Tövhid
qid
cmu si
177
44. Z man ni söy n adam n Allaha ziyy t verm si bar
sil.
Bu bar
Allah k lam :
«(Qiyam ti inkar ed nl r) bel deyirl r:
«Dünya h yat
zdan ba qa heç bir h yat yoxdur; ölürük v dirilirik; bizi
öldür n ancaq z man dir. Bu barad onlar n heç bir biliyi yoxdur. Onlar
ancaq z nn qap rlar!»
180
Buxarinin h dis kitab nda bu Hureyradan (Allah ondan raz olsun)
Pey mb rin (Ona Allah n salavat v salam olsun) bel dediyi r vay t
olunur:
«Allah T al dedi: - Ad m o lu M
ziyy t verir, z man ni söyür,
man is M
m. Gec ni gündüz , gündüzü gec
çevirir m»
181
.
Ba qa bir r vay td deyilir:
«Z man ni söym yin, Allah özü
man dir»
182
.
Bu f sild a
dak m
r hat olunmu dur:
1.
man ni söym yin qada an olunmas ;
2.
Bunun Allaha ziyy t
verm k adland lmas ;
3.
Pey mb rin (Ona Allah n salavat v salam olsun)
«Allah Özü
man dir» sözünün m nas na diqq tin c ml nm si;
4.
Bel söz i
n adam n, öz q lbind bu m qs di güdm
d , söyü
söymü olmas .
180Qurani-K rim ( l-Casiy ,24).
181 Buxari (4826), Muslim (2246)
182 Muslim (2246)
Tövhid
qid
cmu si
178
45. Adamlara «Qazil r qazisi» v bu q bild n olan adlar n
verilm sin dair f sil.
hih h disd
bu Hureyradan (Allah ondan raz olsun)
Pey mb rin
(Ona Allah n salavat v salam olsun) bu sözl ri r vay t olunur:
«Allah
yan nda n alçaq ad bir adama veril n «hökmdarlar hökmdar » ad r;
Allahdan ba qa mülk sahibi yoxdur»
183
.
Sufyan demi dir: «Bu, ah
ah ad kimi bir eydir».
Ba qa bir r vay td deyilir:
«Bu, Qiyam t günü Allah
n çox
qeyzl ndir
k n x bis bir add r»
184
. Burada «alçaq» sözü « n hörm tsiz»
nas ndad r.
Bu f sild a
dak m
r hat olunmu dur:
1.
Adamlar n «hökmdarlar hökmdar » adland lmas n qada an olmas ;
2.
Bu m nal bütün sözl rin, Sufyan n dediyi kimi, bu q bild n olmas ;
3.
nsan n q lbind ki m qs dd n as olmayaraq, bel ifad rin
i dilm sinin
ti qada an olmas nm d rk olunmas ;
4.
Bunun Allah T al nin ucaltmaq üçün oldu unu bilm k.
183 Buxari (6205), Muslim (2143)
184 Buxari (6206), Muslim (2143)
Tövhid
qid
cmu si
179
46. Allah T al nin adlar na ehtiram göst rilm si v bunun
xatirin insan n öz ad d yi tirm sinin vacibliyi bar
sil.
bu
ureyhd n (Allah ondan raz olsun) r vay t olunur ki, onun
küny si bulh
m imi . Bir d Pey mb r (Ona
Allah n salavat v salam
olsun) ona demi dir:
«Hakim yaln z Allah n özüdür, hökm verm k d
Onun i idir». bu ureyh izah etmi dir ki, onun tayfas n adamlar
aras nda bir naraz q olanda onlar onun yan na g lirl r, o onlar n hesab
sir v h r iki t
f bununla raz la r. Ona gör
ona bu küny verilib.
Pey mb r (Ona Allah n salavat v salam olsun) demi dir:
«Bu n göz l
dir. S nin o lun varm ?» bu ureyh cavab vermi dir ki, var, adlar da
ureyh, Muslim v Abdullahd r.
Pey mb r (Ona Allah n salavat v salam
olsun) soru mu dur ki:
onlardan böyüyü hans r? O demi dir:
- ureyh.
Pey mb r (Ona Allah n salavat v salam olsun) demi dir:
«Onda s nin
küny n bu ureyhdir»
185
. Bu h disi bu Davud v ba qalar r vay t
etmi r.
_______________________________________________________________
Bu f sild a
dak m
r hat olunmu dur:
1.
Allah n sif tl rin v adlar na ehtiram edilm sinin vacibliyi v onlar n
zmununu özg sin aid etm k m qs di güdm
n d adamlara bel
adlar n verilm sinin qada an olmas ;
2.
Bel bir ad verilmi adam n ad n Allah n adlar v sif tl rin ehtiram olaraq
yi dirilm sinin vacibliyi;
3.
Küny kimi böyük o ulun ad n götürülm si.
185 bu Davud (4955), N sai (5387)
Tövhid
qid
cmu si
180
47. Allah n, Quran n yaxud Pey mb rin (Ona Allah n salavat
salam olsun)ad n ç kildiyi bir eyi la a qoyanlar
haqq nda f sil.
Bu bar
Allah k lam
: «Münafiql rd n soru san: «Biz ancaq söhb t
edib zarafatla r yl nirdik», - dey cavab ver rl r. De ki: «Allaha, Onun
ay rin v Pey mb rin istehzam edirdiniz?»
186
bn Öm rd n, M
mm d ibn K bd n, Zeyd ibn sl md n v
Qatad
n (Allah onlardan raz olsun) eyni m nal h disd r vay t
olunur ki,
buk döyü ünd bir ki i R sulullah (Ona Allah n salavat v salam olsun)
Quran oxuyan shab ri n
rd tutub bel dedi: «Biz bu qira tçil rimiz
kimi
qar nqulu, yalanç v qorxaq adamlar görm mi ik». Bunu e id n Ofv ibn
Malik o ki iy dedi: Yalan deyirs n, s n münafiqs n, m n bunu R sulullaha
(Ona Allah n salavat v salam olsun) x
r ver
m» Ofv bunu
sulullaha (Ona Allah n salavat v salam olsun) x
r verm k üçün onun
yan na yollan r. G lib
görür ki, onun g li ind n bir az vv l bu ay nazil
olubmu ... Sonra h min ki i R sulullah n (Ona Allah n salavat v salam
olsun) yan na g lir ki, üzr ist sin. Ona öz d
sini minib yola dü n anda
çat r v deyir: «Ya R sulullah, biz sad
öz aram zda söhb t ed
k
yolumuzu q t etm k üçün zarafatla rd q...»
bn Öm r deyir: O, R sulullah n (Ona Allah n salavat v salam olsun)
sinin örk nind n as b qalm
. D
onu sürüyür da lar onun
ayaqlar na d yib parçalay r. O is el hey yalvar rd : «Vallah biz söhb t edib
yolumuzu q t etm k üçün zarafatla rd q...» Bel olduqda R suulullah (Ona
Allah n salavat v salam olsun) ona deyirdi:
«Onlardan soru san: “Biz
ancaq söhb t edib zarafatla rd q”,- dey cavab ver rl r. De: “Allaha, Onun
ay rin v Pey mb rin istehzam edirsiniz?! Üzr ist
yin. Siz iman
186Qurani-K rim ( t-Tövb , 65).
