Toshkent farm atse vtikainstituti

QORA SMORODINA - RIBES NIGRUM L.
Q ora sm orodina -
Ribes nigrum 
L ,, toshyorardoshlar -
Saxifragaceae 
oilasiga kiradi.
Q ora sm orodina b o ‘yi 1-1,5 (b a’zan 2) m b o ‘igan buta. 
Poyasining p o ‘stlo g‘i to ‘q sariq q o ‘n g ‘ir yoki qizil jigarrang tusli 
boTadi. Bargi panjasim on 3-5 boTakli boTib, bandi bilan poyada 
ketm a-ket o ‘rnashgan. G ullari shingilga to ‘plangan. K osachabargi 
5 ta, tojbargi ham 5 ta, pushti-kulrang, otaligi 5 ta, onalik tuguni 
bir xonali, pastga joylashgan. M evasi - x u sh b o ‘y hidli, yum aloq 
shaklli, k o ‘p u rug‘li h o ‘l meva.
M ay-iyun oylarida gullaydi. m evasi iyul-avgustda pishadi.
Geografik tarqalishi. 
Qora sm orodina yovvoyi holda 
R ossiya o ‘rm on zonasidagi nam o ‘rm onlarda, nam o ‘tloqlarda, 
botqoq chetlarida va ariq b o ‘ylarida o ‘sadi. R ossiyaning Y evropa 
qism ida, Sibirda va boshqa rayonlarda k o ‘plab o ‘stiriladi.
66

---

Mahsulot tayyorlash. 
Q ora 
sm orodina 
o ‘sim ligm ing 
bargi o ‘sim lik gullashidan oldin yoki gullaganida, m evasi esa 
pishganida terib olinadi. Y ig ‘ib olingan barg salqin yerda, m evasi 
esa pechlarda quritiladi. H o ‘l m evadan vitam in sharbati ham 
tayyorlanadi.
K im yoviy ta rk ib i. Barg tarkibida 0,25% askorbin kislota va 
efir m oyi b o ‘iadi. M eva tarkibida 0,4%i askorbin kislota, 3 m g % 
karotin, V I va R vitam inlari, 2,5-4,5% gacha organik kislotalar, 
4,5-16,8% gacha qand, 0,43% gacha oshlovchi va 0,5% gacha 
pektin m oddalar, antotsian birikm alari va ulam ing glikozidlari 
ham da flavanoidlar bor.
Ishlatilishi. 
Q ora sm orodinaning bargi, m evasi va preparatlari 
singa ham da boshqa gipo va avitam inoz kasalliklarini davolash 
uchun ishlatiladi. M evasi xalq m editsinasida terlatuvchi va siydik 
haydovchi, ich ketishiga qarshi, bargi esa bod kasalligida ham da 
terlatuvchi dori sifatida q o ‘llaniladi.
D o riv o r p r e p a r a tla r i, D am lam a. 0 ‘sim likning bargi va 
m evasi vitam in choylari - y ig ‘m alar tarkibiga kiradi.
S M O R O D IN A (Q O R A Q A T )