Tüm hocalarimin anisina istanbul Üniversitesi Fizik Bölümü (… 2000) Tarihi Üzerine

Prof. Dr. Nusret KÜRKÇÜOĞLU
Ali Girgin
Nusret Kürkçüoğlu 1910 yılında, Erzincan’da doğdu.Lise öğrenimine başladığı İstanbul’daki Vefa Lisesi’nin daha 1. sınıfındayken, Paris’deki 4. Henry Lisesi’ne gitti ve lise öğrenimini burada tamamladı.Nusret Kürkçüoğlu, 4 yıllık bir eğitim-öğretim süresi olan bu liseyi 2 yılda bitirmiş ve bu başarısının bir ödülü olarak adı, okul bahçesindeki mermer panoya yazılmıştır.

Nusret Kürkçüoğlu lise öğreniminden sonra, Sorbonne Üniversitesi’nde fizik öğrenimi gördü ve bu üniversiteden ayrıca, kimya ve matematik dallarından sertifika aldı.Türkiye’ye döndükten sonra Balıkesir Lisesi’nde fizik öğretmenliği yaptı ve bu görevi sırasında Türkiye Cumhuriyeti’nin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in öğretmeni oldu.Görev derecesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün isteğiyle, yedi basamak yükseltilen Nusret Kürkçüoğlu 31.5.1933 tarih ve 2252 sayılı yasayla kurulan yeni İÜ’nin FF’ne fizik doçenti olarak atandı.

Nusret Kürkçüoğlu bu fakültedeki görevi sırasında Prof. Dr. Harry Dember’in derslerini Türkçe’ye çevirdi.

Nusret Kürkçüoğlu daha sonra, o zamanki adı Mühendis Mektebi olan, İTÜ’ye geçti.Buradaki görevi sırasında ,İTÜ’ye bağlı Temel Bilimler Fakültesi ile Maden Fakültesi’nin kuruluş çalışmalarına öncülük etti ve iki dönem, Maden Fakültesi’nin dekanlığını ve Temel Bilimler Fakültesi’nin Denel Fizik Kürsüsü Başkanlığı’nı yaptı.Bu üniversitedeki görevi sırasında 8.Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 9.Cumhurbaşkanı Süleymen Demirel ve bir sure Başbakanlık yapmış olan Necmettin Erbakan da, Nusret Kürkçüoğlunun öğrencileri olmuşlardır.

Nusret Kürkçüoğlu, Türk Fizik Derneği’nin kurucu üyelerindendir ve derneğin, Avrupa Fizik Derneği’nde iki kez temsilciliğini yapmıştır.

Türkiye’de gerek fizik biliminin gelişmesine ve gerekse fiziğin mühendislik alanındaki uygulamalarına yaptığı önemli katkılarıyla ve çok sayıda basılı yapıtıyla bilim dünyasına olduğu kadar, sevecen kişiliğiyle toplumun çeşitli kesimleri tarafından da tanınan Nusret Kürkçüoğlu, 9 Ocak 1989 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.

AHMET YÜKSEL ÖZEMRE
Ali Girgin

1935 Üsküdar doğumlu Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre 1954’de Galataray Lisesinden mezun olmuştur. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik-Fizik Bölümünden 1957’de mezun olmuştur. 1958 yılında Fransa Nükleer Bilimler ve Teknoloji Enstitüsünden mezun olmuştur. 1969 yılında profesörlüğe yükseltilen Ahmet Yüksel Özemre İ.Ü.Fen Fakültesi Teorik Fizik Kürsüsü ve Matematiksel Fizik Anabilimdalı başkanlıkları görevini 1984 yılında emekli olana kadar devam ettirmiştir. Ayrıca çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürü, İ.Ü. Fen Fakültesi Dekanlığı, TUBİTAK Bilim Kurulu üyeliği, TAEK Başkanlığı, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Danışmanlığı ve Nükleer Santral Proje koordünatörlüğü gibi görevlerde bulunmuştur. Türkiye’yi NATO Bilim Komitesi, OECD Nükleer Enerji Ajansı Yönetim Kurulu, CERN Konseyi ve Uluslarası Atom Enerjisi Ajansında temsil etmiştir.

Doç. Dr. Selahattin YÜCEL (1912 – 1975)
Selahattin Yücel, 1912 yılında Tokat’ta doğmuş, ilk öğrenimini Tokat Cumhuriyet İlkokulu’nda, orta öğrenimini de Tokat Ortaokulu ve Sivas Cumhuriyet Lisesi’nde yaptıktan sonra 1933 – 1938 yılları arasında devlet bursu ile, Fransa Lyon Üniversitesi’nde fizik –kimya öğrenimi görmüştür.Türkiye’ye döndükten sonra, çeşitli ortaokul ve liselerde öğretmenlik yapan Selahattin Yücel, bu sırada iki kez askerlik görevine çağrılmıştır.

1945 yılında tekrar Fransa’ya gitmiş ve önce Paris Sorbonne Üniversitesi’ne devam etmiş,bir süre de Radium Enstitüsü’nde çalıştıktan sonra, 1949 yılında Türkiye’ye dönmüş ve 1950 yılının Ağustos ayında, İÜ FF Umumi Fizik Kürsüsü’ne asistan olarak atanmıştır.1954 yılında “Circuits En T Et En π , Condensateurs en Derivation Sur Un Long Selenoide. Multirles Principales et D’ordre Superieur” adlı tezini Prof. Dr. M. Fouche danışmanlığında yaparak fen doktoru oldu. 1958 yılında da üniversite doçenti olan Doç. Dr. Yücel, 1961 yılının Temmuz ayında da, aynı kürsüde docent kadrosuna atanmıştır.

Genel Fizik Kürsüsü’nde göreve başladıktan sonra elektrik ve optik labaratuarlarınını geliştirilmesine ve öğrencilerin labaratuar çalışmalarına olan katkıları yanında, bazı derslerin uygulamalarını yaptırarak ve Ord. Prof. Dr. Marcel Fouche’nin verdiği dersleri Fransızca’dan Türkçe’ye çevirerek, öğretime de katılmıştır.Bilimsel çalışmaları daha çok elektrik alanında yoğunlaşan ve 1960’lı yıllarda verdiği Geometrik Optik dersiyle simgeleşen Doç. Dr. Selahattin Yücel, 1975 yılında aramızdan ayrılmıştır.

BELKİS ÖZDOĞAN (23 Temmuz 1912-24 Eylül 2002)
K. Gediz Akdeniz ve Ali Girgin
İstanbul Üniversitesi, Fizik Bölümü, Vezneciler, İstanbul

Prof. Dr. Belkıs ÖZDOĞAN 23 Temmuz 1912 tarihinde, İstanbul ‘da doğdu. Orta öğrenimini Kandilli (İstanbul) Kız Lisesi ‘nde tamamladıktan sonra 1939 yılında, İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi Fizik Bölümü ‘nde yüksek öğrenime başlamış; bu Fakülte ‘yi bitirdikten sonra 1 yıl süreyle, Çapa (İstanbul) Yüksek Öğretmen Okulu‘nda Fizik Öğretmenliği yapmıştır.

Prof. Dr. Belkis ÖZDOĞAN‘ın bir bilim kadını olma süreci Fizik Öğretmenliği yaptığı sırada, Fizik öğrenimi gördüğü İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi Fizik Bölümü, Denel (o zamanki adıyla Tecrübi) Fizik Kürsüsü ‘ne, Prof. Dr. Harry DEMBER ‘in asistan olarak atanmasıyla başlar. Prof. Dr. DEMBER‘in, 2. Dünya Savaşı sırasında İstanbul Üniversitesi‘den ayrılarak (1941) Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmesinden sonra ara verdiği çalışmalarını, İsviçre’den Türkiye’ye gelen (1944 Şubat) Prof. Dr. Kurt ZUBER‘le sürdürmüştür. Prof. ZUBER’in danışmanlığında; “Ultrases İnterferometresenin Rektangüler İki Kuars Levhanın Öztitreşimlerinin Tayininde Kullanılması ve Etil Eter ve Oda Temperatüründe Ses hızı Dispersiyonunun Tayini” başlıklı tez çalışması ile 1949 yılında Fen Doktoru olmuştur[1].
1951 – 1953 yılları arasında, 9 ay süreyle Paris (Fransa) de bulunmuş ve burada başladığı optik konusundaki çalışmalarla ve Prof. ZUBER’in yönlendirmesiyle önce “Karbondioksiti Alınmış Kuru Hava İçinde Ultrasonik Absorpsiyon Ve Yansıma Katsayılarının Bulunması” başlıklı tezi ile Doçentlik ünvanını almıştır. 1970 yılında da Profesörlüğe yükseltilmiştir.
Prof. Dr. Belkis ÖZDOĞAN, ilk doktora yapan kadın fizikçiler arasında olması yanında, Osmanlı İmparatorluğu ‘nun son dönemlerinde ülkede, batılı eğitim sistemi ve yaşam biçiminin yerleşmesinde öncülük yapan bir aile ortamında yetişmiştir. Babası Darülfünun ‘da, Deniz Ticaret Hukuku na ilişkin çalışmalarıyla tanınan, Müderris Mehmet Celal Bey ‘dir. Ayrıca, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki uygarlaşma çabaları içinde, Mustafa Kemal ATATÜRK ‘ün büyük önem verdiği sanat etkinliklerin bir simgesi haline gelmiş, tango ve besteleriyle ün yapmış olan Necip Celal ANTEL, ağabeylerinden biridir. Diğer ağabeyi ise hem toplumsal ve siyasal alanlardaki çalışmaları, hem de İstanbul Üniversitesi ‘ndeki eğitim ve bilim alanındaki çalışmalarıyla tanınan Sadrettin Celal ANTEL‘dir. Sadrettin Celal ANTEL, 1933 Üniversite Reformu ‘ndan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ‘nde Pedagoji Kürsüsü ‘nü kurmuş, 1953 yılına kadar bu Kürsü ‘deki görevini sürdürmüştür.
İlk doktoralı kadın fizikçilerimizden olan Belkis ÖZDOĞAN’ın özel yaşamında da bilim etkisini gösterir; Tecrübi Fizik Kürsüsü ‘ne Asistan olarak atandığı yıl, Fransa ‘daki eğitimini tamamladıktan sonra aynı Kürsü ‘ye Asistan olarak atanan İhsan ÖZDOĞAN ( Prof. K. ZUBER’in ilk doktorantı) ile yaşamını birleştirmiştir. ÖZDOĞAN çiftinin bu evliliklerinden, 1943 yılında bir erkek çocuk dünyaya geldi. Baba, Prof. Dr. ÖZDOĞAN doktora sonrası çalışmalarını daha sonra Jeofizik alanında yoğunlaştırmış ve Fen Fakültesi Jeofizik Kürsüsü ‘nü kurmuştur. Oğul ise; İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı Başkanlığı da yapmış olan, Prof. Dr. Mehmet ÖZDOĞAN‘dır.
“Kimyada Fiziki Metotlar” adlı kitabından çok sayıda öğrencinin yararlandığı Prof. Dr. Belkıs ÖZDOĞAN 1982 yılında, yaş sınırı nedeniyle emekli olmuş;
NOT:

Diğer Öğretim Üyeleri İçin Bakınız.

Aramızdan Ayrılanlar; Türk Fizik Derneği Yayınları (2009).
BAZI FOTOĞRAFLAR:
Diğer Fotoraflar için bakınız:

www.gedizakdeniz.com

Aramızdan Ayrılanlar, Türk Fizik Derneği Yayınlar (2009)

Prof. Dr. Fahir Yeniçay ( D. İstanbul 1902 - Ö. 1989 )

1934 yılında Prof. Dr. Dember’in verdiği Tecrubi Fizik ( Denel Fizik ) dersinin Zeynep Hanım Konağının Zemin katında yapılan öğrenci laboratuvar çalışmaları.( Okla işaretli olan Prof. Dember, solunda ve sağında asistanları Hilmi Benel ( Sonradan Fizik Bölümünde Prof. Dr. ) ve Orhan Bey , *** ile işaretlenmiş olan Belkıs Özdoğan( Prof. Dr. ))

Fizik Bölümü Öğretim Üyeleri bir vapur gezisinde (1940)

Fizik Bölümü Öğretim Üyeleri Kandilli Gözlemevinde (1940)

Fizik Bölümü Öğretim Üyeleri (1940)

Prof. Dr. Adnan Sokullu (D. İstanbul 1910- )

30.10.1965. Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nin kurulduğu günlerde Merkez Müdürüve Fizik Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. S. Akpınar (Soldan birinci), Prof. Dr. K. Zuber (Soldan ikinci) , Amerikan Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Seaborg ( Soldan Dördüncü ) ( Prof. Dr. S. Akpınar’ın kolleksiyonundan)

Fizik Bölümü Orta Bahçe 1968 öğrencileri: (Prof. Mahmut Aydınol, Prof. Jan Kalaycı, Prof. Metin Arık, Prof. Mehmet Oryan, Prof. Gediz Akdeniz ve Oskihan Şaşetyan.)

Fizik Bölümünde düzenlenen Türk Fizik Derneği 10. Ulusal Fizik Kongresi, 19-21 Eylül 1988.

Fizik Bölümünde düzenlenen Türk Fizik Derneği 10. Ulusal Fizik Kongresi, 19-21 Eylül 1988. Açılış, Şimdiki Nazım Terzioğlu Binası, Feza Gürsey Anfisi.

Fizik Bölümü tarafından düzenlenen 2. Uluslar arası Bodrum Yaz Okulu

Fizik Bölümü Kütüphanesinde bir çay toplantısı. 1989. Belkis ve İhsan Özdoğan, Nebahat Sülün, Remziye Akpınar, Fikret Kortel, Sait Akpınar, Engin Arık, Zehra ve Gediz Akdeniz. Mario ve Carla Tosi. Yani Skarlatos, Tulay Cuhadar…

Fizik Bölümü Kütüphanesinde bir çay toplantısı. 1990.

Fizik Bölümü Asım Barut Semineri Sonrası 1991 (Asım Barut, Adnan Sokulu, Kamuran Avcıoğlu…)

Fizik Bölümü Balta Limanı Yemekleri

Fizik Bölümü 2008

 Kadınların Üniversitede 100 Yılı. İnas Darülfünunu (Kadın Üniversitesi) 1914-1919, İstanbul Kadın Müzesi Yayınları (2014).