryal, Dərbənd keçidləri, Qara dəniz sahili boyu Şimali Qafqaza yayıl- ması (Cənub-Şimal, Maykop-Uruk əlaqələri vasitəsilə) ideyasına daha ciddi yanaşmağa sövq edir. Güman edirik ki, bu abidə bu mədəniyyətin Kürdən yuxarıda, xüsusən şimal-qərbi Azərbaycanda da varlığını təsdiqləyər. Qala yeri-Qaş yaşayış məskəni şimal-qərbi Azərbaycan ərazisində dağ keçidlərinin böyük rol oynadığını (Bum, Kiş, Kvebek və. s keçidlər) bir daha təsdiqləyir və bəhs etdiyimiz dövrdən əvvəlki və sonrakı vaxtlarda da xam- mal axtarışı, ticarət və. s əlaqələrdə bu keçidlərin yerini dəqiqləşdirməyə imkan yaradır. Erkən oturaq əkinçi-maldar tayfaların dağətəyi və dağlıq ərazilərdə qədim yaşayış məskənləri axtarışına stimul yaradan amil və eneolit yaşayış məskəni olan Qala yeri – Qaş yaşayış yerinin əhəmiyyəti daha bö- yükdür.
tapintilar saxlanilir Qazıntı işləri başa çatdıqdan sonra bütün tapıntılar Qəbələ Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinə verilmişdir. in the late first quarter of the fourth millennium BC and life continued there with short breaks (seasonal or per- manent) until the 7th-12th centuries AD. An assumption that the above-mentioned hills were used on a temporary basis as wintering places etc. in the period when nomadic and semi-nomadic cattle raising was further developed, shows that this monument in the periods it is represented at may also leave traces at summer places and passes, piedmonts, inter-hills and the torus-shaped plains of the Alvand-Gash transition. The monument guarantees to specify the ways the Leyla-Tepe culture spread in its area and to yield traces of futher periods. The Gabala transi- tions connect areas over the Kur and Ganikh-Haftaran valley, in particular, with the North Caucasus. Although it is the only monument found in the area so far, it al- lows the spread of the Gabala – Leyla-Tepe culture to be traced, and demonstrates some general and specific features of the monument and Gala yeri culture as the ancestral home. There is no doubt that this monument causes a more serious approach to be taken to the idea of the spread of this culture to Deryal, the Derbend transi- tions, throughout the Black Sea shore to the North Cau- casus (through the South-North, Maykop-Uruk links). We expect this monument would confirm the existence of this culture in the upper Kur and in North-west Azer- baijan in particular. Gala yeri-Gash settlement once again proves a big role the mountain transitions at North-west Azerbaijan (Bum, Kish, Kvebek and other transitions) and enables to specify the place of such transitions in sourcing of raw materials, in trading and other relations in both previous and further periods above-mentioned. Gala yeri-Gash settlement is of greater significance as a factor inspiring early sedentary agricultural and cattle-breeding tribes to seek ancient settlements in the foothills and moutainous areas, and as an Enelolithic settlement.
Following the completion of the excavations, all the finds were submitted to the Gabala Historical-Regional Studies Museum. 2011-ci ildə Qəbələ Beynəlxalq Hava Limanı ərazisində aşkar olunmuş abidədə aparılan xilasedici arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the rescue archaeological surveys at the monument found within the territory of the Gabala International Airport in 2011 SEBA
57 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon şək. / fig. I (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) 1 3
8 4 5 7 9 2 2011-ci ildə Qəbələ Beynəlxalq Hava Limanı ərazisində aşkar olunmuş abidədə aparılan xilasedici arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the rescue archaeological surveys at the monument found within the territory of the Gabala International Airport in 2011 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|