156
MƏSS-MEYYİT QÜSLÜ
Fulan kəlməsinin yerinə mərhumun adını desinlər
Məsələ 646: Vəhşət namazını, mərhumun dəfn olunduğu ilk
gecənin hər saatında olsa, qılmaq olar. Amma daha yaxşı olar ki,
işa namazından sonra gecənin əvvəlində qılınsın.
Məsələ 647: Əgər meyyiti uzaq bir şəhərə aparmaq istəsələr,
yaxud başqa səbəblərə görə onun dəfni təxirə düşsə, bu halda
gərək vəhşət namazını onun qəbrə qoyulduğu ilk gecəyə qədər
təxirə salsınlar.
QƏBRİN AÇILMASI
Məsələ 648: Müsəlmanın qəbrini açmaq hətta uşaq və ya dəli
olsa belə, haramdır. Amma bədəni çürüyüb aradan getsə və
torpağa çevrilsə, eybi yoxdur.
Məsələ 649: İmamzadələrin (yəni İmam övladlarının),
şəhidlərin, alimlərin, saleh bəndələrin qəbrini açmaq hətta illər
ötüb keçsə də belə haramdır.
Məsələ 650: Bir neçə halda qəbri açmaq haram deyildir:
1-Meyyit qəsbi torpaqda dəfn olunsa və yerin sahibi də onun
orada qalmasına razı olmasa;
2-Meyyitin dəfn olunduğu kəfən, yaxud onunla birlikdə dəfn
olunan başqa şeylər qəsbi olsa, sahibi də qəbirdə qalmasına razı
olmasa. Həmçinin əgər meyyitin vərəsələrinə çatacaq bir şey
onunla birlikdə dəfn olunsa, vərəsələr də o şeyin qəbirdə
qalmasına razı olmasalar; amma meyyit dua kitabı və Quran,
yaxud üzüyünü onunla birlikdə dəfn olunmasını vəsiyyət etsə
onları çıxarmaq üçün qəbri açmaq olmaz. Əgər vəsiyyəti,
malının üçdə birindən artıq olsa, artıq olan mala vərəsələr razı
olmasalar qəbri aça bilərlər.
3-Meyyit qüslsüz, kəfənsiz və ya hənutsuz dəfn olunsa, yaxud
qüslünun batil olmasını bilsələr və ya şəriət qanunlarına uyğun
olmayaraq kəfənləmiş olsalar, yaxud da qəbirdə onu üzü qibləyə
İzahlı şəriət
hökmləri
157
qoymamış olsalar (qəbri açmaq olar). Amma kəfən əti haram
olan heyvandan hazırlanarsa qəbri açmaq müşkül məsələdir.
4-Müəyyən bir haqqı sübut etmək üçün meyyitin bədənini
görmək istəsələr;
5-Meyyiti, ehtiramsızlıq olan bir yerdə; məsələn: kafirlərin
qəbristanlığında, yaxud toz-torpaq, zibil tökülən yerlərdə dəfn
etmiş olsalar;
6-Qəbrin açılmasından daha çox əhəmiyyətli, olan şəri bir
mətləb üçün qəbri açsalar; məsələn: diri uşağı ölmüş anasının
bətnindən çıxartmaq istəsələr;
7-Vəhşi heyvanların meyyitin bədənini parçalamasından, sel
aparmasından, düşmənlərin çıxartmasından qorxslar;
8-Meyyitin, onunla birlikdə dəfn olunmayan əzasını dəfn
etmək üçün; amma ehtiyat-vacib budur ki, bədənin o əzasını,
qəbrə elə qoysunlar ki, meyyitin bədəni görünməsin.
MÜSTƏHƏB QÜSÜLLƏR
Məsələ 651: Müqəddəs İslam Şəriətində müstəhəb qüsüllər
çoxdur, o cümlədən;
1-Cümə qüslü: Onun vaxtı (cümə günü) sübh azanından zöhr
azanına qədərdir. Daha yaxşı olar ki, zöhrə yaxın vaxtlarda
yerinə yetirilsin. Əgər bir şəxs zöhrə qədər yerinə yetirə bilməsə,
yaxşı olar ki, əda və qəza niyyəti etmədən cümənin məğrib
vaxtınadək yerinə yetirsin. Əgər cümə günü qüsl etməsə,
müstəhəbdir şənbə axşamından şənbə günü qüruba qədər onun
qəzasını yerinə yetirsin. Əgər bir şəxs cümə günündə su
tapmayacağını bilsə və ya su tapmayacağından qorxsa, cümə
axşamı günü yaxud cümə axşamı gününün gecəsi qüsl edə bilər.
Cümə axşamı gecəsində “tələb olunma” niyyəti ilə etsin. Cümə
qüslünü alan zaman müstəhəbdir ki, bu duanı oxusun:
158
MƏSS-MEYYİT QÜSLÜ
للها
َّ
لا ّإ
َ
ه
َ
ل ّإ
َ
لا
ْ
ن
َ
أ
ُ
د
َ
ه
ْ
ش
َ
أ
َ
ل
َ
كي ّر
َ
ش
َ
لا
ُ
ه
َ
د
ْ
ح
َ
و
ْب
َ
ع
اد
َّ
م
َ
ح
ُ
م
َّ
ن
َ
أ
َ
و
ُ
ه
ُ
ه
ُ
د
ِّ
ل
َ
ص
َّ
م
ُ
ه
َّ
لل
َ
أ
ُ
ه
ُ
لو
ُ
س
َ
ر
َ
و
َّ
م
َ
ح
ُ
م ّلآ
َ
و ٍد
َّ
م
َ
ح
ُ
م ى
َ
ل
َ
ع
ٍد
َ
ن ّم ى ّن
ْ
ل
َ
ع
ْ
جا
َ
و
َ
ن ّم ى ّن
ْ
ل
َ
ع
ْ
جا
َ
و
َ
نيّبا
َّ
و
َّ
تلا
َ
ني ّر
ِّ
ه
َ
ط
َ
ت
ُ
م
ْ
لا
2-Mübarək Ramazan ayının birinci gecəsinin, həmçinin 17,
19, 21, 24-ci gecələrin qüslü.
3-Fitir və Qurban bayramı gününün qüslü; Bunun vaxtı sübh
azanından günortaya qədərdir. Daha yaxşı olar ki, onu bayram
namazından qabaq etsinlər. Zöhrdən qürubadək olan vaxtda
etsələr, daha yaxşıdır ki, rəca niyyəti (savab ümüdü) ilə yerinə
yetirsinlər.
4-Fitr bayramının gecəsinin qüslü; onun da vaxtı məğribin
əvvəlindən sübh namazınadəkdir. Daha yaxşı olar ki, gecənin
əvvəlində yerinə yetirilsin.
5-Zil-Həccənin 8-ci və 9-cu günlərinin qüslü; 9-cu günün
qüslü, daha yaxşı olar ki, zöhrə yaxın vaxtlarda yerinə yetirilsin.
6-Tövbə qüslü;
7- Bədənin hər hansı bir yerini, qüslü verilmiş meyyitə vuran
şəxsin qüslü;
8-Ehram qüslü;
9-Hərəmə daxil olmaq qüslü:
10-Məkkiyə daxil olmaq qüslü;
11-Kəbə evini ziyarət etmək qüslü;
12-Kəbəyə daxil olmaq qüslü;
13-Nəhr, zibh və həlq etmək qüslü;
14-Mədinəyə daxil olmaq qüslü;
15- Peyğəmbərin
(səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm)
hərəminə
daxil olmaq qüslü;
16-Peyğəmbərin
(səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm)
qəbrindən
ayrılmağın qüslü;
17-Düşmən ilə mübahilə etmək qüslü;