Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

q o ’shiiadi.
Funksional tashkil etishning yutuqlari, b o ’lim lam in g boshqarishdagi
soddalik, bajariladigan funksiyalaiga yuqori javobgarlikdan iboratdir. Lekin
bu tuzilishning qator kam chiliklari ham mavjuddir:
• tovarlar b o ’yicha m axsus b o ’lim larning y o ’qligi;
• b o zo m in g hududiy segm entlari b o ’yicha maxsus b o ’lim lam ing y o ’qligi;
• b o zo r talablarining o ’zgarishi va iste ’m o lch ila r talabiga op erativ
reaksiyaning sustligi;
• m arketing tashkilotlari tadbirlam ing m oliyalashtirish masalalarini hal
etishning qiyinlashganligi.
Tovar tam oyili b o ’yich a tashkil etish tovarlar va ular guruhlari b o ’yicha
b o ’limlar tashkil etishni talab etadi. U nda tovar b o ’limlari b o ’yicha m ustaqil
qaror qabul qiladi. M arketing xizm atining tashkiliy tuzilishi, bu kabi b o ’lgan
shakl, a w a lo ishlab chiqariladigan tovarlar assortim enti katta b o ’lgan
firm alaiga to ’g ’ri keladi.
T ovarlar ta m o y ili b o ’y ich a tash k il etish sh ak li h am , sh u n in g d ek
kamchiliklarga ega. B oshqarishning bu kabi tizim i marketing faoliyatining
o ’ziga xos tom onlarini d oim ham e ’tiboiga olm aydi. Tovarlar b o ’yicha
guruhlar ishchilari o ’z majburiyatlarini samarali bajarish u ch u n yetarlicha
huquqlaiga ega em as, boshqaruv apparatida katta sonli guruh va guruhchalar
paydo b o ’lishi bilan ularni ushlab turish katta xarajatlar talab qiladi.
B ozor tam oyili b o ’yich a tashkil etishda deyarii barcha korxonalar o ’z
tovarini xarakteri jih a tid a n tu rlich a b o ’lgan bozorlarda so ta d i. T urli
bozorlam ing sotib olish xususiyatlari yoki turli tovar afzalliklariga ega b o ’lgan
hollardagina b o zo r tam oyiliga k o ’ra tashkil etish m aqsadga m uvofiqdir.