168
TƏYƏMMÜM
şeyi oraya qoysa onun təyəmmümü batildir. Əgər o mülkün
fəzasında təyəmmüm etsə, batil deyil.
Məsələ 705: Qəsbi yerdə məhbus olan bir şəxs, o yerin suyu
və torpağı qəsbi olarsa, təyəmmümlə namaz qılsın.
Məsələ 706: Ehtiyat-vacib budur ki, üstünə təyəmmüm edilən
şeyin tozu olsun ki, əllərdə qalsın. Əlləri ona vurduqdan sonra
müstəhəbdir ki, bir az hərəkət etdirsin, tozları tökülsün.
Məsələ 707: Çuxur yerə, yolların torpağına, üzərini duz
örtməyən şoran yerə təyəmmüm etmək məkruhdur. Amma duz
onun üstünü tutmuş olsa, batildir.
TƏYƏMMÜMÜN QAYDASI
Məsələ 708: Təyəmmümdə dörd şey vacibdir:
1-Niyyət;
2-Hər iki əlin içini birlikdə, təyəmmümün səhih olduğu şeyə
vurmaq;
3-İki əli birlikdə alnın hər yerinə və onun iki tərəfinə; tüklər
bitən yerdən qaşlara qədər və burunun üst tərəfinə çəkmək.
Ehtiyata görə gərək əllər qaşların da üstünə çəkilsin.
4-Sol əlin içini sağ əlin üstünün hər yerinə, sonra sağ əlin içini
sol əlin üstünün hər yerinə çəkmək.
Məsələ 709: Ehtiyat-vacib budur ki, istər dəstəmaz, istərsə də
qüsl əvəzində olan təyəmmümü, bu tərtiblə yerinə yetirsin; bir
dəfə əlləri yerə vurub alına və əllərin arxasına çəksin və başqa
bir dəfə də əlləri yerə vurub əllərin arxasına məsh etsin.
TƏYƏMMÜMÜN HÖKMLƏRİ
Məsələ 710: Əgər alın və ya əllərin üstünün kiçik bir yerinə
məsh etməsə, istər qəsdən, istərsə də məsələni bilməməzlik və ya
unutqanlıq üzündən olsun, təyəmmüm batildir. Amma, artıq
diqqət etmək də lazım deyil; “bütün alına və əllərə məsh çəkildi”
desələr, kifayətdir.
İzahlı şəriət hökmləri
169
Məsələ 711: Əllərin üstünün bütünlüklə məsh etməsini yəqin
etmək üçün gərək biləkdən bir az yuxarı da məsh etsin, amma
barmaqların arasına məsh etmək lazım deyil.
Məsələ 712: Alın və əllərin üstü, gərək yuxarıdan-aşağı məsh
edilsin, gərək onun işlərini ardıcıllıqla (fasiləsiz) yerinə yetirsin.
Əgər onların arasına “təyəmmüm edir” deyilməcək qədər fasilə
salarasa, təyəmmümü batildir.
Məsələ 713: Niyyət edən zaman, təyəmmümü qüsl və ya
dəstəmaz əvəzində almasını qəsd etməsi lazımdır. Əgər
təyəmmüm qüsl əvəzində olarsa qüslü müəyyən etməlidir. Əgər
ona bir təyəmmüm vacib olsa, məqsədi həqiqi təklifə əməl etmək
olsa, onu təyin etməkdə səhv etməsinə baxmayaraq təyəmmümü
səhihdir.
Məsələ 714: Ehtiyat-vacibə əsasən mümkün olan halda
təyəmmümdə gərək alın, əllərin içi və üstü pak olsun.
Məsələ 715: İnsan təyəmmüm üçün, gərək əlindəki üzüyü
çıxarsın, əgər alnında, əllərinin üstündə, içində maneə olsa;
məsələn: bir şey yapışmış olsa, gərək aradan götürsün.
Məsələ 716: Əgər alın və ya əllərin üstü yara olsa və üstünə
bağlanan parça və ya başqa şeyi aça bilməsə, gərək əli onun
üstünə çəksin. Həmçinin əgər əlin içində yara olsa və parça (və
bu kimi şeylər) ilə bağlanmış olsa, onu da aça bilməsə, gərək əli
həmin parça ilə təyəmmümün səhih olduğu şeyin üstünə vurub
alına və əllərin üstünə çəksin.
Məsələ 717: Əgər alında, əllərin üstündə tük olsa, eybi
yoxdur. Amma başın tükü alına tökülmüş olsa, gərək onları
arxaya çəksin.
Məsələ 718: Əgər alnında və əllərinin içində və yə əllərinin
üstündə bir maneənin olmasına ehtimal versə, əgər onun ehtimalı
camaatın nəzərində yerli ehtimal olsa, maneənin olmamasına
əminlik hasil olanadək, gərək axtarış aparsın.
170
TƏYƏMMÜM
Məsələ 719: Əgər bir şəxsin vəzifəsi təyəmmüm olan halda
təyəmmüm ala bilməsə, başqasını naib tutmalıdır. Naib tutulan
şəxs gərək ona, onun öz əlləri ilə təyəmmüm versin. Əgər
mümkün olmasa, gərək naib öz əllərini təyəmmümün səhih
olduğu şeylərə vurub onun alnına və əllərinin üstünə çəksin.
Məsələ 720: Əgər bir şəxs təyəmmüm əsnasında onun hər
hansı yerinin, unudub-unutmamasında şəkk etsə, ehtiyata əsasən
gərək o hissəni, ondan sonra yerinə yetiriləcək hissə ilə yerinə
yetirsın.
Məsələ 721: Əgər sol ələ məsh etdikdən sonra, təyəmmümü
düzgün edib-etməməsində şəkk etsə, təyəmmüm edəndə diqqətli
olubsa təyəmmümü səhihdir. Əgər onun şəkki sol əldə olsa, şərti
təharət olan əmələ başlamayıbsa və ya müvalat pozulmayıbsa
,gərək ona məsh etsin.
Məsələ 722: Vəzifəsi təyəmmüm olan bir şəxs, namaz
vaxtından qabaq, namaz üçün təyəmmüm edə bilməz. Amma
başqa bir vacib, yaxud müstəhəb iş üçün təyəmmüm etsə və
namaz vaxtına qədər həmin üzrü yerində qalsa, o təyəmmümlə
namaz qıla bilər.
Məsələ 723: Vəzifəsi təyəmmüm olan bir şəxs, namaz
vaxtının axırına qədər üzrünün qalacağını bilsə vaxt geniş olan
zaman təyəmmümlə namaz qıla bilər. Amma vaxtın axırına
qədər üzrünün aradan qalxacağını bilsə, gərək gözləsin,
dəstəmaz və ya qüsl ilə namaz qılsın. Əgər ümüd etsə ki, üzrü
aradan qalxacaq ehtiyat-vacibə görə, gərək gözləsin, dəstəmaz və
ya qüsl ilə namaz qılsın, yaxud da vaxtın az olduğu zaman
təyəmmümlə namaz qılsin.
Məsələ 724: Əgər bir şəxs dəstəmaz və ya qüsl ala bilməyirsə,
qəza namazlarını təyəmmüm ilə qıla bilməz. Əgər ehtimal
verərsə namazlarını qılmadığı təqdirdə ömrünün sonuna qədər
qıla bilməyəcək, qəza namazlarını təyəmmümlə qıla bilər.
Amma bədənini Quranın xəttinə vurmaq, Məscidul-hərama daxil
Dostları ilə paylaş: |