Toshkent tibbiyot akademiyasi adilova nilufar shuxratovna shagazatova barno xabibullayevna

QISQARTMALAR RO‘YXATI

TVI	– tana vazni indeksi
BA	– bel aylanasi
JSST	– Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti
AG	– arterial gipertenziya
YuQTK	– yurak- qon tomir kasalliklari
QD	– qandli diabet
BJ	– bariatrik jarrohlik

KIRISH

Semizlik — surunkali, neyropsixologik , ko‘p omilli kasallik bo‘lib, bunda ortiqcha yog‘ni to‘planishi, yog‘ to‘qimasi vazifasining buzilishi va yog‘ning yondosh a’zolarga biomexanik ta’sir etishi natijasida inson sog‘lig‘iga metabolik va psixologik-ijtimoiy ta’sir etishi bilan kechadi va hayot uchun xavf soluvchi kasalliklarni yuzaga keltiradi.[2]

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko‘ra, xozirda ortiqcha vazn epidemiyasi 1,9 mlrd. insonlarni qamrab olgan ,ulardan 775 mlnga yaqin insonlar semizlik bilan kasallangan.[13]. Erkaklar orasida tarqalishi 11%, ayollar orasida esa — 15%. 2030 yilga kelib, dunyo aholisining 60%, ya’ni 3,3 mlrd. insonlarda ortiqcha vazn va 1,1 mlrd. insonlarda semizlik kuzatilishi taxmin qilinmoqda.[1]
2019 yil holatiga ko‘ra, O‘zbekiston semizlik bo‘yicha davlatlar reytingida 123-o‘rinni egallab, 18 yoshdan katta aholi orasida bu kasallikning tarqalishi 16,6%ni tashkil qilmoqda, 48,2% esa ortiqcha vaznga ega[14]. Bemorlarning sonini jadal ortishi va kelajak avlod salomatligiga muammo tug‘dirishi sababli, JSST semizlikni yangi surunkali noinfeksion «epidemiya» deb tan oldi. [9].