126
VACİB QÜSLLƏR
istihazə hesab etsin. Baxmayaraq ki, onun üçün caizdir adət
günlərinin sayını, orta və ya axır günlərdən hesab etsin. Əgər
gördüyü qanların hamısı eyni olmayıb bir neçə günündə heyz,
qalan günlərində isə istihazə əlaməti olsa, əgər heyz nişanələri
olan günlərinin sayı adət günləri ilə eyni olsa, gərək həmin
günləri heyz, qalanlarını isə istihazə hesab etsin. Əgər qanda
heyz nişanələri olan günləri adət günlərindən çox olsa, təkcə adət
günləri qədəri heyz, qalanları isə istihazədir. Əgər qanın heyz
əlamətləri olduğu günlərin sayı adət günlərindən az olsa, gərək o
günlərə sonrakı bir neçə başqa günlərlə birlikdə heyz günlərinə
çata bilən qədər əlavə edərək heyz hesab edib, yerdə qalanlarını
isə istihazə saymalıdır.
4
-
MÜZTƏRİBƏ
Məsələ 500: Müztəribə yəni bir neçə ay qan görüb, amma
müəyyən adət tapmayan və ya adəti pozulan və yeni bir adət
tapmayan qadına deyilir. Əgər bu qadın, on gündən artıq qan
görsə və gördüyü qanların hamısı eyni olsa, bu halda onun
yaxınlarının adəti yeddi gün olsa gərək yeddi günü heyz qalan
günləri isə istihazə hesab etsin. Əgər azdırsa məsələn beş
gündürsə o beş günü özü üçün heyz hesab etsin. Əgər
yaxınlarının adəti olmasa və ya müxtəlif olsa və ya adətlərin
bilməyə, belə olan halda ixtiyar sahibidir hər ayda üç gün və ya
altı gün yaxud yeddi gününü heyz qalan günləri isə istihazə
hesab etsin.
Məsələ 501: Əgər müztəribə qadın, on gündən artıq qan görsə
və onun bir neçə günündə heyz, bir neçə günündə isə istihazə
əlamətləri olsa, bu halda heyz əlamətləri olan qan üç gündən az,
yaxud on gündən çox olsa, gərək qabaqkı məsələdə deyilənlərə
əsasən əməl etsin. Heyz əlamətləri olan qan üç gündən az, yaxud
on gündən çox olmasa, onun hamısı heyzdir. Amma heyz
əlamətləri olan qandan on gün keçməmiş yenidən, heyz
İzahlı şəriət hökmləri
127
əlamətləri olan qan görsə; məsələn: beş gün qara qan, sonra
doqquz gün sarı qan, daha sonra yenidən beş gün qara qan görsə,
keçən məsələdə qeyd olunan göstərişə əməl etsin.
5
-
MÜBTƏDİƏ
Məsələ 502: Mübtədiə ilk dəfə qan görən qadına deyilir. Belə
ki, on gündən artıq qan görsə və gördüyü qanların hamısı eyni
olsa, gərək öz yaxınlarının adətlərinin günlərinin sayı qədər
(vəqtiyyədə deyildiyi kimi) heyz, qalanlarını isə istihazə hesab
etsin.
Məsələ 503: Əgər mübtədiə, on gündən artıq qan görsə və
onun bir neçə günündə heyz, bir neçə günündə isə istihazə
əlamətləri olsa, bu halda heyz əlamətləri olan qan üç gündən az
və ya on gündən çox olmasa, bütünlüklə o heyzdir. Amma heyz
əlamətləri olan qandan on gün keçməmişdən qabaq, yenidən
heyzin əlamətləri olan qan görsə; məsələn: beş gün qara qan
sonra isə doqquz gün sarı qan, daha sonra beş gün qara qan
görsə, gərək birinci gördüyü və heyzin əlamətləri olan qanı,
əvvəlindən yaxınlarının adət günlərinə uyğun heyz hesab edib,
qalanlarını istihazə hesab etməlidir.
Məsələ 504: Mübtədiə on gündən çox qan görsə və onun bir
neçə günündə heyzin, bir neçə günündə isə istihazənin əlamətləri
olsa, bu halda heyzin əlamətləri olan qan üç gündən az, yaxud on
gündən çox olsa, gərək heyz günlərinin sayını, öz yaxınlarının
adət günlərinin sayını özü üçün heyz qalan günləri isə istihazə
hesab etsin. əgər yaxınları olmasa və ya onların adət günlərinin
sayı müxtəlif olsa və gördüyü qanlar hamısı eyni olsa, 500-ci
məsələdə qeyd olunduğu kimi gərək hər aydan yeddi günü heyz
və digər günləri sə istihazə hesab etsin. Mübtədiənin bütün
hökmləri bu məsələnin müxtəlif surətlərində müztəribə kimidir.
128
VACİB QÜSLLƏR
6
-
NASİYƏ
Məsələ 505: Nasiyə, öz adətini unudan qadına deyilir. Belə
qadın əgər on gündən artıq qan görsə, gərək qanın heyz
əlamətləri olduğu günləri, heyz hesab etsin. Amma heyzin,
əlamətləri vasitəsilə ayırd edə bilməsə, gərək ilk yeddi günü
heyz, qalanını isə istihazə hesab etsin.
HEYZİN MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏRİ
Məsələ 506: Mübtədiə, müztəribə, nasiyə və adəti-ədədiyyəsi
olan qadınlar, əgər heyzin nişanələri olan bir qan görsələr, gərək
haizin
vəzifəsinə
əməl etsinlər. Əgər sonradan heyz
olmadıqlarını başa düşsələr, gərək yerinə yetirmədikləri vacib
ibadətlərini qəza etsinlər. Əgər heyzin əlamətləri olmasa gərək
istihazənin vəzifəsinə əməl etsinlər.
Məsələ 507: Heyzində adəti olan qadın, istər heyzin vaxtında,
istərsə də heyzin günlərinin sayında, yaxud həm vaxt, həm də
sayında adəti olarsa, əgər ardıcıl iki ayın hər birində öz adətinin
əksinə olaraq qan görsə və onun vaxtı, yaxud günlərinin sayı,
yaxud həm sayı, həm də vaxtı eyni olsa, adəti bu iki ayda
gördüyünə qayıdır; məsələn: əvvəlki ayın birindən yeddisinə
qədər qan görüb pak olurdusa, bu halda ikinci ayın onundan on
yeddisinə qədər qan görüb pak olsa, bu halda ayın onundan on
yeddisinə qədər onun adətidir.
Məsələ 508: Bir aydan məqsəd, ayın əvvəlindən axırına qədər
deyil, qanın görünməyə başlamasından otuz gün keçənə
qədərdir.
Məsələ 509: Adətən ayda bir dəfə qan görən qadın, əgər bir
ayda iki dəfə qan görsə və onda heyzin əlamətləri olsa, onda
arada pak olduğu günlərin sayı on gündən az olmasa, gərək hər
ikisini heyz hesab etsin.
Məsələ 510: Əgər üç gün, yaxud üç gündən artıq heyzin
əlamətləri olan qan görüb, sonra on gün, yaxud daha artıq
Dostları ilə paylaş: |