Toshkent farmatsevtika instituti farmakognoziya kafedrasi "botanika" fanidan o
Yüklə 43,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Darsning vazifasi
- Blits o‘yin
- 6. Mustaqil bajarish uchun vazifalar
- Topshiriq
- Mavzu: “Yog‘ochli o‘simliklar poyasining anatomik tuzilishi” 1. Darsning maqsadi
- 5. Metod - Vertushka
248 Ikki pallali o‘simliklarning poyasi birlamchi yo‘g‘onlashgach, prokambiyning bir qismidan kambiy hosil bo‘ladi, natijada ularda ikkilamchi yo‘g‘onlashish boshlanadi. Epiderma ostida kollenxima va po‘stloq parenximasi bo‘lib, po‘stloqda ba’zan sklerenxima ham kuzatiladi. Poyaning o‘rtasiga yaqin joylashgan parenxima hujayralarida ochiq kollateral o‘tkazuvchi bog‘lam aylana bo‘ylab, bir sathda joylashadi. 2. Darsning vazifasi: O‘tli o‘simliklar poyasidagi to‘g‘imalarning joylanishi, ularning vazifasi, bir va ikki pallali o‘simlik poyalarining ichki tuzilishidagi farqlarni o‘rganish. TEZKOR SO‘ROV UCHUN SAVOLLAR 1. O‘tli o‘simliklarning poyasida qanday qoplovchi to‘g‘imalar mavjud 2. O‘tli o‘simliklar poyasida hosil qiluvchi to‘g‘ima turlari va vazifalari 3. Bir pallali o‘simliklar o‘tkazuvchi to‘g‘ima bog‘lamlarining ikki pallalilarnikidan farqi 4. Bir pallali o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi 5. Ikki pallali o‘simliklar poyasining birlamchi tuzilishi 6. Ikki pallali o‘simliklar poyasining ikkilamchi tuzilishi Blits o‘yin Guruh bahosi Guruh xatosi To‘g‘ri javob YAkka xato YAkka baho Guruh ichidan chetlatish Ikki pallali o‘tli o‘simlik poyalarining ichki tuzilishi 1. Kollenxima asosan epi- dermis ostida, skleren-xima esa poyaning marka-ziga yaqinroq halqasimon yoki bo‘lak-bo‘lak bo‘lib joylashadi. 2. Birlamchi po‘soq asosan xlorofill donachalari bo‘lgan parenxima to‘g‘imalardan tashkil topgan. 3. Endodermaga yaqin turgan peretsikldan bosh-lab, markaziy silindr boshlanadi. 4. Uning tarkibiga mexa-nik to‘g‘ima – kollenxima va sklerenximalar kiradi. 5. Ikki pallali o‘simlik-larda poya – epidermis birlamchi po‘stloq, marka-ziy silindrga bo‘linadi. 6. Birlamchi po‘stloqning markazga yaqin qismi endoderma deb ataladi. 7. O‘tkazuvchi bog‘lamlar 249 ochiq kollateral tipda bo‘ladi. 8. Peretsikldan markazga harab floema va ksilema orasida kambiy bo‘lgan o‘tkazuvchi bog‘lamlar joylashgan. 9. Peretsikldan ko‘pchilik o‘simliklarda qo‘shimcha ildiz va kurtak hamda ikkilamchi meristema hosil bo‘ladi. Bumerang metodi 1 – guruhga beriladigan vazifa 1. Poyaning ichki tuzilishida meristema hujayralarining vazifasi 2. O‘tli o‘simliklar poyasida qanday qoplovchi to‘g‘imalar mavjud 2 – guruhga beriladigan vazifa 1. Bir pallali o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi 2. Bir pallali o‘simliklar o‘tkazuvchi to‘g‘ima bog‘lamlarining ikki pallalilarnikidan farqi 3 – guruhga beriladigan vazifa 1. Ikki pallali o‘simliklar poyasining birlamchi tuzilishi 2. Ikki pallali o‘simliklar poyasining bir pallali o‘simliklar poyasining anatomik tuzilishidagi farqi 4 – guruhga beriladigan vazifa 1. Ikki pallali o‘tli o‘simliklar poyasining ikkilamchi tuzilishi 2. Poyaning ichki tuzilishida, yo‘g‘onlashishida kambiy hujayralarining vazifasi 6. Mustaqil bajarish uchun vazifalar 1 – tajriba: - Makkajo‘xori poyasidan ko‘ndalang kesik tayyorlab, unga safranin eritmasidan tomiziladi. Bunda kollateral bog‘lamni, ya’ni ksilemaning bir tomonida floema joylashgan bo‘lib, yopiq bog‘lam ekanligi kuzatiladi. Bir pallali o‘simlikda o‘tkazuvchi to‘qma bog‘lamlari tartibsiz joylashgan bo‘ladi. 2 – tajriba: - Ikki pallali o‘simlikni poyasi, oshqovoqdan ko‘ndalang kesik tayyorlab, unga safranin reaktividan tomizib, mikroskopda ko‘riladi va o‘tkazuvchi to‘g‘ima bog‘lamlari bikollateral tipda tuzilganligi aniqlanadi. Bunda ksilemaning har ikki tomonida floema joylashgan bo‘lib, kambiy borligi uchun ochiq bog‘lamligi kuzatiladi. Ikki pallali o‘simliklarni o‘tkazuvchi to‘g‘ima bog‘lamlari tartibli joylashganini ko‘riladi. 3 – tajriba: - Ikki pallali o‘simlikni poyasidan kesik tayyorlab, floema va ksilema bog‘lam shaklida bo‘lmay, balki tutash, ya’ni aylana shaklida joylashganini ko‘rish. Topshiriq: - Bir va ikki pallali o‘tli o‘simlik poyalarida to‘g‘imalarning joylanishini rasmini chizib, qismlarini yozing. Bog‘lamsiz poya tuzilishining rasmini chizib, nomini yozing. 250 Laboratoriya mashg‘ulot – 12 Mavzu: “Yog‘ochli o‘simliklar poyasining anatomik tuzilishi” 1. Darsning maqsadi: Yog‘ochli o‘simliklar poyasi 3 qismga bo‘linadi: po‘stloq, yog‘ochlik va o‘zak. Daraxtlar poyasining ustki tomoni periderma bilan qoplangan. Daraxtning po‘stloq qismi ikkiga bo‘linadi: birlamchi po‘stloq unga peridermadan ikkilamchi floemagacha bo‘lgan to‘g‘imalar kiradi. Bu to‘g‘imalar - kollenxima, oziq moddalar to‘plovchi asosiy to‘g‘imalar, peretsikl qoldig‘i va birlamchi floemadan iborat. Ikkilamchi po‘stloqqa ikkilamchi floema elementlari va o‘zak nur hujayrasi kiradi. Po‘stloq bilan yog‘ochlikni kambiy chegaralab turadi. Yog‘ochlik qismida o‘tkazuvchi to‘g‘ima har xil naycha va traxeidlardan iborat. YOg‘ochlik parenximasida oziqli moddalar to‘planadi. O‘zak nur hujayralari poyada radius bo‘ylab joylashgani uchun, radial nurlar deb ham ataladi. Daraxtli o‘simliklarning eniga yo‘g‘onlashuvi kambiy faoliyatiga bog‘liq. O‘zak qismi poyaning markazida joylashgan bo‘lib, uning hujayralari har xil moddalar - oshlovchi moddalar ta’sirida qoramtir, sariq, qo‘ng‘ir tusga kiradi. 2. Darsning vazifasi: Daraxtli o‘simliklar poyasidagi to‘g‘imalarning joylanishini, vazifalarini, poyalarning eniga yo‘g‘onlashuvi kambiy faoliyatini o‘rganish. TEZKOR SO‘ROV UCHUN SAVOLLAR 1. Ikkilamchi qoplovchi to‘g‘ima – periderma va uning tuzilishi 2. Daraxtsimon o‘simliklar poyasining ichki tuzilishidagi qismlari 3. Birlamchi po‘stloqdagi to‘g‘imalar va ularning vazifasi 4. Ikkilamchi po‘stloqdagi to‘g‘imalar va ularning vazifasi 5. Ikilamchi yog‘ochlikdagi to‘g‘imalar va ularning tuzilishi 6. O‘simlik poyasining yo‘g‘onlashuvida kambiy faoliyati 7. Yillik halqaning hosil bo‘lishi 8. YOg‘ochlik yarosi tarkibi va vazifasi 9. Nina bargli o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi 5. Metod - Vertushka № YOg‘ochli o‘simliklar poyasidagi hujayra- lar Peri- derma Bir- lamchi po‘stloq Ikki- lamchi po‘stloq Ikki- lamchi yog‘ochli k Birlamchi yog‘ochlik O‘zak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Epiderma qoldiqlari Kollenxima Sklerenxima – lib- riform O‘zak nur hujayra- lari (birlamchi) Yog‘ochlik yadrosi Birlamchi floema Yirik suv naychalari Radial nurlar Yüklə 43,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|