İzahlı şəriət hökmləri
139
gərək qüsl verilsin. Əgər onların heç biri müsəlman deyilsə qüsl
vermək icazəli deyil.
Məsələ 564: Siqt olunmuş uşağa, dörd aylıq və daha artıq
olarsa, gərək qüsl versinlər. Amma dörd ayı tamam olmasa,
gərək bir parçaya büküb qüsl vermədən dəfn etsinlər.
Məsələ 565: Əgər kişi qadına və ya qadın kişiyə qüsl versə,
haramdir. Amma arvad öz ərinə, ər də arvadına qüsl verə bilər.
Ehtiyat-müstəhəb budur ki, arvad öz ərinə, ər də öz arvadına,
qüsl verməsin.
Məsələ 566: Kişi, yaşı üçdən keçməmiş ölü qız uşağına, qadın
da yaşı üçdən keçməyən oğlan uşağına qüsl verə bilər.
Məsələ 567: Əgər ölmüş kişiyə qüsl vermək üçün kişi
tapılmazsa, ona qohumluq səbəbi ilə məhrəm olan qadınlar (ana,
bacı, bibi, xala), yaxud süd verməklə məhrəm olan qadınlar, ona
paltarla və ya onun bədənini örtən bir şeylə qüsl verə bilərlər.
Həmçinin, əgər ölmüş qadına qüsl vermək üçün qadın
tapılmazsa, onunla qohumluq səbəbi ilə, yaxud süd vasitəsilə
məhrəm olan kişilər, ona paltar və onun tək şeylərlə qüsl verə
bilərlər.
Məsələ 568: Əgər meyyit və ona qüsl verən hər ikisi kişi,
yaxud hər ikisi qadın olsa, yaxşı olar ki, övrətdən başqa meyyitin
başqa yerləri açıq olsun.
Məsələ 569: Meyyitin övrətinə baxmaq haramdır. Ona qüsl
verən şəxs, onun övrətinə baxsa, günah etmişdir, amma verdiyi
qüsl batil olmaz.
Məsələ 570: Əgər meyyitin bədəninin hər hansı bir yeri nəcis
olsa, gərək qüsl verilməmişdən qabaq o yeri suya çəkilsin.
Ehtiyat-müstəhəb budur ki, meyyitin bədəninin hər yeri qüslü
başlamazdan qabaq pak olsun.
Məsələ 571: Meyyitə verilən qüsl, cənabət qüslü kimidir.
Ehtiyat-vacib budur ki, nə qədər ki, tərtibi qüsl mümkündür,
irtimasi qüsl verməsinlər. Tərtibi qüsldə bədənin hər üç
140
MƏSS-MEYYİT QÜSLÜ
qismindən birini suya batıra və ya suyu onun üstünə tökə
bilərlər.
Məsələ 572: Heyz və ya cənabət halında ölən bir şəxsə, heyz
və cənabət qüslü vermək lazım deyil, meyyit qüslü kifayətdir.
Məsələ 573: Meyyitə qüsl vermək üçün muzd almaq
haramdır. Əgər bir şəxs, muzd almaq üçün meyyitə qüsl versə, o
qüsl batildir. Amma qüslün müqəddimati işləri üçün muzd almaq
haram deyil.
Məsələ 574: Məşhur nəzərə əsasən meyyit qüslündə cəbirə
qüslü yoxdur. Amma imkan olan halda cəbirə qüslü tərk
olunmasın. Əgər su tapılmasa və ya sudan istifadə etməyin
maneəsi vardırsa, hər qüsl əvəzinə meyyitə bir təyəmmüm
verməlidirlər. Ehtiyat-vacib budur ki, üç qüslün əvəzinə digər bir
təyəmmümdə olunsun. Əgər təyəmmüm edən şəxs üç
təyəmmümün birində “mafiz-zimmə” yəni vəzifəyə əməl
olunması üçün yerinə yetirsə dördüncü təyəmmüm lazım deyil.
Məsələ 575: Meyyitə təyəmmüm verən şəxs, öz əlini torpağa
vurub, meyyitin üzünə və əllərinin arxasına çəkməlidir. Mümkün
olduğu təqdirdə, ehtiyat-vacibə əsasən, meyyitin öz əli ilə ona
təyəmmüm verilməlidir.
MEYYİTİN KƏFƏNİNİN HÖKMLƏRİ
Məsələ 576: Müsəlman meyyiti, gərək “fitə” (long), “köynək”
və “sərtasər” adlanan üç parça ilə kəfənə bükülsün.
Məsələ 577: Fitə, gərək bədəni göbəkdən dizlərə qədər örtsün.
Ondan yaxşısı budur ki, sinəsindən ayağının üstünə qədər çatsın.
Gərək köynək, çiyindən dizlə topuğun arasına qədər örtsün.
Daha yaxşı olar ki, ayağın üstünə çatsın. Sərtasərin uzunluğu
gərək o qədər olsun ki, onun iki tərəfdən baş uclarını bağlamaq
mümkün olsun. Eni də o gərək qədər olmalıdır ki, (meyyiti
onunla) bükdükdə bir tərəfi o biri tərəfin üstünə gəlsin.
İzahlı şəriət hökmləri
141
Məsələ 578: Fitənin göbəkdən dizə qədər örtən bir miqdarı və
köynəyin çiyinlərdən dizlə topuq arası qədər örtən miqdarı
kəfənin vacib miqdarıdır. Keçən məsələdə bundan artıq deyilən
miqdar, kəfənin müstəhəb miqdarıdır.
Məsələ 579: Əgər meyyitin vərəsələri, həddi-büluğa çatmış
olsalar və kəfənin (əvvəldəki məsələdə deyilən) vacibi
miqdardan artığını onların irs paylarından götürülməsinə icazə
versələr, eybi yoxdur. Ehtiyat-müstəhəb budur ki, kəfənin vacib
miqdarından artıq hissəsini, baliğ olmamış varisin payından
götürməsinlər.
Məsələ 580: Əgər bir şəxs kəfənin müstəhəb hissəsini (ki, iki
məsələ bundan qabaq deyilidi) onun malının üçdə birindən
götürülməsini, yaxud malının üçdə birinin onun özünə
xərclənməsini vəsiyyət etsə, amma onun sərf olunacağı yerləri
müəyyən etməsə, yaxud onun təkcə müəyyən miqdarını sərf
olunacağı yerləri müəyyən etsə, bu halda kəfənin müstəhəb
miqdarını onun malının üçdə birindən götrə bilərlər.
Məsələ 581: Əgər meyyit kəfənini, malının üçdə bir
hissəsindən götürülməsini vəsiyyət etməsə və malın əslindən
götürmək istəsələr, ehtiyat-vacib büdür ki, kəfənin vacib
miqdarını, meyyitin şəxsiyyətini nəzərə almaqla, mümkün olan
ən ücüz qiymətlə əldə etsinlər. Amma vərəsələrdən həddi buluğa
çatmış şəxslərdən öz paylarından bir miqdarının götürülmasinə
icazə versələr, icazə verdikləri miqdarda onların paylarından
götürmək olar.
Məsələ 582: Qadının özünün malı olsa da, kəfəni ərin
öhdəsindədir. Əgər qadına (təlaq əhkamında izah olunacağı
kimi) rici təlaq versələr və iddəsi tamam olmazdan əvvəl ölərsə,
əri onun kəfənini verməlidir. Əgər əri baliğ olmasa və ya dəli
olarsa, ərinin vəlisi qadının kəfənini onun malından verməlidir.
Məsələ 583: Sağlığında yaşayış xərcləri qohumlarına vacib
olan şəxs, öləndən sonra kəfəni, onlara vacib deyil.
Dostları ilə paylaş: |