Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

tabiiy va tizimli til yondashuvlarini birlashtirish. 
Tilni 
o‗rganishning eng tezkor usuli bu tilda so‗zlashadigan ma‘lum bir mamlakatga 
ko‗chib o‗tish yoki tashrif buyurishdir. Afsuski, hamma ham chet elga sayohat qilish 
imkoniyatiga ega emas. Ta‘lim jarayonida talaba yoshlarga darslar o‗rgatilayotganda 

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2022/ 5 - SON 
48 
sayohat o‗rniga o‗zlarini xuddi bolalardek his qilishlari va xayollarida sayohatga 
ketishlari, endi o‗zga yurt tilini o‗rganish uchun barcha yo‗llarni bosish kerakligini 
tushuntirishimiz kerak.
Tizimli yondashuv metodi bu maktablarda, universitetlarda to‗g‗ridan-to‗g‗ri 
ko‗rsatmalar ostida o‗qitilishini o‗z ichiga oladi. Har birimiz til o‗rganishning va 
o‗rgatishning o‗ziga xos usuliga egamiz. Shunga qaramay, ikkala yondashuvni 
birlashtirsak afzalliklarga ega bo‗lamiz.
Tilni takrorlash metodi. 
Muxtasar qilib aytganda, tez-tez takrorlash xotiraga 
mavjud bilimlarni saqlab qolishga yordam beradi. Bu kuchli dasturiy ta‘minot va 
unutish jarayonini sekinlashtirishning ajoyib usuli. Biror narsani o‗rganganimizdan 
so‗ng ma‘lumotni keyinroq, vaqti-vaqti bilan qayta ko‗rib chiqish va materialning 
muhimroq qismini eslab qolishimizga yordam beradi. Bu talabalarga til o‗rganish 
harakatlaridan optimal foyda olish uchun imkon qadar kamroq vaqt sarflash imkonini 
beradi. Takrorlash, gap, jumlalarni aytish, hatto bizning fikrimizda o‗qish yoki 
eshitishdan ko‗ra yaxshiroq ishlaydi. Fikrlarimizni yangi tilimizga tarjima qilishni 
maqsad qilganimizda, biz doimo mashq qilamiz. Biroq, bu yaxshi amaliyot emas. Til 
o‗rganishda takrorlashni kuzatish uchun talabalar ilgari o‗rganilgan tarkibni ortib 
borayotgan intervallar bilan mashq qilishlari kerak. Bu bir soat, keyin bir kun, keyin 
haftalik, keyin ikki haftada bir marta, keyin oylik, keyin har olti oyda, keyin yiliga bir 
marta bo‗lishi mumkin.