Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
184
 
olmayaca am. M k deyir: - mal n özün  qism t olsun! Siz  üçünüz s na a 
kilmi diniz, Allah s nd n raz  qald , o iki yolda na is  q
bi tutdu»
190
 
(Bu h disi Buxari v  Muslim  r vay t etmi r). 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1. 
Fussil t sur sind n bir ay nin t fsiri; 
2. 
«Dey
kdir ki, Bu m nim üçündür» ay sinin verdiyi m na; 
3. 
«Bu m
 m nd ki elm  gör  verilmi dir» ay sinin verdiyi  m na; 
4. 
Burada n ql olunan q rib  hekay td ki böyük ibr tl r. 
__________________________________________________________
 
 
49.  l- raf sur sinin 190- c  ay sin  dair f sil 
 
«Allah onlara saleh övlad verdikd  özl rin  verilmi  u
n (ad nda) 
Allaha bir para  rikl r qo ma a ba lad lar. Allah is  Ona qo ulan 
rikl rd n ucad r!»
191
 
bn H zm demi dir: «Onlar  Abdulmutt lib ad ndan savay  Allah n 
adlar ndan qeyri bir söz  « bd» (qul) sözünü art raraq  bd Öm r (Öm rin 
qulu),   bd  K
  (k
nin  qulu)  v   buna  b nz r  adlar  qondar b  adamlar  
onlarla adland rma n qada an olmas na ittifaq etmi r». 
bn Abbas n (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) bu ay nin m nas  il  
ba  bel  dediyi r vay t olunur: «O (H vva) Ad md n hamil  olanda  blis 
onlar n yan na g lib dedi: - Sizi C nn td n ç xardan m
m. M
 ita t 
etm
niz, m n sizin u
za iki yek  buynuz taxaram, o, buynuzlar  il  
                                                             
190 Buxari(3464), Muslim (2964) 
191Qurani-K rim ( l- raf,190). 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
185
 
qarn  de ib oradan bay ra ç xar. O, onlar  qorxudurdu ki, onun dediyini 
edib u
 Abdulharis (Harisin qulu) adland rs nlar. Onlar ona ita t etm dil r 
 u aq ölü do uldu.  
vva bir d  hamil  oldu,  blis onlar n yan na g lib  vv lki sözl rini 
onlara xat rlatd . Onlar ona ita t etm dil r v  u aq yen  ölü do uldu.  
vva bir d  hamil  oldu,  blis onlar n yan na g lib  vv lki sözl rini 
onlara xat rlatd . Onlar  övlad m
bb ti tutdu v  onlar u
n ad  
Abdulharis qoydular. Allah T al nin k lam  buna i ar dir: «Allah  onlara 
saleh övlad verdikd  özl rin  verilmi  u
n ad nda Allaha bir para 
rikl r qo ma a ba lad lar...»
192
  disi  bn  bu Hatim r vay t etmi dir. 
 O, s hih bir isnadla Qat
nin bel  dediyini göst rmi dir: «Bu  rikl r 
Allaha, ibad td  deyil, ita td
rik qo ulmu lar».  
Onun Mücahidd n s hih bir isnadla r vay t etdiyi Allah n «
r biz  
saleh bir u aq vers n...» 
193
  lam  il  ba  bir r vay t d  m lumdur. O 
vay  gör  Mücahid demi dir: «Onlar qorxmu lar ki, u aq insan olmaz». 
Bu m na  H
nin, S idin v  ba qalar n da ç xard qlar  qeyd olunmu dur. 
_______________________________________________________________ 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1.
 
«Allah» n adlar ndan ba qa h r hans  söz  « bd» (qul) sözünün qo ulub ad 
düz ldilm sinin qada an olunmas ; 
2.
 
l- raf sur sind n bir ay nin t fsiri; 
3.
 
Bunun yaln z bir addan ibar t olub h qiq  d xli olmad  halda, qada an 
olunmas ; 
4.
 
Allah n adama qüsursuz q z u
 bel  verm sinin nem t olmas ; 
5.
 
fl rin ita td irk il  ibad td irk aras ndak  f rqi qeyd etm si. 
                                                             
192Qurani-K rim ( l- raf, 190). 
193Qurani-K rim ( l- raf, 189) 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
186
 
50.  l- raf sur sinin 180-ci ay sin  dair f sil 
 
 
n göz l adlar Allah nd r. Onu bu adlarla ça
b dua edin. Onun 
adlar  bar sind  küfr (ilhad) ed nl ri t rk edin. Onlar etdikl ri 
ll rin 
zas  alacaqlar!»
194
 
bn  bu Hatim  bn Abbasdan (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) 
bel  r vay t etmi dir: «... Onun adlar  bar sind  küfr ed nl ri...» - «Ona 
rik qo urlar» dem kdir.  
Yen  d bn Abbasdan (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) r vay t 
olunur ki, onlar «ilah» sözünd n «lat», « ziz» sözünd n «üzza» sözü düz ldib 
öz bütl rin  ad vermi r.  
n is  r vay t olunmu dur ki, mü rikl r Allah n adlar n 
ras na Allah n adlar  olmayan k lim ri d  daxil edirl r. 
_______________________________________________________________ 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1. 
Allah n adlar n isbat ; 
2. 
Bu adlar n  n göz l adlar olmas ; 
3. 
Allaha bu adlarla dua edilm sinin  mr olunmas ; 
4. 
Bu adlara qar  ç xan cahil dinsizl rin özba na burax lmas ; 
5. 
Allah n ad v  sif tl ri bar sind  olan ilhad n t fsiri; 
6. 
lhad ed nin t hdid olunmas ; 
 
51. «Allaha salam olsun!» deyilm
si bar
 f sil. 
 
                                                             
194Qurani-K rim ( l- raf, 180). 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
187
 
Buxarinin h dis kitab nda  bn M sudun (Allah ondan raz  olsun) bel  
dediyi r vay t olunur: «Bir d  Pey mb rl  (Ona Allah n salavat  v  salam  
olsun) birlikd  namaz q landa dedik: «Allaha onun qullar ndan salam olsun! 
Filank
 v  filank
 salam olsun!» Pey mb r (Ona Allah n salavat  v  
salam  olsun) bunu e idib dedi: «Allaha salam olsun!» dem yin, Allah özü 
Salamd r»
195
. 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1.
 
«Salam» sözünün t fsiri; 
2.
 
Bu sözd n adamlar n bir-birini salamlamas  üçün istifad  olunmas ; 
3.
 
Onun Allah  salamlamaq üçün yaramamas ; 
4.
 
Onun Allah  salamlamaq üçün yaramamasm n s
bi; 
5.
 
Pey mb rin (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) Allah  salamlama a 
yaramayan ifad ri adamlara öyr tm si. 
 
52. «Allah m, ist yirs n m ni ba la» ifad si haqq nda f sil. 
 
hih h disd
bu Hureyradan(Allah ondan raz  olsun)  R sulullah n 
(Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) bel  dediyi r vay t olunur: «Sizd n 
biriniz bel  dem yin: «Allah m, ist yirs n, m ni ba la», «Allah m, 
ist yirs n m
 r hm et». Allahdan ist diyini q tiyy tl  ist
k laz md r. 
Heç n  Allah  bir  eyi etm
 m cbur ed  bilm z»
196
. 
Muslimin etdiyi r vay td  is  bel  deyilir: «Allahdan bir  ey dil
n 
öz r
tini gücl ndirm lidir. Allaha, verdiyi  ey a r g lm z»
197
. 
_______________________________________________________________ 
                                                             
195 Buxari (835), Muslim (402) 
196 Buxari (6339), Muslim (2679) 
197 Muslim (2679) 

---