Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
192
 
1.
 
Kül yi söym yin qada an olmas ; 
2.
 
Kül kd   bir  xo ag lm z   ey  gör n  adam n  n   dem li  oldu u  haqq nda  
göst ri . 
3.
 
Kül
 Allah t
find n  mr oldundu unun göst rilm si; 
4.
 
Kül
 h m xeyir, h m d
r  mrl r veril  bildiyi. 
 
58. Ali- mran sur sinin 154-cü v l-F th sur sinin 6-c  ay rin  
dair f sil. 
 
«...Öz canlar n haray na qalaraq: «Bu i
 bizim üçün bir  ey 
varm ?» - dey  Allaha qar  haqs z yer , cahilliyy  xas olan dü ünc
 
qap ld lar. Onlara de ki: « lb tt , bütün i r Allaha m xsusdur» 
205
 
«...Allah haqq nda pis z nn  dü nl rin fikirl dikl ri öz ba lar na 
r...» 
206
 
bn Qeyyim birinci ay  haqq nda demi dir: «Bu pis fikir b
n bel  
fsir olunmu dur ki, guya onlar Allah T al nin Öz R suluna (Ona Allah n 
salavat  v  salam  olsun) köm k etm diyini v  onun i inin yoxa ç xaca
 
fikirl irmi r. B
n d  pis fikir dedikd  onlar n bir adam n ba na g n 
müsib tin Allah n q za-q
ri v  hikm ti il  olmad
 fikirl dikl ri 
göst rilmi dir. B
n d  bu sad
 olaraq, hikm tin, q za- q
rin inkar , 
Allah n Öz R sulunun (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) i ini 
tamamlayaca
n, onu bütün dinl rd n üstün tutaca
n inkar  kimi t fsir 
olunmu dur. Bu is  h qiq n münafiql rin v  mü rikl rin  l-F th sur sin  
zikr olunmu  fikirl dikl ri pis fikirdir. Bu ona gör  pis fikir idi ki, Allah 
al nin Özün , Onun hikm tin , h mdin  v  do ru v din  layiq olan z nn 
deyildi. Kimins  batil  haqq üz rind  q
 qazand rmaq fikri is  el  bir 
yas z iddiad r ki, o olan yerd  haqq olmaz. Yaxud kimins  ba  ver n 
                                                             
205Qurani-K rim (Ali- mran, 154). 
206Qurani-K rim ( l-F th, 6). 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
193
 
hadis rin Allah n q zas  v  q
ri il  ba  verm sini inkar etm si v  ya 
Allah n h r hans  bir hadis nin ba  verm sini t rif layiq bir hikm tin üz  
xmas  üçün q rarla
 inkar etm si,  ksin , bunun yaln z h yat n adi 
gedi at  oldu unu dem si onun Allah  inkar etdiyind n x
r verir. Allah  
inkar ed nl ri is  C
nn m odu gözl yir. 
Adamlar n  ks riyy ti Allah haqq nda Allah n onlar n özl rinin v  
ba qa adamlar n ba na g tirdiyi hadis
 gör  pis fikr  dü ürl r. Bu b d 
gümandan yaln z Allah , Onun adlar  v  sif tl rini, Onun hikm tinin v  
rifl nm sinin s
bini v  z rur tini bil nl r azad ola bil rl r. Qoy özünü 
ll  hesab ed n h r k s özün  n sih t edib bu m
 diqq tl  yana n v  
öz R bbi haqq nda pis z nn  dü düyü üçün Allah qar
nda tövb  etsin v  
Allahdan özünün ba lanmas  rica etsin. Kimi yoxlay rsan, onun q
rd n 
giley-güzar etdiyini, onu q nad
 görürs n; çoxu deyir ki, filan  ey bel  
olmal yd , olmad . H r bir adam az-çox giley-güzar edir. Oxucu, bir özünü d  
yoxla görüm, s n bel  giley-güzar etmirs nmi? 
Bil  ki,  s n  özünü  taleyi  q namaqdan  xilas  ed   bils n,  böyük  bir  
günahdan yaxa qurtarm  olursan.  ks halda s nin Allah n  zab ndan nicat 
tapaca
 z nn etmir m. 
 
Bu f sild  a
dak  m
r  hat  olunmu dur: 
1.
 
Ali- mran sur sinin bir ay sinin t fsiri; 
2.
 
l-F th sur sinin bir ay sinin t fsiri; 
3.
 
Allah haqq nda b d gümana dü
yin says z-hesabs z növl rinin olmas ; 
4.
 
Allah haqq nda b d gümana dü
k kimi bir günah i tm kd n yaln z v  
yaln z Allah n adlar , sif tl rini v  Onun Özünü tan maqla azad olma n 
mümkünlüyü. 
_______________________________________________________________ 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
194
 
59. Q
ri inkar ed nl r haqq nda f sil 
 
bn Öm r (Allah ondan v  atas ndan raz  olsun) demi dir: « bn Öm rin 
ruhu  lind  olana and olsun ki, bir adam n Uhud da  boyda q
 olsa v  o 
öz s rv tini Allah yolunda s
 vers  bel , q
 inanmay nca Allah bunu 
ondan q bul etm z». O sonra Pey mb rin (Ona Allah n salavat  v  salam  
olsun) bu sözünü d lil g tirmi dir: « man odur ki, Allaha, Onun 
kl rin , kitablar na, elçil rin , Axir t günün , q
, onun xeyrin  v  
rin  inanasan»
207
.  disi Müslim r vay t etmi dir. 
Ubad  ibn Samitin (Allah ondan raz  olsun) öz o luna bel  dediyi 
vay t olunur: «Ey o ul, s n öz ba na g n müsib tin s hv n g lm diyini, 
heç bir b lan n s
 s hv n toxunmad
 bilm yinc  iman n l zz tini 
bilm
ks n. M n R sulullah n (Ona Allah n salavat  v  salam  olsun) bel  
dediyini e itmi m: «Allah q mi ilk x lq etdiyind  ona  mr etdi: - Yaz! 
m soru du: - Ey R bbim, n  yaz m? Allah dedi: - Qiyam t günün
k 
r bir  eyin q
rini yaz!» Ey o ul, m n R sulullah n (Ona Allah n salavat  
 salam  olsun) bu haqda bel  dediyini d  e itmi m: «Kim buna iman 
tirm
n öl rs , m nd n deyil
208
».  
hm din r vay tl rinin birind  deyilir: «Allah q mi ilk x lq 
etdiyind  ona  mr etdi:- Yaz! Q m d  h min anda Qiyam t günün
k 
olacaq h r bir  eyi yazd »
209
. 
bn V hbin r vay tin  gör  is  R sulullah (Ona Allah n salavat  v  
salam  olsun) demi dir: «Kim q
, onun xeyrin ,  rrin  inanmasa, Allah 
onu odda yand rar»
210
.  
hm din «Müsn d»ind  v  dig r h dis kitablar nda  bn Deyl minin 
(Allah ondan raz  olsun) bel  dediyi göst rilir: «M n Ubeyy  bn K bin yan na 
                                                             
207 Muslim (8) 
208 Tirmizi (2155) 
209  hm d (22197) 
210  bn Vahb (26) 

---